Giải mã chiến thuật bất ngờ của Ukraine làm cho Nga sốc

Ukraine tấn công bất ngờ vào vùng Kursk của Nga. Ảnh AP

Những nỗ lực của Ukraine nhằm giành lại lãnh thổ từ Nga đã bị đình trệ. Nhưng quân đội Ukraine đã cố gắng trả đũa Moscow theo những cách khác. Trong quá khứ, họ đã tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ở Nga và hậu thuẫn cho các cuộc đột kích chớp nhoáng trong đó những người Nga lưu vong tấn công các mục tiêu bên trong quê hương cũ của họ.

Tuần trước, Ukraine đã thử một điều mới. Lực lượng quân đội chính quy đã hành quân hàng dặm qua biên giới Nga trong một chiến dịch bất ngờ. Hiện họ kiểm soát một số vùng đất của Nga ở khu vực Kursk, bao gồm khoảng 74 khu định cư. "Đây là một nỗ lực nhằm gây sốc cho Nga, có thể mang lại chiến thắng cho Ukraine, hoặc ít nhất là khiến họ cảm thấy vui trong vài ngày. Liệu cuộc tấn công có thay đổi phép tính lớn hơn trên chiến trường không? Điều đó vẫn còn phải chờ xem", nhà báo Eric Schmitt của New York Times nhận định. 

Các nhà lãnh đạo Ukraine đang tìm cách thúc đẩy sự ủng hộ trong và ngoài nước cho nỗ lực chiến tranh của mình. Một cuộc tấn công vào đất Nga có thể không giúp Ukraine tiến gần hơn đến việc chiếm lại toàn bộ đất đai đã mất, nhưng cho thấy Ukraine vẫn có thể gây bất ngờ cho kẻ thù của mình.   

Ukraine sẽ được lợi gì từ cuộc tấn công mới nhất của mình? Các nhà phân tích và quan chức đã chỉ ra một số khả năng:

Ukraine muốn chuyển hướng quân đội Nga khỏi các vị trí chiến lược. Nếu Điện Kremlin di chuyển quân đội khỏi các chiến trường ở đông bắc, đông hoặc nam Ukraine để tự vệ trong nước, Ukraine có thể dễ dàng giành lại đất đai của mình hơn. Nga hiện kiểm soát khoảng 20% Ukraine và các nhà lãnh đạo Ukraine nói rằng họ muốn giành lại toàn bộ.

Tinh thần trong nước đã suy giảm. Thành công phản công lớn cuối cùng của Ukraine diễn ra vào mùa thu năm 2022, khi quân đội nước này chiếm lại vùng đông bắc Kharkov. Trong khi đó, binh lính vẫn tiếp tục tử trận và dân thường phải chịu đựng các cuộc ném bom thường xuyên. Nga đã chiếm một số vùng đất ở phía đông và đông bắc Ukraine. Nền kinh tế vẫn yếu. Một cuộc tấn công lớn có thể giúp xây dựng lại niềm tin trong nước vào nỗ lực chiến tranh.

Ukraine muốn củng cố sự ủng hộ ở nước ngoài. Ukraine đã dựa vào viện trợ từ các quốc gia phương Tây để tự vệ. Nhưng cử tri ở các quốc gia đó không còn nhiệt tình cung cấp vũ khí cho Ukraine nữa. Một số nhà lãnh đạo, bao gồm cả cựu Tổng thống Donald Trump, đã gợi ý rằng họ muốn cắt đứt viện trợ. Một chiến thắng trên chiến trường trước Nga, ngay cả khi không quan trọng về mặt chiến lược, có thể khiến những người ủng hộ vốn đang lo lắng nay sẽ quay trở lại.

Ukraine muốn thuyết phục Washington rằng họ có thể tấn công bên trong nước Nga. Các quan chức Mỹ đã cấm Ukraine sử dụng vũ khí do Mỹ sản xuất để tấn công quá sâu vào lãnh thổ Nga. Họ lo ngại rằng một cuộc tấn công như vậy có thể khiến Nga hành động liều lĩnh hơn. Nhưng nếu cuộc xâm lược hiện tại không dẫn đến leo thang, các quan chức Mỹ có thể cho phép các loạt đạn trong tương lai của Ukraine vượt xa biên giới.

Liệu có biện pháp nào trong số này hiệu quả không? Một số nhà phân tích tỏ ra hoài nghi. Quân đội Nga đông hơn hẳn quân đội Ukraine. Moscow vẫn còn lực lượng dự bị nghĩa vụ mà họ chưa triển khai trong chiến tranh, vì vậy họ có thể không cần phải chuyển quân khỏi các vị trí chiến lược để củng cố biên giới. Và đối tượng mục tiêu của động thái mới này (ở Ukraine và nước ngoài) có thể không thấy nhiều giá trị nếu nó không giúp Ukraine giành lại lãnh thổ của mình.

Lên kế hoạch trước

Ukraine cũng có thể hy vọng sử dụng quyền chiếm được đất ở Kursk như một con bài mặc cả trong các cuộc đàm phán hòa bình, để đổi lấy vùng đất trước đây bị Nga chiếm giữ.

Để làm được điều đó, Ukraine thực sự phải giữ những gì họ cần. Với tình hình quân đội quá tải hiện tại, điều đó có thể không khả thi. Và nếu Ukraine chịu tổn thất nặng nề khi cố gắng giữ địa hình nước ngoài, cuộc xâm lược sẽ trở thành thảm họa. "Đây là một canh bạc lớn đối với người Ukraine", nhà báo Schmitt nói.

Nhưng Ukraine cũng phải lên kế hoạch cho các cuộc đàm phán cuối cùng với Nga. Ông Trump đã gợi ý rằng nếu ông thắng cử năm nay, ông sẽ buộc Ukraine phải thực hiện một thỏa thuận hòa bình với Nga. Điều đó có thể sẽ yêu cầu Ukraine từ bỏ hầu hết hoặc toàn bộ lãnh thổ mà Nga hiện đang nắm giữ.

Ukraine rất muốn tránh viễn cảnh đó. Để làm được như vậy, họ cần thứ gì đó mà Nga muốn đủ để nhượng bộ.