Trong vụ án, Nguyễn Cao Trí, Chủ tịch Công ty đầu tư và quản lý giáo dục Văn Lang, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty Capella, là người duy nhất bị cáo buộc "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản". Do vậy, Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Vạn Thịnh Phát, hầu tòa với tư cách bị cáo trong các hành vi đưa hối lộ, tham ô tài sản, vi phạm cho vay, nhưng cũng với tư cách bị hại trong hành vi của Nguyễn Cao Trí.
Cáo trạng thể hiện, bị cáo Trí từng nhận 1.000 tỷ đồng của Trương Mỹ Lan để bán cho người này cổ phần tại Công ty Cao su Công nghiệp; chuyển nhượng vốn điều lệ tại Công ty Sài Gòn Đại Ninh và đầu tư dự án tại huyện Hải Hà (Quảng Ninh).
Tháng 10/2022, thấy bà Trương Mỹ Lan bị bắt, Nguyễn Cao Trí lập các văn bản ghi lùi ngày lập, thể hiện đã thanh lý các hợp đồng mua bán, làm ăn. Qua đây, ông ta bỏ nghĩa vụ của mình, nhằm chiếm đoạt 1.000 tỷ đồng.
Trương Mỹ Lan đứng trước bục khai báo tại TAND TP.HCM sáng 11/3. Clip: D.A
Tại tòa, Nguyễn Cao Trí khai biết bà Lan từ năm 2017 và đã nhận 800 tỷ đồng để thực hiện các giao dịch trên. Tháng 1/2021, hai người gặp nhau, bà Lan cho rằng còn một số chi phí khác nên thống nhất làm tròn công nợ thành 1.000 tỷ đồng.
Bị cáo này cho hay, ngoài 3 hợp đồng nói trên, còn ký với Trương Mỹ Lan một hợp đồng khác nên khi bà này bị bắt đã: "Đứng trước hoàn cảnh bối rối… Có thể làm tăng gấp đôi số tiền bị cáo thực nhận của chị Lan".
Mặc khác, bị cáo Trí khi đó còn "đắn đo quyền lợi của Lan trong giao dịch" vì người phụ nữ để trung gian (Hồ Quốc Minh) đứng tên hợp đồng thay mình. "Bối cảnh đó, bị cáo cân nhắc nên công khai quan hệ trực tiếp với chị Lan hay chỉ công khai trên chứng từ để có lợi cho chị Lan, với tư cách doanh nhân, bị cáo nghĩ như vậy", Nguyễn Cao Trí phân trần.
Nguyên nhân thứ 3 việc lập hồ sơ khống được bị cáo Trí nêu ra là cần "nỗ lực giải quyết khủng hoảng" bởi khi bà Lan bị bắt, có thông tin lan truyền thể hiện hệ thống doanh nghiệp của Trí quan hệ làm ăn với hệ thống của Trương Mỹ Lan. Thông tin này mang tính rủi do nên bị cáo Trí muốn có hồ sơ, thể hiện hai bên không liên quan.
Theo bị cáo Trí, vì muốn giải quyết khủng hoảng và "nghĩ cho chị Lan" nên ông ta lập hồ sơ thể hiện thanh lý hợp đồng với người phụ nữ nhưng không có ý muốn chiếm đoạt tiền.
Bị cáo Trí khai sau khi hủy hợp đồng lại nhận thấy với các chứng từ chuyển tiền, sẽ không thể chối bỏ việc đã nhận 1.000 tỷ đồng của Trương Mỹ Lan nên liên hệ cơ quan điều tra, xin trả lại nhưng không được.
Ông ta đã thành khẩn khai báo, đề nghị gia đình nộp hơn 700 tỷ đồng tiền mặt và cho tài sản vào kê biên. Vị này đề nghị cho gia đình mình được nộp tiền mặt số còn thiếu, thay vì để kê biên bất động sản và được tòa chấp thuận, hướng dẫn gặp luật sư để viết đơn.
Đáng chú ý, Nguyễn Cao Trí cho hay khi "đứng ở đây", có khoảng 400 người, tổ chức vẫn nợ ông ta hơn 1.500 tỷ đồng, đề nghị tòa án hỗ trợ. Chủ tọa cho hay, Nguyễn Cao Trí còn phải tham gia tố tụng trong vụ án khác nên có thể đề nghị cơ quan điều tra, viện kiểm sát tại giai đoạn đó giúp thu hồi.
Về những người liên quan hành vi chiếm đoạt 1.000 tỷ đồng, Nguyễn Cao Trí cho hay nhóm Nguyễn Cao Đức (em trai Trí), Bùi Anh Tuấn (trợ lý của Trí)… không biết việc này, họ ký văn bản khi được yêu cầu.
Riêng Hồ Quốc Minh, bị cáo Trí khẳng định người này "chắc chắn là biết" vì bị cáo đã "trả tiền để anh ấy ký". Cuối cùng, Nguyễn Cao Trí xin tòa cho được áp dụng chính sách hình sự đặc biệt và nói: "Cảm ơn chị Lan có đề nghị xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo, chúc chị nhiều sức khỏe, chị yên tâm là toàn bộ số tiền sẽ được khắc phục".
Trương Mỹ Lan được gọi lên bục khai báo của bị hại, chủ tọa hỏi: "Chị Lan có ý kiến gì về lời khai của Nguyễn Minh Trí?". Người phụ nữ cho hay, bị cáo Trí nói đúng và đánh giá người này "không muốn chiếm đoạt tiền", lại thêm đã khắc phục hậu quả nên xin tòa giảm nhẹ hình phạt.
Theo cơ quan công tố, bị cáo Nguyễn Cao Trí, là bị can duy nhất trong 86 người bị bị truy tố tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB.
Tháng 10/2022, bị cáo Trương Mỹ Lan bị bắt nên Nguyễn Cao Trí muốn nhân dịp "nuốt" 1.000 tỷ đồng đã nhận từ bà Lan với những hợp đồng làm ăn trước đó. Vị đại gia sau đó lập khống các văn bản thanh lý hợp đồng, thể hiện không có việc mua bán.
Trong giai đoạn đầu làm việc với cơ quan điều tra, Nguyễn Cao Trí còn khẳng định không nhận bất cứ khoản tiền nào từ Trương Mỹ Lan và còn tố người phụ nữ "vu khống, bôi nhọ danh dự" ông ta. Cáo trạng đánh giá hành vi này thể hiện "ý thức chiếm đoạt tiền đến cùng".
Sau này, cơ quan tố tụng xác định, gia đình bị cáo Nguyễn Cao Trí nộp khắc phục số tiền hơn 640,7 tỷ đồng vào tài khoản tạm giữ của cơ quan điều tra. Ngoài ra, 7 bất động sản do vợ chồng Nguyễn Cao Trí đứng tên, cơ quan điều tra xác định có giá trị hơn 266,2 tỷ đồng.