Để thực hiện mục tiêu kép là phát triển bền vững kinh tế nông thôn và xây dựng NTM toàn diện, bền vững, cùng với đổi mới tư duy trong sản xuất kinh tế nông nghiệp, nhiều nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp ở Đắk Lắk đã thực hiện hiệu quả các mô hình kinh tế nông thôn trong giai đoạn mới.
Liên kết trong sản xuất nông nghiệp giúp gia tăng chất lượng và tiêu thụ sản phẩm, mang lại hiệu quả kinh tế cho nông dân, góp phần xây dựng NTM.
Thay đổi hình thức sản xuất và liên kết tiêu thụ sản phẩm ca cao của Tổ hợp tác sản xuất ca cao hạt Tân Thành (xã Ea Na, huyện Krông Ana) bước đầu đã khẳng định được chất lượng và nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm. Hiện các thành viên trong Tổ hợp tác đang liên kết sản xuất ổn định 32 tấn ca cao hạt mỗi năm cho Công ty ca cao Nam Trường Sơn với giá cao hơn thị trường 10%. Qua đó, góp phần nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm ca cao địa phương trên thị trường.
Xác định xây dựng các chuỗi liên kết là giải pháp quan trọng để bảo đảm "đầu ra" thuận lợi cho sản phẩm nông nghiệp, Đắk Lắk đã và đang tích cực triển khai các chỉ thị, Nghị quyết của Trung ương về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, doanh nghiệp liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Trong đó, tập trung thúc đẩy các chính sách hỗ trợ sau đầu tư cho sơ chế, chế biến, xây dựng thương hiệu và truy xuất nguồn gốc nông sản.
Qua đó, đã hình thành được một số khu, vùng nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ có vốn đầu tư hàng trăm tỷ đồng như: Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Xuân Thiện Cư M'gar với quy mô 107ha, Khu tổ hợp chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao DHN Đắk Lắk (tại xã Ea M'Droh, huyện Cư M'gar) quy mô 45 ha; Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với diện tích 526 ha do Công ty cổ phần Cao su Đắk Lắk đầu tư; Vùng nông nghiệp ứng dụng Công nghệ cao xã Ea Tân, huyện Krông Năng quy mô 450ha…
Nhiều doanh nghiệp đã chủ động đầu tư máy móc, công nghệ hiện đại trong sản xuất, nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Điển hình như Công ty Cổ phần Thực phẩm xanh Thành Đồng (thôn 6, xã Hòa Khánh, TP. Buôn Ma Thuột) là một trong những DN đi đầu trong việc đưa cơ giới vào sản xuất, từng bước khép kín các khâu trong sản xuất bằng máy thay thế lao động thủ công.
Năm 2020, khi bắt đầu triển khai mô hình trồng nấm công nghệ cao, đơn vị đầu tư xây dựng nhà xưởng trồng nấm với quy mô 6.000 m2, kết hợp lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời gác mái nhằm chủ động nguồn điện phục vụ SXKD. Mỗi loại nấm đều được sản xuất trong nhà xưởng riêng với thông số nhiệt độ nhất định để phát triển. Việc đưa công nghệ vào sản xuất, vận hành bảo đảm năng suất, chất lượng liên tục và đồng đều từ khâu trộn phối nguyên liệu, đóng bịch, hấp, tiệt trùng…, tất cả đều được tự động hóa.
Với quy trình trồng nấm khép kín theo hướng tuần hoàn, công ty còn tận dụng phế phẩm từ mô hình trồng nấm tạo thành nguồn phân hữu cơ chăm bón vườn cây ăn trái. Nhờ tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất, ứng dụng công nghệ vào sản xuất, vận hành nên mô hình trồng nấm dưới mái năng lượng mặt trời của công ty mang lại hiệu quả cao, mỗi năm cho ra thị trường hàng chục tấn nấm thành phẩm các loại.
Cùng với nỗ lực phát triển kinh tế nông nghiệp, Đắk Lắk quan tâm đầu tư lớn cho hạ tầng nông thôn. Nhờ đó, khu vực nông thôn của tỉnh có sự đổi mới rõ nét; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phát triển đồng bộ; hệ thống giao thông kết nối liên thông giữa các trung tâm; hệ thống trường học đạt chuẩn quốc gia về cơ sở vật chất; điện đáp ứng thường xuyên cho nhu cầu sản xuất. Trong quá trình xây dựng NTM, nông dân đã phát huy được vai trò dân biết, dân bàn, dân kiểm tra và dân thụ hưởng. Họ cũng là người bảo quản, giữ gìn hệ thống đường sá, cơ sở vật chất ở nông thôn.
Phong trào khu dân cư kiểu mẫu, vườn kiểu mẫu ở nhiều địa phương trong tỉnh đã góp phần thúc đẩy xây dựng NTM đi vào thực chất, nâng cao chất lượng, khẳng định vai trò chủ thể của người dân, cộng đồng.
Tiêu biểu có xã Hòa Đông (huyện Krông Pắc), một trong những địa phương tiên phong trong xây dựng, giữ gìn cảnh quan môi trường nông thôn với những tuyến đường xanh - sạch - đẹp. Phong trào "Ngày Chủ nhật xanh" sau nhiều năm phát động tại địa phương này đã dần trở thành nền nếp, thói quen của nhiều người dân trên địa bàn. Đều đặn vào ngày chủ nhật hằng tuần, người dân ở mỗi khu dân cư trong xã tham gia tổng vệ sinh, chăm sóc, tưới hoa tại các công trình, nhân rộng các tuyến đường hoa.
Ngoài ra còn thường xuyên tổ chức các đợt ra quân thu gom rác thải, nạo vét kênh, mương, trồng cây xanh… qua đó, giúp người dân hiểu rõ hơn trách nhiệm trong bảo vệ môi trường, thực hiện nếp sống văn minh ở địa phương.
Đắk Lắk là tỉnh miền núi, biên giới nằm ở vị trí trung tâm vùng Tây Nguyên với 49 dân tộc anh em cùng sinh sống. Vì vậy, việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa luôn là nhiệm vụ quan trọng trong xây dựng NTM của tỉnh.
Với việc đầu tư thêm các dịch vụ, điểm check-in và phối hợp tổ chức những hoạt động trải nghiệm cho nhiều đối tượng du khách, khu di tích ngày càng có sức hút hơn, tạo thành điểm nhấn đặc sắc cho du lịch Đắk Lắk.
Là địa phương có 50% đồng bào dân tộc thiểu số, huyện Buôn Đôn luôn đẩy mạnh công tác bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc truyền thống gắn với xây dựng NTM. Hằng năm, các hoạt động về hội voi, cúng sức khỏe voi, các lễ hội văn hóa truyền thống, Tết Bunpimay, lưu giữ nghề đan lát, múa xoang, đánh cồng chiêng… đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của đồng bào các dân tộc nơi đây. Tạo nên một không gian lễ hội rực rỡ sắc màu văn hóa, thu hút du khách và là điểm sáng trong thực hiện công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa gắn với xây dựng NTM.
Từ những kết quả đạt được trong quá trình xây dựng NTM của tỉnh thời gian qua đã làm thay đổi toàn diện bộ mặt nông thôn, tạo cơ sở bền vững nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân vùng nông thôn, góp phần quan trọng phát triển kinh tế - xã hội.
Đến nay, toàn tỉnh có 74/151 xã đạt chuẩn NTM, 1 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (xã Hòa Thuận, TP. Buôn Ma Thuột), 1 đơn vị cấp huyện là TP Buôn Ma Thuột hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM và 148 sản phẩm OCOP được cấp có thẩm quyền phê duyệt, chứng nhận.
Để xây dựng Đắk Lắk giàu đẹp, văn minh, bản sắc, tỉnh tiếp tục bám sát, khai thác tốt, có hiệu quả mọi tiềm năng, thế mạnh, chủ động huy động, tranh thủ tối đa mọi nguồn lực; đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng dần tỷ trọng phát triển ngành dịch vụ, công nghiệp, đi đôi với bảo vệ môi trường sinh thái, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, đặc biệt là đồng bào các dân tộc thiểu số, giữ vững quốc phòng, an ninh.