Trạm dừng nghỉ cao tốc Bắc – Nam: "Sân sau" hay nhóm lợi ích của một số người? (bài 3)

Như Dân Việt đã phản ánh về tình trạng trạm dừng nghỉ "biến thành" trung tâm giới thiệu sản phẩm, đặc sản vùng miền hay siêu thị mini trên cao tốc. Tránh tình trạng 36 trạm dừng nghỉ sẽ đầu tư tới đây trên tuyến cao tốc Bắc – Nam hoạt động không đúng chức năng, PV Dân Việt đã liên hệ với ĐBQH, Bộ Giao thông Vận tải, Cục đường cao tốc để tìm hiểu quy trình đầu tư và giám sát.

Đừng biến trạm dừng nghỉ thành "sân sau" của ai đó

Về vấn đề này, ĐBQH Phạm Văn Hoà, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đánh giá việc Bộ GTVT phê duyệt đầu tư 36 trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc – Nam là hết sức cần thiết.

"Đây là vấn đề rất quan trọng, bởi trên đường cao tốc thì các phương tiện không được dừng đỗ tuỳ tiện. Tuy nhiên, đầu tư trạm dừng nghỉ cần phải xem xét, đánh giá kỹ từng dự án cụ thể. Trong đó, xem xét việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, di dân và phải tổ chức đấu giá, đấu thầu công khai minh bạch nhằm tránh tình trạng đặc quyền, đặc lợi cho một nhóm lợi ích hay một ai đó", ông Hoà nhắc nhở.

Theo ĐBQH Phạm Văn Hoà, trạm dừng nghỉ là một hạng mục cần đầu tư thuộc dự án cao tốc, nên nếu có thì ưu tiên cho doanh nghiệp trúng thầu thi công xây dựng dự án cao tốc đó. Nếu không được, thì cần phải đấu giá, đấu thầu công khai lựa chọn nhà đầu tư xây dựng trạm dừng nghỉ.

"Tôi có nghe một số doanh nghiệp phản ánh họ trúng thầu xây dựng một tuyến đường cao tốc, nhưng không được cho phép xây dựng trạm dừng nghỉ mà doanh nghiệp khác được xây dựng trạm dừng nghỉ", ĐBQH Phạm Văn Hoà cho biết và đặt câu hỏi: "Liệu đây có phải là lợi ích của một nhóm người nào đó có sự "móc nối" thoả thuận với cơ quan quản lý để xây dựng trạm dừng nghỉ?".

Với tư cách là một hành khách sử dụng dịch vụ ở một số trạm dừng nghỉ, không ít lần ĐBQH Phạm Văn Hoà nghe được thông tin trạm dừng nghỉ A là "sân sau" của một người B nào đó. Vì vậy, họ có quyền muốn làm gì thì làm, nên mới gây ra những bức xúc cho hành khách, gây khó khăn cho đối tác khác.

"Vì vậy, cần phải làm rõ có hay không "sân sau" của ai đó làm trạm dừng nghỉ, để minh bạch, trạm dừng nghỉ văn minh lịch sự theo đúng chức năng của một trạm dừng nghỉ", ĐBQH Phạm Văn Hoà thắng thắn nêu ra những bất cập.

Với tình trạng các trạm dừng nghỉ hoạt động chưa đúng chức năng, ĐBQH Phạm Văn Hoà cho rằng, Bộ GTVT phải có quy định cụ thể và bắt buộc trạm dừng nghỉ có những hạng mục gì. Ví dụ: Trạm dừng nghỉ có cây xăng, nhà ăn, nhà nghỉ, nhà mua bán hàng, nhà chờ thoáng mát cho khách ngồi, sân đỗ xe...

"Cần phải có nhà vệ sinh nam, nhà vệ sinh nữ, nhà vệ sinh cho trẻ em, người khuyết tật và phải miễn phí không được thu tiền của hành khách bằng mọi hình thức nào", ĐBQH Phạm Văn Hoà nhấn mạnh.

Theo ĐBQH Phạm Văn Hoà, các quy định đó cần phải rạch ròi cụ thể ngành GTVT có trách nhiệm thường xuyên thanh kiểm tra, giám sát đơn vị vận hành trạm dừng nghỉ có làm đúng quy định không, nếu vi phạm phải có quy định xử phạt đủ sức răn đe.

"Không thể cứ ưu tiên cho một ai đó xây dựng trạm dừng nghỉ rồi "thả nổi" để họ toàn quyền quyết định là không thể chấp nhận được. Cơ quan quản lý nhà nước cần phải có trách nhiệm giám sát việc đầu tư xây dựng, vận hành trạm dừng nghỉ. Nếu không làm đúng quy định thì xem xét rút giấy phép và giao cho đơn vị khác làm", ĐBQH Phạm Văn Hoà nhấn mạnh.

Sẽ đấu thầu công khai rộng rãi

Về phía cơ quan quản lý Nhà nước, trao đổi với PV Dân Việt, ông Uông Việt Dũng, Chánh văn phòng Bộ GTVT cho biết: "Nhằm đáp ứng nhu cầu của tài xế, hành khách và đảm bảo an toàn giao thông cho các phương tiện tham gia giao thông trên cao tốc Bắc – Nam, Bộ GTVT đã phê duyệt hệ thống mạng trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông".

Về số lượng trạm dừng nghỉ, ông Dũng cho hay: "Sau khi tính toán xem xét về khoảng cách, nhu cầu của hành khách, Bộ GTVT đã phê duyệt 36 trạm dừng nghỉ được xây dựng phục vụ chủ phương tiện nghỉ ngơi, đổ xăng, ăn uống... khi lưu thông trên tuyến cao tốc Bắc – Nam".

Về phương thức đầu tư, ông Dũng khẳng định: "Cục Đường cao tốc Việt Nam có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan thẩm định danh mục dự án công trình trạm dừng nghỉ, trình Bộ GTVT phê duyệt, tổ chức đăng tải, công bố danh mục dự án".

Theo đó, dự án trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc – Nam sẽ do các Ban Quản lý dự án thuộc Bộ GTVT làm chủ đầu tư rà soát tổng thể chi phí của các dự án, dự án thành phần các tuyến cao tốc để cân đối, bố trí lựa chọn nhà thầu tư vấn, giải phóng mặt bằng trạm dừng nghỉ, đảm bảo lựa chọn nhà đầu tư trạm dừng nghỉ hiệu quả, không vượt tổng mức đầu tư dự án.

"Các Ban Quản lý dự án sẽ đấu thầu công khai rộng rãi theo Thông tư 01/2023/TT-BGTVT của Bộ GTVT ban hành ngày 7/3/2023 và theo Luật đấu thầu để lựa chọn nhà thầu tư", ông Dũng khẳng định.

Về phần xây dựng các trạm dừng nghỉ, ông Dũng cho biết, sau khi lựa chọn xong nhà đầu tư sẽ tiến hành ký kết với nhà đầu tư để thực hiện các bước tiếp theo và khởi công dự án.

"Bộ GTVT đưa ra các tiêu chí hạng mục đầu tư, sau đó nhà đầu tư sẽ đưa ra phương án thiết kế trạm dừng nghỉ đảm bảo mỹ quan, chất lượng, tiện nghi và dịch vụ tốt nhất. Trên cơ sở đó xác định sơ bộ chi phí đầu tư xây dựng trạm dừng nghỉ theo quy định pháp luật về quản lý chi phí đầu tư xây dựng", ông Dũng cho hay.

Cũng theo ông Dũng, các trạm dừng nghỉ nhằm đảm bảo an toàn giao thông, có các dịch vụ, trạm xăng dầu, cứu hộ, chỗ nghỉ ngơi giành cho tài xế, hành khách đáp ứng các nhu cầu cá nhân sau khi di chuyển một quãng đường dài.

"Sau khi đầu tư xây dựng xong trạm dừng nghỉ, việc vận hành khai thác sẽ do nhà đầu tư quản lý vận hành khai thác", ông Dũng cho biết thêm.