Chuyện về ông lão "chạy" khai sinh cho 40 đứa trẻ ở bãi giữa sông Hồng

Người khai sinh cho những đứa trẻ ở xóm ngụ cư

Một ngày đầu hè, bà Đào Thị Phương Nga (68 tuổi) ở xóm Phao dưới bãi sông Hồng, phường Ngọc Thuỵ, quận Long Biên, Hà Nội mừng rỡ khi đứa cháu gái 6 tuổi sắp được tới trường học. Bà Nga mang niềm vui này nói với cháu nội mình tên thường gọi ở nhà là Cô Ca: "Cháu ơi! Ông Được xin được giấy tờ cho cháu rồi. Cháu được đi học rồi".

Trong câu chuyện với PV Dân Việt, bà Nga cho biết, gia đình bà đã bám xóm Phao này hơn 30 năm qua. Chính vì không có hộ khẩu, không có bất kỳ giấy tờ gì nên ban đầu các cháu của bà không có giấy khai sinh. Cô Ca năm nay tròn 6 tuổi. Từ khi chào đời không có giấy khai sinh, nay chuẩn bị vào lớp 1 mới được ông Nguyễn Đăng Được (77 tuổi, trưởng xóm Phao) chạy vạy khắp nơi đi làm giúp giấy tờ. 

Ông Được là một trong những người đầu tiên bám trụ nơi bãi giữa ven sông Hồng này. Ông không chỉ là "cứu tinh" cho cháu bà Nga mà còn là "người đỡ đầu, khai sinh cho 40 đứa trẻ trong hành trình tới trường ở xóm ngụ cư này.

Trong ngôi nhà được dựng tạm dưới bãi giữa, xung quanh cây cối um tùm, ông Được nói rằng, chuyện chẳng có gì, ông làm chỉ vì thương lũ trẻ và mong lũ trẻ được đến trường, được học con chữ và kiến thức. Làn da ông Được đen bóng, điểm nhiều nếp nhăn. Ông nói, không muốn những đứa trẻ nơi đây sinh ra vốn chịu thiệt thòi, lênh đênh con nước lại không được đến trường như các bạn cùng chang lứa.

Ông Được chia sẻ, trong số 40 đứa trẻ ông chạy ngược xuôi khắp nơi làm giấy tờ để chúng được tới trường, giờ có người đã học xong ra trường đi làm bảo vệ, có người đang tiếp tục học lên và là "siêu cao thủ" trong làng công nghệ. Điểm chung của những đứa trẻ ở đây là có hoàn cảnh khó khăn, nhưng điều mừng là các cháu đều có ý thức học hành. 

"Tôi đã từng mất tiền vì chúng... học giỏi quá. Trước tôi dạy bọn nhỏ học bảo nếu đứa nào đạt được điểm 10 sẽ cho các cháu 10.000 đồng động viên. Tôi mất hơn 2 triệu thì biết các cháu phấn đấu thế nào rồi đó. Số tiền đó với dân lao động chúng tôi là rất lớn, nhưng rất đáng để bỏ ra, khích lệ tinh thần hiếu học của các cháu. Tôi mong muốn các cháu được học hành nên người", ông Được tâm sự.

Nhớ lại những ký ức xưa, ông Được kể, hơn 30 năm trước, ông dạt về sống ở bãi bồi ven sông Hồng. Ngày đó lau sậy um tùm, mọc quá đầu người, ông cũng là một trong những người đầu tiên sinh sống ở nơi hoang vắng này. Vốn là một người lính, lại từng chỉ hoàn thành hết chương trình học lớp 7 ngày xưa, khi ông Được phiêu bạt về đây, ông rất thương những đứa trẻ lang thang bán báo, vạ vật gầm đầu nên ông mở lớp dạy chữ cho lũ trẻ. 

Thư viện miễn phí nơi bãi giữa sông Hồng 

Ông là người khởi xướng và mở ra "lớp học tình thương" cách đây hơn 20 năm trên chính bãi bồi này. Ban đầu cũng chỉ là dạy các cháu nhỏ để xóa mù chữ ngay dưới gầm cầu, rồi học dưới thuyền hay còn gọi là " lớp học ngư đình quán". Ông liên hệ với những CLB, những nhóm tình nguyện đến đây chỉ mong cho con em nơi xóm bãi này biết cái chữ. Nhiều bạn sinh viên tình nguyện đã hăng hái tham gia dạy 2-3 buổi/ tuần cho các em. 

Nói là mở lớp nhưng không bảng phấn, vở sách, thầy giáo mặc quần đùi, cởi trần, bọn trẻ ngồi nền đất học đánh vần ô a, thậm chí nét chữ đầu tiên viết lên nền đất. Thời gian qua đi, khi một số nhà báo và nghệ sĩ có tên tuổi biết tới, họ ủng hộ bàn ghế, sách vở, rất sơ sài. Thế nhưng, lớp học ấy cũng chẳng tồn tại được lâu vì chính quyền không cho phép, họ muốn trẻ phải được dậy và học bài bản trong nhà trường. 

"Điều khó khăn ở chỗ đây đều là những trẻ lang thang, ngay cả những đứa trẻ sống ở xóm này, có bố có mẹ cả nhưng bố mẹ nhưng cũng chẳng có giấy tờ gì. Không có giấy tờ đồng nghĩa với không được tới lớp. Nghĩ tội lũ trẻ quá nên tôi quyết định sẽ làm giấy tờ để chúng được tới trường", ông Được kể.

Ban đầu ông Được vận động bố mẹ để làm giấy khai sinh cho những đứa trẻ, ông đã bỏ thời gian, công sức đi về tận Nam Định, Thái Bình và nhiều tỉnh thành khác để xác minh quê quán, lấy chứng nhận của chính quyền địa phương nơi bố mẹ những đứa trẻ từng sinh ra và lớn lên ở đó. Khi có được giấy xác nhận, từ đó về Hà Nội, ông lại tiếp tục hành trình đi gõ nhiều cửa mới làm được giấy khai sinh cho trẻ.

"Ban đầu đi cũng nản lắm, nhưng cứ nghĩ đến nếu mình không cố những đứa trẻ lại thất học giống như bố mẹ, ông bà chúng nó chẳng có giấy tờ gì. Nghĩ tới vậy thôi tôi lại cố. Đứa đầu khó khăn, đến đứa thứ 2, thứ 3 quen dần và rồi cũng thành thạo đường đi nước bước. Tính cả cháu sinh năm 2017 tôi vừa hoàn thành thủ tục, đến nay 40 cháu đã được khai sinh", ông Được kể.

Không chỉ lo "con đường" đến trường cho lũ trẻ xóm bãi, ông vận động các tổ chức, thu lượm phế liệu để làm sân chơi cho lũ trẻ thiệt thòi. Không những vậy, ông từng thành lập một thư viện ở ngay bãi sông Hồng, với nhiều đầu sách khác nhau. Nhìn về phía sân chơi, ông Được phân trần, giờ sức khoẻ có hạn, không dọn dẹp thường xuyên nên cỏ mọc um tùm. Thi thoảng từng tốp trẻ nhỏ trong xóm lại tới đây vui chơi.

Không chỉ giúp những đứa trẻ có được khai sinh, tại đây người đàn ông này còn được tín nhiệm bầu làm trưởng xóm, ông sẵn sàng đứng ra giúp người dân các loại giấy tờ, thủ tục mỗi khi cần thiết. Chẳng phải người dân ở xóm này, mà những ai chết đuối trôi sông ông cũng sẵn sàng bơi ra vớt xác, rồi cứu không ít người tuyệt vọng định gieo mình từ trên cầu Long Biên xuống.

Chẳng ai dễ dàng làm việc "không công" như thế, nhưng với ông Được, dường như đó là niềm vui và hạnh phúc. Tất cả những gì ông làm chỉ mong cho phận đời nhỏ bé không may mắn ở nơi đây tốt đẹp hơn. Tuy không trực tiếp cầm phấn đứng lớp dạy các cháu nhưng có thể nói ông Được chính là "người thầy" tìm kiếm con chữ đến cho trẻ con nơi bãi sông Hồng.

"Tôi cả đời lao động vất vả, trẻ thì đi bốc vác, lớn tuổi làm vườn, già ngồi bán nước nhưng không vì thế mà bỏ mặc sự đời. Với tôi Phật ở trong tâm, thấy người gặp khó không giúp cũng là có tội. Vì thế, hãy giúp người khi cần một cách vô tư nhất, có như vậy tâm mình mới thanh thản và cuộc sống thảnh thơi hơn", ông Được nói.

Bà Nguyễn Thị Thu Hường, Phó Chủ tịch UBND phường Ngọc Thụy cho biết, nhờ sự vận động của ông Được cũng như sự giúp đỡ từ chính quyền, trẻ em xóm nhà Phao giờ đều đã có giấy tờ để tới trường. Ông Được sẵn sàng hy sinh nhiều thời gian, công sức để đảm bảo quyền công dân cơ bản của người dân nơi đây.