Nhắc đến Mù Cang Chải (Yên Bái) là nhắc đến mùa lúa chín với những ruộng bậc thang, đồi mâm xôi khoác lên mình "tấm áo" màu vàng rực rỡ mà bất cứ du khách nào đến đây cũng bị choáng ngợp, ấn tượng và thích thú.
Chỉ còn chưa đầy 1 tháng nữa là đến mùa vàng Mù Cang Chải (từ tháng 9 đến tháng 10 hàng năm), các nhiếp ảnh gia, những người yêu du lịch, cảnh đẹp, du khách trong và ngoài nước đã bắt đầu lên kế hoạch để đến với mùa vàng.
Điều đặc biệt khi du khách đến với mùa vàng Mù Cang Chải, sẽ không chỉ check in với những thửa ruộng bậc thang mà còn được thưởng thức những món ăn, đặc sản vùng Tây Bắc, trong số những món đặc sản đó có món xôi trứng kiến.
Món xôi trứng kiến thì không chỉ có Mù Cang Chải mới có mà ở nhiều vùng, địa phương ở Tây Bắc hay những vùng rừng, núi khác cũng đều có món xôi này. Tuy nhiên, với xôi trứng kiến Mù Cang Chải luôn có một vị riêng, đặc biệt mà chỉ đến đây thưởng thức du khách mới cảm nhận hết.
Theo đồng bào dân tộc nơi đây, để làm nên món xôi trứng kiến ngon tuyệt đỉnh, thì sẽ cần những nguyên liệu từ những hạt gạo nếp hương, trứng kiến đen trong rừng, mỡ gà gói trong lá chuối ngự.
Để lấy được trứng kiến, không phải mùa nào trong năm cũng có, mà phải chọn thời điểm khi mà tiết trời sang xuân ấm áp cũng là lúc kiến ở ruộng bậc thang Mù Cang Chải sinh sôi và nảy nở mạnh. Đây là thời điểm vàng để bà con có thể lấy trứng kiến về làm xôi. Để lấy được nguyên liệu trứng kiến thì phải lấy vào những ngày nắng ráo, nếu không trứng kiến thấm nước mưa sẽ ăn không ngon.
Và không phải loại kiến nào trên rừng cũng có thể lấy trứng và ăn với hương vị giống nhau. Loại kiến mà người dân nơi đây lấy trứng có tên gọi khác là con ngạt. Khi thấy tổ kiến, người ta sẽ cầm tổ kiến đập cho chúng chạy hết từ bên trong ra ngoài, sau đó lấy dao bổ đôi vỗ vào vỏ tổ kiến để trứng kiến rớt ra. Tuy nhiên, những người đi lấy trứng kiến sẽ không lấy hết trứng mà giữ lại một phần để những đàn kiến ấy có thể tiếp tục sinh sản mùa sau.
Một chủ quán thị trấn Mù Cang Chải cho biết, cách chế biến xôi trứng kiến cũng rất kỳ công và phải biết cách, nếu không xôi sẽ không dẻo, thơm, mềm, còn trứng kiến thì không được sạch và tươi ngon.
Theo đó, chế biến xôi trứng kiến trước tiên phải, gạo nếp ngâm và vo sạch, ngâm từ 3-4h sau đó mới vớt ra, rồi đem đồ. Khi thấy những hạt gạo được căng phồng to, chuyển thành màu trắng trong, căng mọng, hương thơm ngào ngạt là được.
Trứng kiến sau khi được lấy về sàng lọc những tạp chất và những thứ bẩn ra, sau đó ngâm vào nước ấm sạch để quấy nhẹ, sau đó rửa trứng và để ráo nước. Trứng kiến được ướp gia vị, sau đó xào cùng với củ kiệu đã được phi hành mỡ gà cho thật thơm, vừa chín tới và dậy mùi thơm hấp dẫn. Trứng kiến đặt trong lá chuối ngự và cho vào chõ xôi đã đồ, mùi thơm của trứng kiến hòa quyện cùng với mùi thơm của xôi, vị béo béo ngậy ngậy của trứng kiến kèm theo với mỡ hành phi thơm sẽ rất hấp dẫn du khách.
Điều thú vị hơn khi thưởng thức xôi trứng kiến Mù Cang Chải là du khách cần dùng tay nhúm lấy từng miếng một bỏ vào mồm và cảm nhận lép bép của trứng kiến, vị bùi bùi, béo béo, ngậy ngậy sẽ không khỏi làm du khách xuýt xoa.