Thanh tra Chính phủ "khui" loạt vi phạm của Bộ Công Thương

Bộ Công Thương "ngâm" hết 3/4 thời gian Quyết định mới ra được bản quy hoạch

Trong báo cáo Kết luận của Thanh tra Chính phủ, Bộ Công Thương được xác định không thực hiện đúng quy định của Thủ tướng ban hành theo Quyết định 11/QĐ-TTg ngày 11/4/2017 về thực hiện Quy hoạch điện VII điều chỉnh 2016-2020. Việc lập Quy hoạch phát triển điện mặt trời quốc gia đến năm 2025, tầm nhìn 2035 là không đúng với thời kỳ quy hoạch đến năm 2020 đã được xác định rõ tại Điều 4, của Quyết định 11/2017 và không phù hợp với thời kỳ Quy hoạch điện VII điều chỉnh 2016 - 2020.

Mặt khác, Bộ Công Thương chậm trễ trong việc lập quy hoạch, Quyết định 11 của Thủ tướng ban hành tháng 4/2017 có hiệu lực thi hành trong 25 tháng (6/2017 đến tháng 6/2019) nhưng đến ngày 14/12/2018 Bộ Công Thương mới trình Thủ tướng tại thời điểm trình, thời gian thi hành Quyết định đã trôi qua 18,5 tháng, hết 3/4 thời gian.

Quy hoạch điện mặt trời mà Bộ Công Thương lập trình đã không được Chính phủ phê duyệt, Bộ Công Thương cho rằng do Luật Quy hoạch được Quốc hội thông qua ngày 24/11/2017 có hiệu lực ngày 1/1/2019 trong đó không có quy hoạch điện mặt trời quốc gia đến năm 2025, tầm nhìn 2035. Do đó, Thủ tướng không phê duyệt và không có chỉ đạo thêm về việc phê duyệt Quy hoạch điện mặt trời quốc gia.

Tuy nhiên, qua nghiên cứu Luật Quy hoạch cho thấy, Quy hoạch phát triển điện lực Quốc gia là một trong 39 quy hoạch ngành quốc gia thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Quy hoạch, các nội dung chi tiết về quy hoạch điệnl ực như nguồn điện, lưới điện được Luật chuyên ngành là Luạt Điện lực quy định cụ thể. Do đó, việc Bộ Công Thương viện dẫn Luật Quy hoạch không ghi chi tiết quy hoạch nguồn điện mặt trời là lý do để không có quy hoạch phát triển điện mặt trời đến năm 20-20 là không phù hợp với quy định pháp luật về Quy hoạch và Điện lực.

Kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu rõ: "Căn cứ kết luận thanh tra và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm".

Trong việc tham mưu ban hành điều kiện để các dự án điện mặt trời nối lưới được áp dụng giá FIT 7,09 cent/kWh tại khoản 1 Điều 5 Quyết định số 13/2020, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ trách nhiệm thuộc về Bộ Công Thương, bên cạnh đó là trách nhiệm liên quan của các bộ, cơ quan: Tài chính, Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Khoa học và Công nghệ, Xây dựng, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Văn phòng Chính phủ và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Bộ Công Thương phải khắc phục hàng loạt sai phạm

Bộ Công Thương cũng phải chỉ đạo tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với EVN, các ban tham mưu, các đơn vị thành viên có liên quan, Ban Quản lý các dự án điện về những khuyết điểm, vi phạm.

Về xử lý các sai phạm về kinh tế, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan đề xuất giải pháp xử lý về kinh tế đối với 14 dự án điện mặt trời đã và đang hưởng cơ chế giá khuyến khích không đúng với nội dung Nghị quyết số 115/2018 của Chính phủ, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với EVN rà soát, xử lý theo quy định của pháp luật đối với các dự án điện mặt trời, điện gió đã được công nhận ngày vận hành thương mại (COD) và hưởng giá FIT khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu công trình xây dựng của chủ đầu tư.

"Trong quá trình rà soát, nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì chuyển cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định", kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với EVN, các công ty điện lực địa phương rà soát đối với các dự án, hệ thống điện mặt trời mái nhà đã đầu tư xây dựng trên đất nông, lâm nghiệp với công suất lớn (xấp xỉ 1MW) dưới mô hình trang trại nuôi trồng, xem xét, xử lý việc áp dụng giá điện của hệ thống điện mặt trời mái nhà.

Bộ Công Thương cần chỉ đạo EVN xác định lãi trên số tiền đã tạm thanh toán vượt khung quy định so với giá điện được Bộ Công Thương phê duyệt đối với Nhà máy Thủy điện Đồng Nai 2 và Nhà máy Thủy điện sông Bung 4A.

Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Công Thương xây dựng, tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành cơ chế, quy định về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư các dự án nguồn điện, quy định về đấu thầu/đấu giá lựa chọn nhà đầu tư các dự án nguồn điện; quy định về quy trình đấu thầu, đấu giá mua điện đối với các dự án điện mặt trời, điện gió; cơ chế xử lý các dự án điện chậm tiến độ.

Bên cạnh đó phải xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành cơ chế khuyến khích tham gia thị trường bán buôn điện cạnh tranh đối với các nhà máy điện đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT và các nhà máy điện lớn, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về kinh tế- xã hội, quốc phòng, an ninh.