Vừa qua, tôi có dịp về quê được mẹ "tiếp đãi" món cá rô đồng kho với quả trám trắng, ăn cùng cơm nóng khiến tôi không thể nào quên hương vị thơm ngon, đậm đà này.
Mẹ kể, quả trám có nhiều loại khác nhau: Trám trắng, trám đen, trám hồng. Quả trám còn gọi thanh quả hay cảm lãm, được thu hoạch khi đã chín. Bên cạnh đó, quả trám có thể dùng tươi hoặc đem muối. Ngoài ra, quả trám phơi khô, sấy khô để chế biến các món ăn đều rất ngon.
Quả trám trắng có hình thoi, hai đầu tù và có màu vàng xanh nhạt. Quả trám trắng có chiều dài khoảng 4cm, hạt hình thoi với 2 đầu cứng, nhọn và nhẵn, bên trong có 3 ngăn.
Để chế biến món cá rô đồng kho với quả trám trắng thơm ngon, béo ngậy, mẹ tôi bật mí: "Đầu tiên phải chuẩn bị đủ nguyên liệu như: Cá rô đồng, quả trám trắng, gừng, nghệ, hạt tiêu, nước hàng…đây là những nguyên liệu cơ bản".
Tiếp theo, sơ chế quả trám trắng cho bớt chát bằng cách luộc qua nước nước sôi khoảng 20 phút, sau đó vớt ra. Khi quả trám trắng mềm, thì tiến hành tách đôi quả trám.
Bên cạnh đó, làm sạch cá rô đồng (rửa sạch bằng muối hạt) rồi ướp với gừng, nghệ băm nhỏ cùng muối trắng, tiêu, nước mắm, nước hàng (có thể sử dụng đường trắng để tạo màu) và chút dầu ăn cho ngấm gia vị.
Khi đã chuẩn bị đầy đủ, bước cuối cùng cho cá rô đồng đã ướp vào nồi, đặt một lớp quả trám trắng lên trên, sau đó chế nước sôi và bắt đầu kho cá. Sau khoảng 1-2 tiếng kho, nêm nếm lại và tắt bếp là hoàn thành món cá kho trám thơm ngon.
Trám trắng là loại quả dân dã được nhiều người yêu thích. Quả trám không chỉ là thực phẩm được bổ sung trong chế độ ăn uống mà còn lại vị thuốc trong Đông Y.
Qua tìm hiểu, quả trám trắng thường có nhiều ở vùng núi phía Bắc. Cụ thể, cây phân bố ở các tỉnh như: Thái Nguyên, Hòa Bình, Phú Thọ, Yên Bái, Vĩnh Phúc…
Trong quả trám có chứa các chất như: Protein, lipid, hydrat carbon, Ca,…Đặc biệt, cùi quả trám chữa nhiều đường, chất béo, acid folic, acid hữu cơ, vitamin (C, B1, P), chất xơ và chất khoáng (kali, magie, canxi, kẽm, sắt,…).
Theo y học cổ truyền, quả trám có vị chua, ngọt, chát, tính ấm, vào kinh phế, có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân chỉ khát, giải độc, lợi hầu họng, không độc.
Quả trám trắng được dùng trị các bệnh về hầu họng sưng đau, ho nhiều đờm, viêm ruột, lỵ, tiêu chảy, khát nước. Quả xanh có tác dụng giải độc. Quả chín có tác dụng an thần, trị động kinh.
Ngoài ra, quả trám có hàm lượng chất xơ cao nên có thể hỗ trợ kiểm soát cân nặng bằng cách thúc đẩy giảm cân, cải thiện phản ứng của cơ thể với insulin và hạ huyết áp. Chất xơ cũng giúp làm chậm tốc độ hấp thụ chất béo và giảm cảm giác đói.