Thời gian qua, nhiều chung cư tại TP.HCM đã xuống cấp, bị hư hỏng nặng, đặc biệt là các công trình xây dựng từ trước năm 1975. Hàng ngàn người dân vẫn sống trong các chung cư xuống cấp này tiềm ẩn nguy cơ rủi ro, mất an toàn vì thiếu phương tiện phòng cháy chữa cháy, môi trường không đảm bảo.
Trước tình hình trên, công tác cải tạo, sửa chữa chung cư cũ là một trong những vấn đề quan trọng cần sớm triển khai. Tuy nhiên, theo báo cáo sơ kết về thực hiện chỉnh trang và phát triển đô thị trên địa bàn thành phố của Sở Xây dựng TP.HCM, tình hình cải tạo, sửa chữa chung cư cũ hiện vẫn còn nhiều khó khăn.
Sở Xây dựng cho biết, TP.HCM đặt chỉ tiêu đến năm 2025 sẽ hoàn tất việc cải tạo, sửa chữa 246 chung cư cấp B, C (trong đó có 66 chung cư cấp C; 180 cấp B) còn lại của giai đoạn 2016-2020, tổng vốn đầu tư dự kiến 500 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách.
Thời gian qua, TP.HCM đã thỏa thuận, di dời 1.019 hộ dân tại 20 chung cư; tháo dỡ toàn bộ 10 chung cư với diện tích sàn 123.211,4m2. Công tác đầu tư xây dựng chung cư mới, chưa triển khai thực hiện 16 chung cư cấp D; đã triển khai 4 chung cư cũ của giai đoạn năm 2016, quy mô 136.421,41m2 sàn, 1.440 căn hộ.
Gần đây, tháng 7/2023, Sở Xây dựng đã đề nghị Sở Tài chính tham mưu UBND TP.HCM về nhu cầu kiểm định, sửa chữa chung cư cũ trên địa bàn với con số 349 chung cư, tổng mức đầu tư là 293,7 tỷ đồng.
Trong đó, kiểm định 104 chung cư là 12,8 tỷ đồng, sửa chữa 245 chung cư 280,8 tỷ đồng. Tuy nhiên đến nay, chưa có chung cư cũ nào được cải tạo, sửa chữa vì chưa có vốn.
Lãnh đạo Sở Xây dựng cho biết từ năm 2021 đến nay, thành phố chưa bố trí vốn chi thường xuyên cho các quận và TP.Thủ Đức để thực hiện công tác kiểm định, sửa chữa; chưa có chung cư nào được sửa chữa.
Theo đó, nguyên nhân chính khiến công tác chưa được tiến hành là vì ngân sách thành phố còn hạn hẹp. Nguồn vốn ngân sách dành cho các công tác di dời nhà trên và ven kênh rạch, cải tạo sửa chữa chung cư cũ chưa được quan tâm, ưu tiên.
Theo Sở Xây dựng TP.HCM, hiện nay công tác tháo dỡ, xây dựng mới thay thế các chung cư cũ mới chỉ dừng lại ở việc di dời tạm cư người dân để đảm bảo an toàn đối với chung cư hư hỏng nặng, nguy hiểm.
Được biết, vì ngân sách thành phố còn hạn hẹp nên các dự án xây dựng mới thay thế chung cư cũ chủ yếu là huy động từ nguồn vốn của doanh nghiệp. Trước đó, thành phố đã đề ra giải pháp thu hút nhà đầu tư tham gia thông qua việc tăng chỉ tiêu quy hoạch - kiến trúc và miễn tiền sử dụng đất.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư khi tham gia vào công tác sửa chữa, cải tạo chung cư cũ gặp rất nhiều khó khăn. Theo đó, các công trình chủ yếu nằm trong khu vực nội thành nên việc tăng chỉ tiêu quy hoạch - kiến trúc phải được tính toán trên cơ sở đảm bảo hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và quy mô dân hiện hữu của khu vực. Việc trình và phê duyệt điều chỉnh quy hoạch 1/2.000, 1/500 gặp vướng kéo dài, chưa đảm bảo tính khả thi cho dự án, khó mời gọi được nhà đầu tư tham gia.
Ngoài ra, các dự án xây dựng mới thay thế chung cư cũ đã có chủ đầu tư, trong quá trình triển khai gặp nhiều vướng mắc do có liên quan trực tiếp đến quyền lợi, lợi ích của người dân.