Trò chuyện văn chương Pháp - Việt cùng tác giả "Ba áng Mây trôi dạt xứ bèo"

Buổi giao lưu, trò chuyện diễn ra giữa nhà văn Nuage Rose (Hồng Vân), PGS.TS Phạm Văn Quang (Trưởng bộ môn Văn học - Văn hóa, Khoa Pháp, ĐH KHXH&NV) cùng nhiều độc giả, học sinh, sinh viên… xoay quanh chủ đề tác giả Việt viết và xuất bản tác phẩm bằng tiếng nước ngoài, đặc biệt là tiếng Pháp, sáng 3/12.

Trong những năm qua, NXB Trẻ đã xuất bản nhiều tựa sách dịch từ tiếng Pháp thuộc lĩnh vực văn học, văn hóa, sách thiếu nhi…  trong đó có những tựa sách giá trị và được bạn đọc rất hoan nghênh, như tựa Yersin, Người nông dân châu thổ Bắc Kỳ, Tư bản thế kỷ 21, Thức tỉnh, bộ sách Giúp con hạnh phúc… Đó là một phần trong dòng sách văn học dịch, vốn là thế mạnh của NXB Trẻ, đơn vị đi đầu trong việc mua tác quyền nước ngoài sau khi Việt Nam tham gia Công ước Berne.

Buổi trò chuyện lần này hướng tới đông đảo những người yêu mến các tác phẩm dịch từ tiếng Pháp, góp phần tăng cường sự thấu hiểu lẫn nhau thông qua tác phẩm văn chương và văn hóa.

Là tác giả của hai cuốn tự truyện, một trong số đó nói về thời sơ tán, cũng là một trong những tác giả hiếm hoi đã dành toàn bộ nhuận bút của mình để quyên góp cho trẻ em khó khăn, nhưng bà Nuage Rose (Hồng Vân) không tự nhận mình là nhà văn.

Tại buổi giao lưu, bà Vân cho biết lần đầu tiên sách viết bằng tiếng Pháp của mình được dịch lại và xuất bản ở Việt Nam, đó là một sự may mắn và vinh dự.

"Tôi tự nhận thấy mình không phải nhà văn. Tôi không biết viết những truyện tiểu thuyết ly kì, chỉ viết những gì gắn liền với bản thân, gia đình và đất nước. Nhưng sau những tác phẩm của mình được xuất bản và bạn đọc đón nhận, gọi tôi là nhà văn, thực sự rất hạnh phúc", bà Vân bày tỏ.

Chia sẻ về sức ảnh hưởng của văn chương Pháp ở Việt Nam, PGS.TS Phạm Văn Quang (Trưởng bộ môn Văn học - Văn hóa, Khoa Pháp, ĐH KHXH&NV) cho rằng có khoảng 50% tác phẩm văn học viết bằng tiếng Pháp ở thể loại tự thuật (trong đó có các tác phẩm của nhà văn Nuage Rose) được sáng tác bởi người Việt.

"Chị Vân nói rất khiêm tốn khi cho mình không phải là nhà văn. Dưới góc độ của người nghiên cứu, tôi cho rằng đây là thể loại hết sức quan trọng. Chúng ta nói đến lịch sử phát triển của tri thức Việt Nam đương đại, hiện đại, không thể quên mảng văn học viết bằng tiếng Pháp", ông Quang nói.

Cũng theo ông Quang, tác phẩm văn học Pháp dịch sang tiếng Việt trong thời gian từ đầu thế kỷ 20, có những dịch giả người Việt phải kể đến như ông Nguyễn Văn Vịnh… và đến nay bản dịch ấy vẫn còn mang tính sâu sắc và được dùng trong nghiên cứu văn chương.

Có khoảng 180 tác giả là người Việt Nam viết khoảng 400 tác phẩm được xuất bản bằng tiếng Pháp. Tuy nhiên, theo ông Quang về việc tiếp nhận loại văn học này vẫn còn hạn chế. Thứ nhất, hệ thống xuất bản không xuất bản tiếng Pháp ở Việt Nam, không có độc giả đọc được tiếng Pháp, nhất là Pháp ngữ bị chi phối rất nhiều.

"Để những tác phẩm văn học tiếng Pháp của người Việt được đón nhận sâu rộng đến với độc giả ở Việt nam buộc phải cần dịch giả. Vì thế, vai trò của nhà xuất bản trong việc này rất quan trọng", vị PGS.TS Quang nói.

Buổi giao lưu, trò chuyện về văn chương Pháp – Việt thu hút nhiều độc giả ở nhiều độ tuổi đến tham dự. Tại đây, Phạm Thanh Duy Khoa (sinh viên khoa Văn, trường ĐH Sư phạm TP.HCM) chia sẻ rất xúc động khi được đối thoại trực tiếp với nhà văn Nuage Rose.

"Việc đưa những tác phẩm tiếng Pháp của người Việt xuất bản tại Việt Nam là điều đáng khuyến khích. Để qua đó, không riêng tôi mà nhiều người trong cộng đồng yêu mến văn học Pháp sẽ được tiếp cận sâu rộng hơn", Duy nói.

Tác giả Nuage Rose (Hồng Vân) bắt đầu công việc viết lách bằng tác phẩm "Trois Nuages au pays des nénuphars", lấy bối cảnh Việt Nam giai đoạn kháng chiến chống Mỹ và bao cấp, xuất bản lần đầu bằng tiếng Pháp, trên đất Pháp năm 2013 trước khi được dịch sang tiếng Việt và xuất bản tại Việt Nam năm 2017 với tựa đề "Ba áng Mây trôi dạt xứ bèo".

Tác phẩm thứ hai của bà, "120 ngày Mây thì thầm với gió" lấy bối cảnh chính là nước Pháp trong làn sóng Covid-19 đầu tiên, được viết bằng tiếng Việt và xuất bản tại Việt Nam năm 2021. "Ba áng Mây trôi dạt xứ bèo" đã được Ban độc giả và NXB Hội nhà văn ở Pháp trao giải thưởng "Được yêu thích nhất năm 2013" (Coup de Coeur). Hai tác phẩm xuất bản tại Việt Nam của bà Vân đều do NXB Trẻ phát hành.