Thời tiết không thuận lợi
Hiện nay, người nông dân trên địa bàn tỉnh Gia Lai đang bước vào chính vụ thu hoạch điều năm 2024. Ghi nhận của PV tại huyện biên giới Đức Cơ, tại các vườn điều rất thưa thớt người dù đang là mùa thu hoạch.
Qua khảo sát, vào đầu vụ thu hoạch thì giá thương lái thu mua tại vườn từ 26.000-27.000 đồng/kg điều tươi thì nay mức giá đã xuống còn 23.000-24.000 đồng/kg. Không những rớt giá, năm nay vì thời tiết không thuận lợi, sương muối... làm khô bông, thối trái non nên sản lượng điều rất thấp, cây ra lác đác quả.
Chị Đoàn Thị Gái (trú tại thôn Mook Trang, xã Ia Dom, huyện Đức Cơ) có 1,5 ha điều. Năm ngoái, chị thu về gần 3 tấn hạt điều tươi. Còn năm nay, năng suất vườn điều đã giảm khoảng 2/3, ước chỉ thu được khoảng 1 tấn điều hạt.
Theo chị Gái, gia đình vẫn thực hiện cắt tỉa cành, làm cỏ, bón phân, chăm sóc vườn điều đầy đủ như mọi năm. Tuy nhiên, năm nay khí hậu không ủng hộ nên vườn điều rất ít trái, chỉ thu hoạch hạt đợt ra bông đầu tiên.
"Điều nhà tôi năm anh nhìn thấy đó, hoa bị khô, trái đậu rất ít, tình hình này chắc chắn là lỗ rồi. Cả năm chỉ trông chờ vào nguồn thu từ cây điều, cây điều lại mất mùa mất giá khiến cuộc sống gia đình tôi sẽ đối mặt khó khăn trong thời gian tới", chị Gái buồn bã nói.
Trong khi đó, vườn điều hơn 5 ha của ông Nguyễn Tiến Đàm (trú tại làng Bua, xã Ia Pnôn, huyện Đức Cơ) cũng rơi vào tình cảnh tương tự.
Ông Đàm cho hay, từ sau Tết Nguyên đán đến nay, gia đình ông chỉ hái được 2 tấn hạt điều tươi. Với những trái còn lại trên cây, tổng sản lượng của vụ thu hoạch năm nay ước chỉ đạt hơn 4 tấn, tức thất thu khoảng 50% sản lượng so vớ năm ngoái.
"Năm nay, thời tiết nắng nóng kéo dài, thời điểm điều ra hoa rơi đúng vào lúc xảy ra sương muối nên hoa bị khô, bông rụng gần hết, tỷ lệ đậu trái cực thấp. Đợt ra bông đầu tiên và thứ hai phần nào đã đậu trái và đang cho thu hoạch. Còn đợt sau ra bông hầu như khô héo, không đậu quả. Cùng với đó, các loại nấm và rệp sáp phát triển mạnh đã gây khô cổ bông trên cây điều. Riêng những trái non mới được hình thành đã bị héo và đen dần", ông Đàm nói.
Cũng theo ông Đàm, hiện nay ông đang thuê 5 nhân công địa phương thu hái với mức giá 5.000 đồng/kg điều tươi. Nếu tính giá thu mua như hiện tại khoảng 23.000 đồng/kg, tính chi phí nhân công, công chăm sóc, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… thì gia đình không có lãi.
Vụ thu hoạch buồn
Huyện Đức Cơ được xem là "thủ phủ" điều của tỉnh Gia Lai với tổng diện tích hơn 14.000 ha. Đây là loại cây trồng mang loại nguồn thu nhập đáng kể cho người dân ở những vùng đất cao và dốc.
Ông Nguyễn Quốc Tư, Trưởng phòng NNPTNT huyện Đức Cơ cho biết, năm nay năng suất và sản lượng điều trên địa bàn huyện đều giảm từ 20-50%, cá biệt có những vùng "mất trắng" sản lượng. Cùng với đó, giá thành thời điểm này thấp hơn năm ngoái khoảng 4.000-5.000 đồng/kg
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do thời tiết nắng nóng kéo dài, nhiệt độ liên tục gia tăng kèm theo hiện tượng sương muối đã ảnh hưởng đến quá trình ra hoa đậu trái của cây điều. Thứ hai là do một số hộ dân thiếu đầu tư, chăm sóc, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật nên dẫn đến sâu bệnh nhiều, điều đạt năng suất thấp.
Theo ông Tư, vào năm 2023, UBND huyện đã xây dựng đề án cải tạo và nâng cao năng suất, chất lượng vườn điều. Mục đích nhằm ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ vào canh tác vườn điều để năng cao năng suất, chất lượng.
"Đối với tình trạng điều mất mùa trong nhiều năm trở lại đây, ngành nông nghiệp khuyến cáo bà con nông dân nên ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ vào vườn điều ở các giai đoạn như làm cành, tạo hoa, dưỡng hoa, nuôi cỏ. Đồng thời, tích cực đầu tư phân bón, thuốc bảo vệ thực vật để phòng trừ sâu bệnh hại và cho vườn điều phát triển tốt. Đối với diện tích kém hiệu quả, năng suất thấp do giống kém thì khuyến khích bà con chuyển đổi sang giống điều mới hoặc chuyển đổi sang cây trồng các loại cây ăn quả, cây công nghiệp có giá trị kinh tế cao hoặc trồng các loại dược liệu dưới tán vườn điều", ông Tư chia sẻ.