Vụ án xảy ra ở Công ty cổ phần đầu tư phát triển nhà và xây dựng Tây Hồ (Hà Nội – viết tắt Công ty Tây Hồ), theo lịch, ngày 8 và 9/8, TAND tỉnh Bắc Ninh sẽ mở phiên tòa xét xử sơ thẩm. Trong vụ án này có 5 bị cáo bị truy tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" theo khoản 3 Điều 219 Bộ luật Hình sự 2015.
Xung quanh vụ án này, qua tìm hiểu chúng tôi được biết, luật sư Phan Quốc Thắng -Giám đốc Công ty luật TNHH Faith thuộc Đoàn luật sư TP. Hà Nội (người bào chữa cho bà Chu Thị Ngọc Ngà, một bị cáo trong vụ án), sau khi nghiên cứu nội dung vụ án đã có đơn tố cáo gửi các cơ quan chức năng ở Trung ương, về một số nội dung.
Cụ thể, luật sư Thắng cho rằng, trong vụ án này, cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Bắc Ninh đang có dấu hiệu làm trái thẩm quyền, truy tố sai đối với thân chủ của ông là bị cáo Chu Thị Ngọc Ngà và các bị cáo khác trong vụ án.
Luật sư Thắng cho biết: Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh (PC03) có Quyết định khởi tố vụ án hình sự số: 20/QĐ-PC03 ngày 11/02/2022 với nội dung ghi: "Khởi tố vụ án hình sự Vi phạm chế độ quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí, xảy ra tại Công ty cổ phần đầu tư phát triển nhà và xây dựng Tây Hồ" (có địa chỉ tại: số 2 ngõ 9 đường Đặng Thai Mai, phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Nội). Cùng ngày ra quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam, lệnh khám xét đối với 4 người thuộc Công ty là ông Đặng Quang Tuấn, Tân Tú Hải, Phạm Việt Anh và bà Chu Thị Ngọc Ngà, tới tháng 3/2022 ra quyết định khởi tố bắt tạm giam ông Nguyễn Tấn Hoàng. Sau đó đến tháng 4/2023, Viện KSND tỉnh Bắc Ninh ra cáo trạng truy tố 5 bị can trong vụ án này.
"Bộ luật tố tụng hình sự 2015 đã quy định rõ về thẩm quyền điều tra, truy tố của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và thẩm quyền xét xử của Tòa án. Trong Quyết định khởi tố vụ án, Cơ quan tiến hành tố tụng cũng xác định vụ án "Xảy ra tại Công ty cổ phần đầu tư phát triển nhà và xây dựng Tây Hồ", tức tại Trụ sở công ty có địa chỉ tại: số 2 ngõ 9 đường Đặng Thai Mai, phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Nội và hồ sơ vụ án cũng thể hiện rõ việc ký hợp đồng, thu tiền chuyển nhượng 118 lô đất mà Cơ quan tố tụng tỉnh Bắc Ninh cho rằng "có sai phạm" cũng diễn ra tại Trụ sở Công ty Tây Hồ. Như vậy vụ án này phải thuộc thẩm quyền điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan tố tụng Hà Nội, không thuộc thẩm quyền của các cơ quan tố tụng tỉnh Bắc Ninh", luật sư Thắng phân tích.
Một nội dung khác được luật sư Thắng phân tích trong đơn tố cáo gửi các cơ quan chức năng như sau: Để xác định 5 bị cáo này có tội/hoặc vô tội cần phải xác định hành vi của họ có cấu thành tội phạm theo quy định của pháp luật hình sự tại thời điểm xảy ra vụ việc, theo đó hành vi phạm tội của 5 bị cáo được CQĐT, VKS xác định: hành vi xảy ra tại trụ sở Công ty Tây Hồ đã ký hợp đồng, thu tiền với 75 hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, 43 hợp đồng chuyển nhượng tài sản hình thành trong tương lai gắn với 118 lô đất đã được cấp GCNQSDĐ (Sổ đỏ) tại dự án Khu đô thị Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh do Công ty Tây Hồ là chủ đầu tư gây thất thoát, lãng phí tài sản của doanh nghiệp xảy ra trong thời gian từ năm 2017 đến 2018.
Trong vụ án này, theo luật sư Thắng là không có khách thể của tội phạm. Còn về chủ thể của tội phạm, vị luật sư này cho rằng, hiện tại Công ty Tây Hồ không phải là công ty 100 % vốn của Nhà nước. Tại thời điểm 2017-2020 cơ cấu cổ đông tại Công ty Tây Hồ: 49,01% Vốn điều lệ của cổ đông ngoài nắm giữ (cán bộ, nhân viên, người ngoài công ty).
"Sau khi cổ đông Tổng công ty xây dựng Hà Nội- CTCP mua 50,09% vốn điều lệ Công ty Tây Hồ, số tiền góp vốn này được chuyển quyền sở hữu tài sản từ sở hữu của cổ đông góp vốn (Tổng công ty xây dựng Hà Nội-Công ty cổ phần) sang sở hữu của doanh nghiệp (Công ty Tây Hồ) theo quy định tại điểm b, khoản 1 Điều 36 Luật Doanh nghiệp 2014 (điểm b, khoản 1 Điều 35 Luật Doanh nghiệp 2020), tức toàn bộ tiền góp vốn của cổ đông theo luật doanh nghiệp là "Tài sản của Công ty Tây Hồ" mà không phải là "Tài sản nhà nước" và Công ty Tây Hồ cũng là doanh nghiệp ngoài nhà nước, có nghĩa tài sản của Công ty Tây Hồ là tài sản của doanh nghiệp ngoài nhà nước", luật sư Phan Quốc Thắng cho biết.
Tại Công ty Tây Hồ giai đoạn 2015-2020 không có ai là người được Bộ Xây dựng, hoặc Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội ủy quyền giao vốn bằng văn bản được hiểu tại Công ty Tây Hồ "không có Người đại diện vốn nhà nước" mà chỉ có bị cáo Đặng Quang Tuấn (Chủ tịch HĐQT), bị cáo Tân Tú Hải (Tổng giám đốc) là người được Tổng công ty xây dựng Hà Nội. Công ty cổ phần ủy quyền giao vốn tức là 2 người này là "Người đại diện phần vốn của cổ đông" - Tổng công ty xây dựng Hà Nội - CTCP.
Với bị cáo Chu Thị Ngọc Ngà (Thành viên BKS) và Nguyễn Tấn Hoàng họ còn không phải là người được Công ty Tây Hồ giao quản lý, sử dụng tài sản và cũng không có quyền quyết định đối với tài sản Công ty Tây Hồ do vậy 2 người này không có quyền và không chịu trách nhiệm trong việc quản lý, sử dụng tài sản Công ty Tây Hồ.
"Vì người đại diện phần vốn Nhà nước tại công ty Tây Hồ phải là người được Bộ Xây dựng, hoặc Chủ tịch UBND TP Hà Nội uỷ quyền giao vốn bằng văn bản. Công ty Tây Hồ không có "Người đại diện phần vốn nhà nước" do vậy không có đối tượng là "Người nào được giao quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước" theo quy định tại Điều 219 Bộ luật hình sự 2015 tức "không có chủ thể của tội phạm", luật sư Phan Quốc Thắng cho hay.
"Các nội dung tôi gửi đơn tố cáo tới các cơ quan chức năng cũng là vấn đề tôi mong muốn tại phiên tòa xét xử sơ thẩm tới đây được làm sáng tỏ. Đặc biệt trong phần tranh tụng sẽ được tranh luận với đại diện Viện KSND tỉnh Bắc Ninh một cách thẳng thắn, đầy đủ để cùng xác định hành vi của các bị cáo có tội hay không có tội", luật sư Thắng nói.
Liên quan đến tố cáo của luật sư Phan Quốc Thắng, ngày 11/7/2023, Ban Nội chính Trung ương có công văn gửi Viện KSND Tối cao. Công văn cho biết: Sau khi xem xét nội dung đơn, căn cứ vào quy định của pháp luật, Ban Nội chính Trung ương gửi đơn tới Viện KSND Tối cao để xem xét, giải quyết theo thẩm quyền; thông báo kết quả giải quyết cho Ban Nội chính Trung ương.
Cũng liên quan đến đơn tố cáo của luật sư Thắng, Cơ quan điều tra của Viện KSND Tối cao sau khi xem xét đã chuyển đơn tới Viện KSND tỉnh Bắc Ninh để chỉ đạo kiểm sát và giải quyết theo thẩm quyền. Quá trình giải quyết, nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp thì chuyển đến Cơ quan điều tra Viện KSND Tối cao để giải quyết theo quy định của pháp luật.
5 bị cáo bị đưa ra xét xử, gồm: Đặng Quang Tuấn (nguyên Chủ tịch HĐQT); Tân Tú Hải (nguyên Tổng giám đốc); Phan Việt Anh (nguyên Phó Tổng giám đốc), Chu Thị Ngọc Ngà (nguyên Trưởng ban kiểm soát) và Nguyễn Tấn Hoàng (nguyên Trưởng phòng kinh doanh) của Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển nhà và Xây dựng Tây Hồ (viết tắt Công ty Tây Hồ). Tất cả cùng bị truy tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" theo khoản 3 Điều 219 Bộ luật Hình sự (BLHS) 2015.
Theo cáo trạng của Viện kiểm sát Nhân dân tỉnh Bắc Ninh, năm 2017, Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội có 98,83% vốn Nhà nước và nắm giữ 50,09% vốn điều lệ tại Công ty Tây Hồ. Ông Đặng Quang Tuấn và Tân Tú Hải với vai trò là Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc đại diện phần vốn của Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội tại Công ty Tây Hồ đã bàn bạc, thống nhất với Phan Việt Anh, Chu Thị Ngọc Ngà và Nguyễn Tấn Hoàng là thành viên Hội đồng quản trị, trưởng phòng kinh doanh thực hiện hành vi bán 118 lô đất ở khu đô thị mới huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh không đúng trình tự quy định và không theo kết quả thẩm định giá, gây thất thoát hơn 91 tỷ đồng là tài sản Nhà nước.