Chuối tiến vua ở Hà Nam ngon cỡ nào mà dịp cuối năm dù giá bán đắt vẫn "cháy" hàng?

Giá trị kinh tế cao

Xã Hòa Hậu là địa phương nằm ở ven sông Hồng, thuộc huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Nơi đây, được mệnh danh là "thủ phủ" chuối ngự Đại Hoàng, hay còn gọi là chuối tiến vua.

Chạy dọc trên các con đường thôn, xóm trong xã Hòa Hậu đâu đâu chúng tôi cũng thấy những vườn chuối ngự xanh mướt. Trên mỗi cây chuối lớn đều đã trổ buồng xanh. Cả buồng chuối được bọc trong lớp vỏ bì mỏng nhằm tránh ong chích và để nải chuối đẹp mã.

Gia đình ông Trần Khắc Năm là một trong những hộ trồng chuối ngự với diện tích lớn nhất nhì ở xã Hòa Hậu. Vườn chuối ngự của gia đình ông rộng bát ngát, đẹp như tranh vẽ.

Với diện tích khoảng 8 sào Bắc bộ (360m2/sào), gia đình ông Năm trồng gần 500 gốc, cho thu hoạch theo kiểu cuốn chiếu. Thời điểm này, ông Năm đang tập trung chăm sóc vườn chuối, để cây có sức khỏe tốt nuôi dưỡng buồng.

Hàng năm, cứ vào dịp cuối năm, gia đình ông đều dự trữ sẵn nguồn hàng để cung ứng cho các thương lái như đã ký kết. 

"Để buồng chuối đẹp mã, đạt chất lượng, gia đình tôi phải chăm sóc rất vất vả, phòng trừ sâu bệnh thường xuyên…", ông Năm nói rồi trèo lên chiếc thang gỗ, với tay tháo vỏ bì đang bọc buồng chuối ý muốn khoe thành quả với chúng tôi.

Là thương lái chuyên thu mua chuối ngự ở địa phương, ông Vũ Huy Kỳ cho biết, để có nguồn hàng bán liên tục cho người tiêu dùng, ông đã chủ động ký hợp đồng thu mua chuối với các nhà vườn.

Trung bình mỗi tháng, ông Kỳ tiêu thụ ra thị trường hàng nghìn nải chuối ngự. Vào dịp gần Tết Nguyên đán, số lượng sẽ tiêu thụ nhiều hơn.

"Ngày bình thường giá chuối ngự dao động từ 25.000 - 30.000 đồng/nải, nhưng vào thời điểm cuối năm, giá tăng lên khoảng 3 - 4 lần do hàng khan hiếm", ông Kỳ nói.

Bà Trần Thị Ngân, đại diện Hiệp hội sản xuất và tiêu thụ chuối ngự nhấn mạnh thêm, vào dịp cuối năm, có thời điểm không có chuối ngự để cung ứng ra thị trường.

Chuối ngự - đặc sản nổi tiếng Việt Nam

Người dân xã Hòa Hậu (huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam) trồng chuối ngự theo hàng, theo lối; hàng cách hàng từ 2 - 2,5m, cây cách cây từ 2 - 3m, tùy theo mỗi gia đình. Cứ hơn 2 tháng, người dân sẽ bón phân một lần.

Trung bình, mỗi cây chuối cho thu hoạch 2 buồng/năm. Sau khi thu hoạch xong, chặt bỏ cả cây, nuôi mầm cây mới. Qua 5 năm khai thác liên tục thì phá bỏ toàn bộ bụi chuối ở vị trí cũ và trồng cây giống ở vị trí mới để đảm bảo chất lượng quả.

Chuối ngự Đại Hoàng có dáng buồng vuông vắn, các nải nở đều, quả có râu dài, chiều dài quả từ 8 - 10 cm, đường kính từ 1,5 - 2 cm. Mỗi buồng chuối dao động từ 5 - 7 nải.

Khi chín, vỏ chuối có màu vàng óng như tơ và mỏng. Quả căng tròn, mùi thơm dịu. Ruột quả màu vàng nghệ, ngọt, dẻo, càng ăn càng thấy ngon, mang hương vị, đặc trưng riêng mà các dòng chuối khác không có được.

Bà Trần Thị Ngân, đại diện Hiệp hội sản xuất và tiêu thụ chuối ngự chia sẻ, trước năm 2000, giống chuối này có nguy cơ mất nguồn gen do không được đầu tư, chăm sóc đúng kỹ thuật và do bị ảnh hưởng bởi thiên tai, gió bão. Vì vậy, diện tích chuối ngự bị giảm mạnh.

Từ năm 2001 đến nay, Quỹ môi trường toàn cầu (GEF/SGP - UNDP) đã hỗ trợ kinh phí, hướng dẫn kỹ thuật cho người dân ở địa phương, nên diện tích trồng chuối ngự dần được khôi phục và tăng nhanh chóng. Những năm qua, diện tích chuối ngự trên địa bàn xã duy trì trên 50ha.

Hiện nay, sản phẩm chuối ngự Đại Hoàng đã được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý cho khu vực các xã Hòa Hậu, Tiến Thắng. Đây là 2 xã có diện tích trồng chuối ngự lớn nhất ở huyện Lý Nhân.

Không những thế, chuối ngự tiến vua cũng đã được cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu tập thể. Năm 2012, chuối ngự Hà Nam lọt vào top 50 trái cây đặc sản nổi tiếng Việt Nam.

"Sản phẩm chuối ngự Đại Hoàng đã có tem, nhãn, giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm nên được người tiêu dùng ưa chuộng. Hiện, sản phẩm đã có mặt ở nhiều tỉnh, thành trên cả nước", bà Ngân thổ lộ.