Toàn cầu đổ xô tìm mua, xuất khẩu loại lương thực chủ lực của Việt Nam đã vượt 1 tỷ USD ngay đầu năm

Ba tháng đầu năm, xuất khẩu gạo vượt 1 tỷ USD

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, mặc dù có kỳ nghỉ Tết Nguyên đán dài ngày nhưng xuất khẩu gạo của Việt Nam trong tháng 2/2024 vẫn đạt tới 562.943 tấn, trị giá 373,4 triệu USD,tăng 9,9% về lượng và tăng 3,1% về trị giá so với tháng trước, đồng thời tăng 5,3% về lượng và tăng tới 30,5% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.

Tính chung 3 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 2,07 triệu tấn, trị giá 1,37 tỷ USD, tăng tới 40% về lượng, 12% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023.

Nhìn chung xuất khẩu gạo của Việt Nam sang nhiều thị trường chính đều tăng trưởng mạnh trong 2 tháng đầu năm. 

Trong đó, Philippines tiếp tục là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam sau 2 tháng đầu năm với khối lượng đạt 500.195 tấn, trị giá 337 triệu USD, tăng 24,4% về lượng và tăng 64,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.

Đứng thứ hai là Indonesia với 219.165 tấn, trị giá 141,7 triệu USD, tăng 52,4% về lượng và gấp 2,1 lần về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái. Indonesia chiếm 20,4% trong tổng khối lượng gạo xuất khẩu của nước ta.

Xuất khẩu gạo sang các thị trường lớn tiếp theo là Malaysia và Ghana cũng tăng rất mạnh trong 2 tháng đầu năm, với mức tăng lần lượt là 112,3% và 308,9%, đạt 38.257 tấn và 26.810 tấn.

Đáng chú ý, lượng gạo xuất khẩu sang thị trường Pháp tăng đột biến gấp 144 lần (14.285%) về lượng và 180 lần về trị giá, đạt 18.269 tấn, trị giá 18,9 triệu USD. 

Giá gạo sẽ còn tăng do nhu cầu của các thị trường lớn

Trong báo cáo mới nhất, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) tiếp tục nâng dự báo nhập khẩu gạo của Philippines trong năm 2024 lên mức kỷ lục 4,1 triệu tấn, tăng 200.000 tấn so với dự báo 3,9 triệu tấn trước đó. Với dự báo mới này, nhập khẩu gạo của Philippines trong năm nay cao hơn đến 500.000 tấn so với con số 3,6 triệu tấn của năm 2023. 

Lý giải nguyên nhân lượng gạo nhập khẩu của Philippines tăng, USDA cho hay, nước này tăng nhập vì tình trạng khô hạn ảnh hưởng đến sản lượng lúa gạo nội địa. Cuối năm ngoái chính phủ Philippines đã ký một thỏa thuận có thời hạn 5 năm với Việt Nam. Theo đó, mỗi năm Việt Nam sẽ đảm bảo nguồn cung gạo từ 1,5 - 2 triệu tấn cho nước này. 

Theo dữ liệu từ Cục Công nghiệp Thực vật Philippines (BPI), nhập khẩu gạo của Philippines tính từ đầu năm đến ngày 7/3 đã đạt 793.753 tấn, có đến 431.847 tấn gạo, tương đương 54% tổng khối lượng được nhập khẩu từ Việt Nam, nhưng giảm đáng kể so với thị phần hơn 80% của năm ngoái. 

Chính phủ Indonesia cũng đã quyết định tăng hạn ngạch nhập khẩu gạo trong năm 2024 thêm 1,6 triệu tấn lên mức 3,6 triệu tấn. Nguyên nhân do sản xuất gạo trong nước bị thiếu hụt, xuất phát từ việc gieo cấy vụ canh tác chính trong năm bị chậm vì thiếu nước canh tác, ảnh hưởng từ hiện tượng El Nino trong năm 2023. Theo dự kiến, việc thu hoạch vụ lúa này sẽ diễn ra vào tháng 5 và tháng 6/2024, thay vì tháng 3 và tháng 4 hàng năm.

Tính tới tháng 2, Indonesia đã trải qua 8 tháng thâm hụt gạo liên tiếp do sản xuất trong nước thiếu hụt so với nhu cầu. Sản lượng gạo của nước này trong vụ thu hoạch từ tháng 1-4/2024 dự kiến sẽ giảm 17,5% do ảnh hưởng bởi hiện tượng thời tiết El Nino. 

Theo Cơ quan thống kê Indonesia, nước này đã nhập khẩu 441.900 tấn gạo trong tháng đầu năm 2024, tăng 82,19% so với cùng kỳ năm ngoái, tương đương giá trị 279,2 triệu USD. 

Trong khi đó, theo số liệu của Bộ Thương mại Ấn Độ, xuất khẩu gạo của Ấn Độ trong tháng 1 đạt hơn 1,3 triệu tấn, giảm 27% so với cùng kỳ năm ngoái.

Các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ cho biết, xuất khẩu gạo của nước này có thể giảm hơn nữa trong thời gian tới bởi người mua trì hoãn mua hàng trong bối cảnh chi phí vận chuyển tăng do sự gián đoạn vận chuyển qua Biển Đỏ.

Ngày 21/2, Chính phủ Ấn Độ đã gia hạn thuế xuất khẩu 20% đối với gạo đồ, có hiệu lực trong thời gian không xác định để ngăn chặn bất cứ khả năng tăng giá nào trên thị trường trong nước trước cuộc tổng tuyển cử. 

Sản xuất gạo tại quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới đang được theo dõi chặt chẽ sau khi New Delhi cấm xuất khẩu gạo trắng non basmati vào tháng 7/2023, khiến giá gạo toàn cầu tăng vọt.

Các dự báo gần đây cho thấy nhu cầu nhập khẩu gạo của Philippines và Indonesia, hai nước nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam sẽ tiếp tục tăng và duy trì ở mức cao trong năm 2024. Các quốc gia tại châu Phi cũng đang chuyển hướng sang nhập khẩu gạo Việt Nam sau khi Ấn Độ áp đặt các biện pháp hạn chế xuất khẩu từ giữa năm ngoái.  

Trong khi đó, sản lượng gạo cũng được dự báo sẽ giảm tại các đối thủ cạnh tranh như Ấn Độ và Thái Lan. Giá gạo sau khi chịu áp lực giảm do Việt Nam và nhiều nước bước vào vụ thu hoạch cũng đang rục rịch tăng trở lại. 

Với nguồn cung dồi dào từ vụ Đông Xuân cùng nhu cầu nhập khẩu ở mức cao trên thị trường thế giới, xuất khẩu gạo của Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục tăng lên trong những tháng tới.