Cầu ngói Phát Diệm (thị trấn Phát Diệm, huyện Kim Sơn) là một trong những cây cầu ngói cổ, có kiến trúc độc đáo còn lưu giữ và bảo tồn sử dụng tới ngày nay.
Clip: Cận cảnh cầu ngói Phát Diệm thuộc huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
Cầu ngói Phát Diệm được xây dựng năm 1902, cầu có dáng cầu vồng, hai bên lan can là hàng song gỗ xếp đều đặn chạy dọc thân cầu.
Đặc biệt, cầu ngói có kết cấu kiểu "thượng gia hạ kiều" (trên là nhà dưới là cầu) gồm hai phần phần cầu bên dưới và phần kết cấu gỗ-hệ mái bên trên. Bố cục mặt bằng của công trình có kết cấu kiểu chữ Nhất.
Cầu ngói Phát Diệm có chiều dài 31m, rộng 4,22m, được chia thành 12 gian, 15 vì kèo. Trên mái lợp ngói đỏ, bên trong là hệ thống dui, mè cột kèo. Khi qua cầu người dân, du khách sẽ có cảm giác gần gũi thân thuộc như đang đứng trong ngôi nhà của người dân vùng Bắc Bộ.
Ông Phạm Văn Mạnh người dân huyện Kim Sơn chia sẻ: "Xưa kia cây cầu được xây dựng nhằm tạo thuận lợi cho những người giáo dân ở bên sông có thể đi lễ tại nhà thờ Đá Phát Diệm. Cầu ngói Phát Diệm là hình ảnh quen thuộc gắn bó với người dân Kim Sơn chúng tôi qua nhiều thế hệ".
Được biết, đây cũng là cây cầu ngói có chiều dài nhất so với những cây cầu ngói ở tỉnh Nam Định, Quảng Nam,…Quan sát từ Dân Việt, trọng lượng cây cầu ngói Phát Diệm được chịu lực trên bốn cột trụ lớn đặt xuống dòng sông Ân.
Sông Ân chảy qua thị trấn Phát Diệm là một công trình thủy lợi được xây dựng trong nhiều năm, là dòng sông chính cung cấp nước tưới tiêu ruộng đồng cho người dân huyện Kim Sơn (tỉnh Ninh Bình).
Khi mới xây dựng các trụ, dầm, xà của cầu ngói hoàn toàn bằng gỗ, sàn cầu được lát bằng các phiến đá xanh to bản hình chữ nhật. Đến năm 1987, khi trùng tu toàn bộ dầm, xà được thay bằng sắt thép.
Ngoài ra, trụ cầu bằng bê tông cốt thép, sàn cầu ngói Phát Diệm được làm bằng bê tông thay cho đá phiến. Hai mái lợp ngói vảy vẫn cơ bản giữ như cũ.
Cây cầu ngói Phát Diệm độc đáo có niên đại hơn 1 thế kỷ tại Ninh Bình đang thu hút rất đông người dân, du khách tìm về chiêm ngưỡng, quay phim, chụp ảnh mỗi ngày.
Du khách Trần Tấm (quê Thanh Hóa) nói: "Tôi được kể về Ninh Bình, nơi đây nhiều cảnh đẹp, rất phù hợp để gia đình, bạn bè đến tham quan, selfie làm kỷ niệm. Trong đó, tôi tìm hiểu tại huyện Kim Sơn có quần thể nhà thờ đá và cầu ngói Phát Diệm là 2 công trình trăm tuổi có kiến trúc rất độc đáo, riêng biệt của Ninh Bình nên tôi quyết định tìm về đây".
Qua tìm hiểu, cùng với cầu ngói Thanh Toàn (Thừa Thiên Huế), cầu ngói Chùa Lương (xã Hải Anh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định) thì cầu ngói Phát Diệm cũng được lựa chọn in hình và phát hành trên bộ tem bưu chính cầu mái ngói năm 2012.
Ông Đỗ Văn Thành-Chủ tịch UBND thị trấn Phát Diệm cho biết: Cầu ngói Phát Diệm được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh năm 2018. Đây được đánh giá là cây cầu hiếm và có giá trị nghệ thuật cao nhất trong các loại cầu cổ ở Việt Nam. Bởi thế mỗi ngày có đông du khách, người dân về đâu chụp ảnh làm kỷ niệm.