Luật Đất đai 2024: Người dân hưởng lợi từ quy định mới về tái định cư

Luật Đất đai 2024 quy định bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất

Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thời gian qua gặp nhiều bất cập, hạn chế dẫn tới nhiều khiếu kiện, khiếu nại. Để giải quyết vấn đề này, Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ 1/8 đã có sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung nhằm đáp ứng quyền lợi các bên liên quan khi thu hồi đất.

Khoản 2 Điều 91 Luật Đất đai 2024 quy định giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất thì bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể; bồi thường bằng tiền theo nguyện vọng của người có đất thu hồi; bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng, nếu địa phương có quỹ đất; bồi thường bằng nhà ở, nếu địa phương có quỹ nhà ở.

Luật Đất đai 2024 cũng cụ thể hóa nguyên tắc “có chỗ ở, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ” thông qua quy định tiêu chí khu tái định cư về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, địa điểm thực hiện tái định cư…

Khu tái định cư có thể bố trí cho một hoặc nhiều dự án. Khi Nhà nước thu hồi đất mà phần diện tích còn lại của thửa đất sau khi thu hồi nhỏ hơn diện tích tối thiểu, nếu người sử dụng đất đồng ý thu hồi đất thì UBND cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất và thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, quản lý diện tích đất này theo quy định của pháp luật.

Đáng chú ý, Luật Đất đai 2024 quy định phải bố trí tái định cư xong mới được ra quyết định thu hồi đất. Đây là quy định hoàn toàn mới thực hiện theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 18 nhằm bảo đảm điều kiện về chỗ ở ổn định cho người dân có đất bị thu hồi.

Theo đó, tại Khoản 3 Điều 80 Luật Đất đai 2024 quy định, một trong những điều kiện thu hồi đất là phải hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư theo quy định của luật này. Khoản 6 Điều 91 quy định, việc này phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất, tức là tái định cư phải đi trước một bước.

Để hướng dẫn cụ thể những quy định này, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 88/2024/NĐ-CP quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Trong đó, đã quy định chi tiết về cách tính giá đất để tính tiền sử dụng đất, thuê đất khi bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất được bồi thường.

Luật Đất đai 2024 đảm bảo tốt hơn quyền của người bị thu hồi đất

Các chuyên gia nhận định việc thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội; giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất luôn luôn là vấn đề "nóng". Tình trạng khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị trong lĩnh vực đất đai phần lớn là từ việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất chưa bảo đảm được quyền lợi hợp pháp cho người bị thu hồi.

Trong đó, về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, Luật Đất đai 2024 đã có nhiều quy định mới bảo vệ tốt hơn quyền hợp pháp của người dân, đặc biệt trong trường hợp người bị thu hồi đất, góp phần hạn chế và giải quyết tốt hơn khiếu kiện về đất đai.

Ông Nguyễn Thế Điệp, Phó Chủ tịch CLB Bất động sản Hà Nội cho biết, bên cạnh việc tháo gỡ khó khăn cho người dân có đất bị thu hồi, Luật Đất đai 2024 có nhiều quy định mang lại lợi ích hơn cho người dân như việc tăng giá đất bồi thường, hay chỉ được thu hồi đất khi đã bàn giao nhà tái định cư, đảm bảo cuộc sống cho người dân.

"Quy định này đảm bảo quyền lợi về chỗ ở cho người dân bị thu hồi đất, giúp họ không rơi vào tình trạng không có nơi ở sau khi đất bị thu hồi. Theo đó, người dân sẽ an tâm được bố trí chỗ ở tái định cư phù hợp", ông Điệp nói.

Theo Luật Đất đai 2013 chỉ cần hoàn thành xây dựng nhà ở, cơ sở hạ tầng của khu tái định cư thì sẽ được ra quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Điều này dẫn tới thực trạng, việc xây dựng các khu tái định cư không được quan tâm đầy đủ đến nhu cầu và điều kiện của người được tái định cư.

Theo ông Điệp, đây là một trong những lý do khiến nhiều nơi xảy ra tình trạng các khu nhà tái định cư được xây dựng nhưng bị bỏ hoang; do không được sử dụng, nhiều nhà tái định cư bị xuống cấp, gây lãng phí.