Ukraine hứng chịu 4 cơn ác mộng ngoại giao trong một tuần

Tổng thống Ukraine Zelensky.

Chuyến thăm của Tổng thống Ukraine tới Bắc Mỹ diễn ra trong bối cảnh những rắc rối về mặt ngoại giao ập đến với Kiev. Trong khi ông nhận được cam kết mới từ Mỹ về viện trợ quân sự trị giá 325 triệu USD, chuyến đi của ông diễn ra trong bối cảnh đang có tranh chấp với Ba Lan và sự xuất hiện của một cựu chiến binh Đức Quốc xã tại quốc hội Canada.

Kể từ khi ông Zelensky trở về, đã có thêm những tuyên bố về mối liên hệ của Ukraine với một tên lửa đã rơi xuống Ba Lan và vụ phá hoại đường ống giữa Nga và Đức.

Mọi chuyện bắt đầu tốt đẹp vào tuần trước, khi ông gặp Tổng thống Joe Biden tại Nhà Trắng, cũng như các thành viên Quốc hội, bao gồm cả Lãnh đạo Đa số Thượng viện Chuck Schumer, người đã nhắc lại sự cần thiết của sự hỗ trợ quân sự và tinh thần cho Kiev chống lại Nga.

Nhưng chuyến đi của ông Zelensky về phía bắc biên giới Mỹ đã bị phủ bóng đen khi Yaroslav Hunka, một người Ukraine bị cáo buộc phục vụ trong đơn vị Đức Quốc xã trong Thế chiến thứ hai, được khen ngợi tại cuộc họp quốc hội ở Ottawa vào ngày 22/9.

Có thông tin tiết lộ rằng Hunka đã được mời vào quốc hội, mặc dù từng là thành viên của Sư đoàn Waffen Grenadier số 14 của SS, còn được gọi là Sư đoàn Ukraine thứ nhất hoặc Sư đoàn Galicia do Đức Quốc xã chỉ huy.

Chủ tịch Hạ viện Canada, Anthony Rota, đã từ chức vì vụ bê bối mà ông cho rằng là do sai sót. Mặc dù không phải lỗi của Tổng thống Zelensky, nhưng các cơ quan truyền thông của Điện Kremlin đã sử dụng nó để chứng minh rằng cuộc chiến của Nga ở Ukraine là một cuộc chiến chống lại chủ nghĩa Quốc xã.

Trong khi đó, ông Zelensky đang phải đối mặt với những vấn đề gần gũi hơn, khi mâu thuẫn với Ba Lan ngày càng sâu sắc khi Warsaw cho biết họ sẽ không đình chỉ lệnh cấm của EU đối với các sản phẩm nông nghiệp của Ukraine mà Brussels đã áp đặt để bảo vệ nông dân châu Âu.

Ukraine đã đệ đơn kiện Ba Lan, Slovakia và Hungary, nhưng thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki cáo buộc ông Zelensky xúc phạm Ba Lan khi nói với Đại hội đồng Liên Hợp Quốc về việc một số đồng minh của Kiev đang biểu diễn "sân khấu" chính trị như thế nào.

Thủ tướng Morawiecki cũng nói rằng Warsaw sẽ "không chuyển vũ khí cho Ukraine nữa", mặc dù điều này đã bị tổng thống Ba Lan Andrzej Duda phản đối vì chỉ nói đến vũ khí mới. Nhưng diễn biến mới này mâu thuẫn với sự hỗ trợ tài chính và quân sự mà Warsaw đã dành cho Ukraine trước đó.

Cựu tùy viên quốc phòng Anh tại Moscow, John Foreman, cho biết: "Vì cuộc chiến sẽ kéo dài, nên Ukraine không có lợi nếu để những xung đột này làm ảnh hưởng đến bức tranh lớn hơn, đặc biệt là với các cuộc bầu cử sắp diễn ra ở Ba Lan, Slovakia và các nơi khác".

"Tôi không nghĩ nền ngoại giao Ukraine đã đi chệch hướng, nhưng những sự kiện gần đây cho thấy cần phải giải quyết những vấn đề khó chịu một cách riêng tư thay vì để họ nổi giận trước công chúng".

Zelensky dường như đang cố gắng hàn gắn mối quan hệ bằng cách trao giải thưởng cho hai tình nguyện viên nhân đạo người Ba Lan đã giúp đỡ Ukraine là Bianka Zalewska từ mạng truyền hình TVN thuộc sở hữu của Mỹ và bác sĩ chiến đấu Damian Duda.

Foreman cho rằng, những nỗ lực ngoại giao của Ukraine trong 18 tháng qua đã thành công. Chúng bao gồm việc coi cuộc chiến của Nga là mối đe dọa đối với an ninh châu Âu và quốc tế, đồng thời đảm bảo sự hỗ trợ đáng kể về quân sự, kinh tế và chính trị quốc tế.

Tuy nhiên, thêm vào khó khăn giữa Kiev và Warsaw có thể là kết luận của các chuyên gia Ba Lan rằng tên lửa khiến 2 người thiệt mạng tại cơ sở ngũ cốc ở Przewodow vào tháng 11 năm ngoái là do Ukraine bắn.    

Vụ nổ tên lửa S-300 5-W-55 trên lãnh thổ thành viên NATO ban đầu làm dấy lên lo ngại cuộc chiến ở Ukraine có thể leo thang thành một cuộc xung đột rộng hơn bằng cách kích hoạt điều khoản phòng thủ chung của liên minh.

Tờ báo Ba Lan hôm thứ Ba cho biết các vị trí của Nga nằm ở một nơi mà từ đó không có tên lửa nào của Nga có thể vươn tới thị trấn ở phía nam Ba Lan. Kiev phủ nhận đó là tên lửa của họ và Rzeczpospolita báo cáo rằng phía Ukraine chưa cung cấp bất kỳ bằng chứng nào cho các nhà điều tra Ba Lan.

Trong khi đó, có thể còn có một vấn đề nữa đối với Kiev với những tuyên bố mới được công bố về sự liên quan của Ukraine trong vụ phá hoại có thể xảy ra vào ngày 26/9/2022, trong đó đường ống dẫn khí đốt tự nhiên Nord Stream 1 và 2 dọc đáy Biển Baltic bị nổ tung.

Đã có suy đoán rằng Mỹ hoặc Nga đứng sau vụ tấn công. Một báo cáo của New York Times trích dẫn tình báo Mỹ cho rằng thủ phạm là một nhóm thân Ukraine, không nhất thiết có liên hệ với Zelensky. Ukraine đã phủ nhận mọi liên quan.

Nhưng tờ báo Zeit của Đức đưa tin rằng các nhà điều tra Đức muốn nói chuyện với một doanh nhân Ukraine 41 tuổi tên là Rustem A. Ông ta được cho là có mối liên hệ với công ty vỏ bọc Feeria Lwowa của Ba Lan, công ty đã trả tiền thuê du thuyền, được cho là đã tham gia vào vụ tấn công vào đường ống giữa Nga và Đức.