Người hiện đang giữ khu mộ này là ông Trần Thanh Hùng (57 tuổi; ngụ ấp Trường Đông A, xã Tân Thới, huyện Phong Điền, TP Cần Thơ).
Ông Hùng là cháu đời thứ 5 của ông Trần Ban Tới (tên thật là Trần Để), một thương gia người Hoa đến vùng đất này sinh sống và cũng là người có ý tưởng thiết kế, thực hiện khu mộ cổ này.
Khu mộ cổ họ Trần ẩn sau vườn cây rậm rạp tại ấp Trường Đông A, xã Tân Thới, huyện Phong Điền, (TP Cần Thơ).
Theo ông Hùng, lịch sử hình thành của khu mộ cổ này theo người đời trước truyền lại là có từ thế kỷ 19, vào khoảng năm 1842.
Khu mộ cổ của Trần gia có diện tích 1 công đất (1.000 m2), phía ngoài là cánh cửa sắt cao hơn 2 m, các phần mộ bên trong được sắp xếp theo thứ tự lớn, nhỏ.
Mộ cổ của ông Ban Tới nằm ở giữa, phần mộ của 2 bà vợ ở 2 bên; tiếp theo là mộ của các con và cháu.
Phần mộ của ông Trần Ban Tới ở giữa
Các bia mộ đều được làm bằng đá cẩm thạch, phần mái được trang trí nhiều họa tiết tinh xảo, tỉ mỉ.
Nhìn tổng quan, mỗi ngôi mộ như một ngôi nhà kiên cố mang đậm kiến trúc Pháp.
Dù đã tồn tại qua gần 2 thế kỷ, tuy nhiên, khu mộ cổ họ Trần vẫn giữ được nguyên nét xưa và chưa từng được tu sửa lần nào.
Phần mộ cổ của 1 trong 2 người vợ của ông Ban Tới trong khuôn viên khu mộ cổ họ Trần ở TP Cần Thơ.
Chi tiết ấn tượng và thu hút nhất của khu mộ là tấm bia ở phần mộ ông Ban Tới, đến thời điểm này, dù nhiều nhà nghiên cứu văn học, ngôn ngữ đến để khảo sát, phân tích nhưng vẫn chưa thể hiểu hết ý nghĩa của dòng chữ trên tấm bia.
Công trình khu mộ cổ họ Trần ở Cần Thơ mang kiểu kiến trúc Pháp.
Mỗi phần mộ cổ của họ Trần như 1 ngôi nhà kiên cố.
Ông Trần Thanh Hùng, người quản khu mộ, chia sẻ: "Những cái bia đó không biết ghi gì. Những người vào tham quan có chụp cái bia về để tra tự điển xem trên đó nói gì, nhưng đến nay vẫn chưa ai lý giải được hết".
Hiện khu ngôi mộ cổ họ Trần vẫn đang được gia đình ông Hùng giữ gìn, chăm sóc và ông Hùng cùng con cháu xem đây như một di sản văn hóa gia tộc của đời trước truyền lại cho đời sau.
Phần trần nhà với những họa tiết sắc sảo
Tấm bia cổ bí ẩn trong phần mộ của ông Ban Tới trong khuôn viên khu mộ cổ họ Trần ở TP Cần Thơ.
Ông Trần Thanh Hùng, cháu đời thứ 5 và hiện đang giữ khu mộ cổ họ Trần ở ấp Trường Đông A, xã Tân Thới, huyện Phong Điền, TP Cần Thơ).