UBND thành phố Hà Nội vừa đề nghị Bộ Xây dựng cho ý kiến về việc dự án Him Lam Phúc Lợi xin chuyển 504 căn nhà tái định cư và 3.276 căn nhà ở thương mại thành nhà ở xã hội. Dự án khu nhà ở xã hội, tái định cư và nhà ở thương mại Him Lam Phúc Lợi (quận Long Biên, Hà Nội) có diện tích sử dụng đất khoảng 134.418m2 (tương đương 13,44ha), quy mô xây dựng 5.724 căn hộ chung cư.
Trong đó, dự án có 1.944 căn nhà ở xã hội, 504 căn nhà tái định cư và khoảng 3.276 căn hộ nhà ở thương mại. Tổng vốn đầu tư ban đầu của dự án Him Lam Phúc Lợi khoảng hơn 7.000 tỷ đồng, tiến độ triển khai dự án khoảng 19 tháng.
Trước đó, Công ty CP Him Lam đã được UBND thành phố Hà Nội phê duyệt chủ trương đầu tư dự án vào năm 2018. Đến tháng 2/2020 UBND TP. Hà Nội lại có Văn bản số 97 đồng ý chủ trương chuyển toàn bộ phần nhà ở thương mại, nhà ở tái định cư trong dự án Him Lam Phúc Lợi thành nhà ở xã hội.
Sau đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội có văn bản 1857 báo cáo UBND thành phố chấp thuận về nguyên tắc cho Công ty CP Him Lam nghiên cứu phương án chuyển đổi nhà ở thương mại, nhà ở tái định cư thành nhà ở xã hội. Tháng 12/2021, Công ty CP Him Lam chính thức có Văn bản 213 đề nghị thành phố Hà Nội cho chuyển dự án khu nhà ở Him Lam Phúc Lợi thành dự án nhà ở xã hội.
Theo đó, 3.276 căn nhà ở thương mại và 504 căn nhà ở tái định cư của dự án được đề xuất chuyển đổi thành nhà ở xã hội để phục vụ nhu cầu ở của người thu nhập thấp sống tại Hà Nội. Đặc biệt, Công ty Cổ phần Him Lam cũng xin giữ lại 20% quỹ nhà dự án Him Lam Phúc Lợi để kinh doanh thương mại nhằm thu hồi vốn đầu tư dự án theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý và phát triển nhà ở xã hội.
Trong đề xuất gửi tới Bộ Xây dựng, UBND thành phố Hà Nội cho biết, nhu cầu nhà ở xã hội của thành phố giai đoạn sau năm 2020 rất lớn, lên tới khoảng 6,8 triệu m2 sàn nhà ở, trong đó, giai đoạn 2021 - 2025 cần khoảng 1,21 triệu m2 sàn nhà ở. Hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội khu vực dự án nhà ở Him Lam Phúc Lợi phù hợp với việc chuyển đổi dự án và đúng với các tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành.
Trước đó, Bộ Xây dựng cho biết việc chuyển đổi nhà ở thương mại, nhà tái định cư sang nhà ở xã hội phải bảo đảm phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương, đồng thời bảo đảm khả năng đáp ứng về hạ tầng, kỹ thuật, hạ tầng xã hội khu vực dự án. Bên cạnh đó, căn hộ nhà ở xã hội phải được thiết kế, xây dựng theo tiêu chuẩn khép kín, bảo đảm quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng nhà ở xã hội, bán, cho thuê, thuê mua đúng đối tượng.
Một số chuyên gia cho rằng nhu cầu chuyển đổi dự án nhà ở thương mại thành nhà ở xã hội xuất phát từ thực trạng các dự án nhà ở thương mại có số lượng căn hộ tồn đọng lớn do sự trầm lắng của thị trường bất động sản. Ngoài ra, các dự án nhà ở xã hội chưa thu hút được nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư, nhưng nhu cầu về nhà ở xã hội dành cho đối tượng người thu nhập thấp, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động lại tăng cao.
PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế - tài chính cho rằng việc chuyển hóa nhà ở thương mại sang nhà ở xã hội cần thực hiện theo các quy trình, tiêu chuẩn phù hợp. Nếu đã là nhà ở xã hội thì mức giá phải đảm bảo theo quy định của pháp luật. Điều này cũng sẽ giúp thị trường bất động sản gia tăng nguồn cung nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ.
"Khi đã là nhà ở xã hội thì giá bán phải ở mức quy định và các cơ quan liên quan phải phê duyệt mức giá đó chứ không thể bán theo giá thương mại theo ý các doanh nghiệp. Việc chuyển hóa nhà ở thương mại sang nhà ở xã hội là việc khuyến khích nhưng cần đảm bảo mức giá rẻ hơn để khuyến khích những đối tượng đủ điều kiện có thể mua", ông Thịnh nhận định.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia bất động sản khuyến cáo động thái xin chuyển đổi dự án từ thương mại sang nhà ở xã hội có thể là chiêu trò “găm đất” của chủ đầu tư. Bản chất các dự án xin chuyển đổi là những dự án không đủ khả năng triển khai khi thị trường bất động sản đóng băng. Chủ đầu tư xin chuyển từ sang nhà ở xã hội để được miễn tiền sử dụng đất, giảm thuế VAT, vay vốn ưu đãi… Đây có thể là chiêu giữ đất đợi thị trường ấm lại chuyển từ nhà thu nhập thấp sang nhà thương mại để kiếm lời.
Tổ hợp Nhà ở xã hội và Dịch vụ thương mại AZ Thăng Long thuộc huyện Hoài Đức, do Công ty TNHH Bánh kẹo Thăng Long làm chủ đầu tư, với tổng số căn hộ lên tới 1496, trong đó có 264 căn bán thương mại, 911 căn hộ nhà ở xã hội để bán và 321 căn hộ nhà ở xã hội để cho thuê. Dự án từng có tên thương mại là Bright City, vốn là dự án nhà ở thương mại, tuy nhiên trong suốt quá trình triển khai, dự án nhiều lần "đắp chiếu" và đến năm 2014, chủ đầu tư xin chuyển dự án này sang nhà ở xã hội để được hưởng các ưu đãi.
Đến ngày 14/2/2014, UBND thành phố Hà Nội đã có quyết định cho phép dự án chuyển từ thương mại sang làm nhà ở xã hội và chủ đầu tư cam kết hoàn thành việc xây dựng, bàn giao nhà vào quý IV/2017. Thế nhưng trên thực tế, dự án đã thi công chậm tiến độ, kế hoạch bàn giao nhà không được chủ đầu tư thực hiện đúng cam kết theo hợp đồng mua bán, nhiều lần người mua nhà phải “kêu cứu” tới các cơ quan chức năng. Tính đến nay, dự án này vẫn đang "đắp chiếu", phía ngoài và trong 2 khu chung cư A3, A4 vẫn quây tôn, phế liệu chất đống ngổn ngang, cỏ dại mọc cao và không có dấu hiệu thi công.