Theo Ban Dân tộc tỉnh Lào Cai, trên địa bàn huyện Bắc Hà có 13 dân tộc thiểu số sinh sống thành bản làng, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 84,89% dân số toàn huyện.
Thực hiện hưởng ứng Cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư. Đồng bào dân tộc thiểu số ở huyện Bắc Hà đã tích cực bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình, từng bước loại bỏ các tập tục lạc hậu, nhất là trong việc cưới, việc tang.
Tuy nhiên hiện nay trong các đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn tồn tại một số tập tục lạc hậu, làm cản trở sự phát triển lành mạnh của đồng bào. Để đồng bào các dân tộc thiểu số xây dựng nếp sống văn minh, tiếp tục loại bỏ được các tập tục lạc hậu một cách triệt để, cần phải có sự tham gia vào cuộc của toàn thể nhân dân, nhất là sự tham gia của các thầy mo, thầy cúng.
Hiện nay trên địa bàn huyện Bắc Hà có hơn 200 thầy mo, thầy cúng là người dân tộc thiểu số. Đây là những người có kiến thức, am hiểu văn hóa, phong tục tập quán của dân tộc và được đồng bào tin tưởng; có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống văn hóa, tinh thần của cộng đồng các dân tộc.
Tại hội nghị, các đại biểu dành nhiều thời gian thảo luận về vai trò quan trọng, trách nhiệm của thầy mo, thầy cúng, thầy then, ông mai, bà mối trong việc cải tạo tập quán lạc hậu trong đồng bào dân tộc thiểu số.
Các thầy mo, thầy cúng đã bàn các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc, cải tạo, bài trừ các hủ tục, tập quán lạc hậu, mê tín dị đoan; cùng cam kết thực hiện cải tạo phong tục tập quán lạc hậu trong đồng bào dân tộc thiểu số như: Gương mẫu trong việc thực hiện chính sách, pháp luật của nhà nước; không xem ngày tháng cưới hỏi đối với các trường hợp tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; không thách cưới cao và tổ chức ăn uống nhiều ngày; không để người chết quá 48 tiếng trong nhà; giảm bớt sự rườm rà trong việc cúng, tế ở các lễ hội; vận động nhân dân không thả rông gia súc, làm nhà tiêu hợp vệ sinh…; đồng thời đưa ra các giải pháp cụ thể với từng dòng họ…
Ông Lý Seo Vảng - Phó Trưởng Ban Dân tộc tỉnh đã ghi nhận những kết quả trong việc cải tạo tập quán lạc hậu trong các đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là vai trò của các thầy mo, thầy cúng. Đồng chí đề nghị các thầy mo, thầy cúng tiếp tục phối hợp tốt với chính quyền các cấp tổ chức tuyên truyền, vận động người dân cải tạo những tập quán lạc hậu và gìn giữ những giá trị bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình.