Người tham mưu chính sách nếu thiếu thực tiễn thì người nghèo còn khổ

Nhưng từ phía ngược lại, có những chính sách "cận dân" lại đang được đề xuất siết lại đến mức khắc nghiệt.

Mới đây, Quốc hội thảo luận ở tổ về luật Nhà ở sửa đổi.  Đây thực sự là vấn đề luôn được xã hội quan tâm nhiều. Nó vẫn là các chính sách về nhà ở xã hội ( NƠXH) đã được quy định tại dự thảo luật. Tuy nhiên, khi đưa vào dự thảo để Quốc hội xem xét thì mới thấy,quan điểm của người ở cấp chuyên gia tham mưu, soạn thảo dự luật đang có một khoảng cách lớn.

Nói cụ thể là một số các chuyên gia của chúng ta chưa gần dân và chưa hiểu được nỗi khổ của người dân lao động, nhất là người lao động thu nhập thấp.

Một số ý kiến tại Ủy ban Pháp luật Quốc hội thì đề xuất công nhân, người lao động có thu nhập ở mức không phải đóng thuế thu nhập cá nhân ( TNCN) mới được mua NƠXH. Thật mừng là có nhiều đại biểu QH đã cho rằng điều này không phù hợp. 

Quả là thấu đáo khi được nghe các Đại biểu QH bày tỏ những băn khoăn của mình trong cách nhìn nhận những ai thì được xét mua NƠXH. 

Theo phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội Nguyễn Hữu Toàn thì ông cho rằng, nếu quy định như trên sẽ loại bỏ hàng loạt trường hợp cũng cần hưởng chính sách NƠXH .

"Thu nhập hơn 10 triệu đồng/tháng đã đóng thuế TNCN rồi mà còn lo bao thứ, lo cho con cái học hành thì lấy đâu tiền mua nhà. Những người đóng góp cho xã hội mà lại bị loại ra thì cần cân nhắc", ông Hữu Toàn nêu và cho rằng, nếu quy định về mức thuế TNCN thì cần quy định cụ thể là mức thuế bao nhiêu mới là hợp lý...

Cũng đồng quan điểm trên, ĐB Trần Thị Hồng Thanh (đoàn Ninh Bình) cho rằng, điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ với đối tượng công nhân, người lao động làm trong khu công nghiệp, cán bộ công chức, viên chức nếu áp dụng thêm giới hạn có thu nhập không thuộc diện phải nộp thuế thu nhập cá nhân là không phù hợp. Theo bà cho biết, có những trường hợp nộp thuế nhưng thu nhập không đủ sống, cần cân nhắc mở rộng phạm vi thu nhập để mở rộng đối tượng này nhằm có chính sách cho công nhân có nhà ở và đảm bảo cuộc sống...

Tôi có đề cập đề tài nóng này trên FB cá nhân thì có bạn Nguyễn Quốc Trực cho  biết một thực tế là "còn 1 điều kiện để được mua NƠXH mà cháu thấy vô lý, là mặc dù cháu sinh sống và làm việc tại TP.HCM nhưng bảo hiểm xã hội cơ quan cháu đóng lại là tại Hà Nội. Vì thế chủ đầu tư gạt hồ sơ ngay từ đầu vì họ cho rằng do anh đóng bảo hiểm tại Hà Nội nên anh không có đóng góp gì cho TP.HCM..."(!)

Trong khi ta đều biết, trong Nghị quyết Đại hội Đảng nhiều nhiệm kỳ, chúng ta đều đang cố gắng xoá bớt khoảng cách về sự đóng góp của người lao động nói chung khi họ làm cho nhà nước hay cho tư nhân. Chúng ta đã và đang coi kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng để phát triển kinh tế đất nước. Vậy thì việc người lao động đóng bảo hiểm xã hội cho dù họ nộp ở địa phương nào thì cũng quy vào một mối, hà cớ gì lại còn phân biệt đến mủi lòng như vậy nhỉ ! 

Đó là chưa nói đến một điều tế nhị khác. Không lẽ người có thu nhập dưới 11 triệu thì mới được mua NƠXH còn người thu nhập trên 11 triệu lại không được đăng ký mua? 

Vậy thì người đóng thuế TNCN không lẽ không xứng đáng được mua trong khi họ có đóng thuế cho nhà nước? Tôi cho là không ổn chút nào nếu không nói là rất thiếu công bằng.

Vậy, không lẽ họ sẽ xin nhận mức lương suýt soát với người nộp thuế TNCN để xuống diện được xét mua nhà ? Cách "diễn" lách quy định này đâu có gì là khó nếu họ muốn... 

Thật là một nghịch lý xét ở một góc độ nào đó.

Chính ĐB QH Trần Thị Hồng Thanh cũng đã chỉ ra  sự bất cập này với từng địa phương cụ thể :"Tôi cho rằng cần mở rộng phạm vi thu nhập, tức là có những đối tượng có thể vẫn nộp thuế TNCN nhưng họ sống ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, tiêu dùng sẽ đắt đỏ, trong khi giá nhà cao, người dân không đủ tích lũy. Nếu đưa ra quy định này là không phù hợp"...

Theo tôi biết, hiện nay quy định về thuế TNCN với mức giảm trừ gia cảnh cũng đã không còn phù hợp. Quy định 11 triệu đồng/tháng thì đóng thuế TNCN và mỗi người phụ thuộc được giảm trừ gia cảnh là 4,4 triệu đồng/tháng. Nó đâu còn phù hợp nữa. 

Một chính sách được sửa đổi và duy trì từ năm 2020 đến nay, trong khi các mặt hàng tiêu dùng, chi phí sinh hoạt đã tăng sẽ là áp lực rất lớn cho người dân trong chi tiêu, đặc biệt tại các thành phố lớn, chưa nói đến việc mua nhà và sắp tới đây lương cũng điều chỉnh tăng thêm sau vài năm đình hoãn . 

Việc xem xét đối tượng nào mới được nhà nước cho mua NƠXH là rất đúng. Song ở đối tượng nào thì được xét thì vẫn còn nhiều bất cập. 

Cá nhân tôi thì cho rằng, vào 1/7/2023 tới đây, công chức viên chức nhà nước và các LLVT sẽ được điều chỉnh lương theo mức lương cơ sở mới, từ 1.490.000 đồng lên 1.800.000 đồng thì tất yếu chúng ta sẽ có sự điểu chỉnh đối tượng đóng thuế TNCN mới, không thể cứ giậm chân tại chỗ như thế mãi được. 

Việc điều chỉnh vào lúc nào, tôi nghĩ cũng sẽ có sớm. Mức nào thì chưa rõ nhưng rõ ràng là mức thu nhập phải đóng thuế TNCN như hiện nay đã quá lạc hậu nếu nó chỉ là thứ tịnh tiến vô duyên. 

Từ một số lý do trên đây, tôi nghĩ sắp tới nên chăng cần cân nhắc mức thu nhập nào thì phải đóng thuế TNCN mới thoả đáng. Mức giảm trừ gia cảnh cũng phải khác. Chúng ta không thể chỉ được trừ có 4.400.000 /người trong gia đình mà có thể phải gấp đôi con số  đó trở lên mới tạm ổn  .

Nên chăng, ít nhất thì người nào có trách nhiệm đóng thuế TNCN phải có thu nhập trên 15.000.000 đồng. Hoặc tính tổng thu nhập trong một gia đình có 2 lao động phải 30.000.000 đ thì mới phải đóng.

Điều này cũng có nghĩa đối tượng được mua NƠXH cũng sẽ khác. Đó là chưa nói đến một thực tế, có nhiều người dù mức sống từ thu nhập trên, để mua được NƠXH cũng không hề dễ. Trong khi đó, như vừa rồi báo chí nêu, ở một địa phương có cho đăng kí mua NƠXH mà toàn thấy người đi bằng ô tô đến nộp đơn thì xét duyệt bằng cách nào để NƠXH đến tay người cần nhất mới là cả một câu chuyện lớn.   

Làm và tham mưu chính sách cho nhà nước, người cán bộ không thể cứ ngồi máy lạnh suốt ngày mà có được chính sách đúng,hợp lòng dân. 

Anh phải năng đến các khu công nghiệp đông người lao động thuộc đủ các DN  khác nhau. Phải năng đến các khu nhà trọ ẩm thấp, nhếch nhác , đến các khu NƠXH hiện có để xem ai mới là người đang ở thực sự và ai đã bán  ?  Có mua đi bán lại hay không ?... Có ai chen ngang không nhờ quan hệ không ? Có nhóm lợi ích không ?

Không có những tiền đề đó khi làm chính sách, dân còn khổ nhiều.