Từ vụ cháy nhà trọ Hà Nội 14 người tử vong: Chuyên gia PCCC chỉ "bí kíp" làm sao để sinh tồn

Những "rào cản chết người" khi xảy ra hoả hoạn

Liên quan đến vụ cháy khiến 14 người tử vong tại Trung Kính (Hà Nội), ngày 24/5, trao đổi với PV Dân Việt, PGS.TS Ngô Văn Xiêm (Nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học PCCC) cho biết, việc xảy ra hỏa hoạn gần đây tại các chung cư mini, nhà trọ trong ngõ sâu khiến con số thiệt hại về người, tài sản vô cùng lớn.

Theo ông Xiêm, vấn đề tác động đầu tiên khi một vụ cháy xảy ra là vấn đề thoát nạn an toàn. Yếu tố nguy hiểm đầu tiên là khói độc, khí độc. Khi con người hít phải khí độc, khói độc sẽ nhanh chóng làm mất cảm giác và sẽ khó tìm được phương hướng để thoát nạn. Tác động của khí độc, khói độc là rất ghê gớm.

"Tiếp đến tác động thứ hai đó là nhiệt độ. Khi người ta ở trong môi trường nhiệt độ cao rất hoảng sợ. Và vấn đề tác động thứ ba là tác động của ngoại cảnh, với những tiếng kêu cứu, tiếng la hét, hoảng loạn. Khi con người ta rơi vào trạng thái hoảng loạn thì rất khó để ứng xử trước các tình huống tác động. Dẫn đến rất khó nghĩ cách chủ động để thoát ra ngoài được", ông Xiêm chia sẻ.

Theo ông Xiêm, đối với trường hợp đám cháy mới xảy ra tại ngõ 119 Trung Kính, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội cũng như các trường hợp đám cháy khác thì hiện nay một nhược điểm lớn nhất là lối và đường thoát nạn an toàn còn rất hạn chế.

"Luật Phòng cháy chữa cháy quy định rất rõ các nhà ở phải có 2 lối thoát hiểm. Cụ thể, lối thoát hiểm thứ nhất là cửa chính, lối thứ 2 ở vị trí nào và cấu trúc ra sao thì phụ thuộc vào kết cấu của toà nhà. Có những nơi không đủ lối thoát nạn theo quy định, trong khi yêu cầu bắt buộc là phải có hai lối đường thoát nạn trong ngôi nhà, nhưng do chủ nhà tận dụng tối đa diện tích, dẫn tới việc không đủ để xây lối thoát hiểm thứ 2", ông Xiêm nhấn mạnh.

Vị chuyên gia PCCC cho hay, mặc dù đã có sự nhắc nhở, khuyến cáo của lực lượng chức năng nhưng người dân không làm. "Việc không làm có lí do nữa là những nơi người ta làm nhà ở kết hợp kinh doanh dịch vụ như trường hợp tại vụ cháy tại ngõ 119 Trung Kính, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội, họ tận dụng tối đa diện tích chỗ ở để làm chỗ kinh doanh", ông Xiêm nhận định.

Theo PGS.TS Ngô Văn Xiêm, tâm lý của chủ hộ kinh doanh là lợi nhuận, tức "bớt được cái gì hay cái đó". Với tư tưởng chủ quan, họ có thể nghĩ "mấy khi có thể xảy ra cháy", dẫn tới việc ngại đầu tư xây dựng đúng quy chuẩn. Từ tâm lý chủ quan không chuẩn bị, dẫn đến không đủ điều kiện để đảm bảo an toàn cho mình và gia đình mình, cơ sở kinh doanh của mình.

"Cái thứ hai nữa là khi lực lượng chức năng tổ chức các buổi tuyên truyền hướng dẫn về PCCC cho người dân về cách phòng ngừa để không xảy ra sự cố cháy, nổ, hướng dẫn kĩ năng thoát nạn an toàn trong các điều kiện khác nhau, cùng với việc hướng dẫn các hộ gia đình cạnh nhau mở các lối liên thông với nhau, mô hình tổ liên gia PCCC,… thì đáng tiếc là người dân cũng thờ ơ. Vì chủ quan và thờ ơ dẫn đến khi xảy ra có thể sẽ khó thoát nạn", ông Xiêm nêu.

Bí kíp sinh tồn khi xảy ra hoả hoạn

Từ vụ việc đáng tiếc trên, ông Xiêm khuyên người dân nên chú ý những điều sau: Thứ nhất, gia chủ phải thật bình tĩnh, đồng thời thông báo cho những người sinh sống tại nơi ở và xung quanh biết được đã có cháy xảy ra. Thông tin phải càng sớm càng tốt, trước hết là những người ở nơi xảy cháy biết và thông báo cho lực lượng cảnh sát PCCC.

Thứ hai, phải nhanh chóng thoát ra theo những phương án đã được tập luyện nếu có. Hướng chạy thế nào, cửa ra ở đâu, chìa khóa ở đâu,… cần bình tĩnh để tìm lối đi đúng. Cần lắng nghe các kĩ năng được lực lượng PCCC đã hướng dẫn, việc này cũng tùy theo tình huống cụ thể.

Thứ ba, nếu trường hợp xác định không thể thoát ra, người gặp nạn có thể quay về trong phòng, nơi mình ở, dùng các biện pháp bịt kín các khe hở của cửa như dùng khăn ướt, chăn ướt, băng dính... bịt kín các khe cửa không cho khói độc lọt vào. 

Các kĩ năng thoát nạn khác, người dân đều có thể được học trong các buổi tuyên truyền về kĩ năng thoát nạn khi xảy ra sự số, hỏa hoạn. Khi nhận biết lực lượng chức năng chữa cháy đã ở gần, người gặp nạn có thể dùng các vật tác động để thông báo cho lực lượng cứu hộ biết vị trí. 

Cần trang bị và học cách sử dụng các dụng cụ chữa cháy cơ bản. Khi xảy ra cháy phải nhanh chóng ngắt cầu dao điện tổng, báo cho mọi người xung quanh biết, báo Cảnh sát PCCC theo số điện thoại 114 và dùng phương tiện chữa cháy tại chỗ dập lửa. Tuyệt đối không dùng nước dập lửa khi chưa cắt điện.

Cùng ngày, sau vụ hoả hoạn trên, Bộ Công an có hướng dẫn một số cách để thoát nạn an toàn khi có cháy xảy ra đối với nhà độc lập, các nhà ở chung cư nhiều tầng, cao tầng.

Theo Bộ Công an, đối với nhà độc lập, liền kề, để thoát nạn an toàn khi xảy ra cháy, trước hết xác định được lối ra an toàn ra khỏi căn nhà đang cháy.

Thông thường, các lối thoát ra nơi an toàn ở các nhà độc lập hoặc liền kề bao gồm: Lối ra cửa chính của căn nhà; lối ra cầu thang thoát nạn ngoài nhà từ các tầng; lối ra ban công hoặc lô-gia; lối lên trên sân thượng hoặc lối lên mái (tầng thượng) để thoát sang công trình liền kề. Ngoài ra, đối với các căn hộ độc lập thì lối thoát nạn an toàn là qua các cửa sổ, ban công khi có các thiết bị hỗ trợ như: thang, dây tự cứu hạ chậm...

Khi phát hiện ra đám cháy, mọi người cần chú ý một số vấn đề sau: Người phát hiện đám cháy đầu tiên cần nhanh chóng báo động để mọi người trong nhà biết và nhanh chóng thoát ra ngoài theo lối cửa chính của căn nhà nếu như lối này chưa bị lửa, khói bao trùm. Trong quá trình di chuyển cần bình tĩnh và thực hiện các biện pháp để tránh hít phải khói, khí độc hoặc bị lửa tạt gây bỏng hoặc cháy quần áo.