Bí mật từ Trung Quốc trong những chiếc drone cảm tử của Nga sản xuất khiến phương Tây lo ngại

Reuters ngày 13/9 dẫn các nguồn thông tin tình báo và các tài liệu - bao gồm hợp đồng sản xuất cho máy bay không người lái mới, thư từ công ty về quy trình sản xuất và tài liệu tài chính - cho thấy IEMZ Kupol, một công ty con của nhà sản xuất vũ khí nhà nước Nga Almaz-Antey, đã sản xuất hơn 2.500 chiếc Garpiya từ tháng 7/2023 đến tháng 7/2024.

Sự tồn tại của máy bay không người lái mới của Nga sử dụng công nghệ Trung Quốc chưa được báo cáo trước đây. IEMZ Kupol và Almaz-Antey đã không phản hồi yêu cầu bình luận.

Garpiya, có nghĩa là "Con quạ" trong tiếng Nga, đã được triển khai chống lại các mục tiêu quân sự và dân sự ở Ukraine, gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng quan trọng cũng như cả thương vong dân sự và quân sự.

Garpiya có trọng lượng cất cánh dưới 300 kg và tầm hoạt động tối đa là 1.500 km, hợp đồng sản xuất giữa Kupol và Bộ Quốc phòng Nga cho biết – tương tự như các máy bay không người lái Shahed-136 của Iran mà Moscow đã sử dụng rộng rãi ở Ukraine.

Các tài liệu của Reuters cho biết, các công ty Nga đã nhập những cấu thành từ Trung Quốc như chế hòa khí và các linh kiện động cơ Limbach, transistor, mô-đun điện tử, kết nối, phích cắm và ổ cắm, phụ tùng và linh kiện, hầu hết trong số đó được đánh dấu là "cho mục đích dân dụng chung", "cho mục đích công nghiệp chung", "cho mục đích dân dụng chung".

Các nguồn tin giấu tên chia sẻ với Reuters những gì họ cho là hình ảnh từ Ukraine của các mảnh vỡ của một chiếc Garpiya, nhưng không cung cấp thêm chi tiết. Reuters đã tìm thấy thông tin củng cố kết luận này, nhưng không thể xác minh hình ảnh một cách độc lập.

Garpiya "gần giống như Shahed" nhưng có một số đặc điểm khác biệt, bao gồm một cánh đuôi gắn vào đặc biệt và động cơ Limbach L-550 E. Động cơ ban đầu được thiết kế và sản xuất bởi một công ty Đức, hiện được sản xuất ở Trung Quốc bởi một công ty địa phương là Xiamen Limbach.

Đã có hợp đồng trị giá hơn 1 tỷ rúp (10 triệu euro) ký kết trong quý đầu tiên của năm 2023 giữa Bộ Quốc phòng Nga và Kupol để phát triển một nhà máy sản xuất máy bay không người lái.

Các nguồn tin tình báo cho biết một nhà máy xi măng cũ nằm ở Izhevsk, Cộng hòa Udmurtia, phía tây Nga – đã được Kupol mua vào năm 2020 – đang được sử dụng để sản xuất các máy bay không người lái.

Samuel Bendett, một nghiên cứu viên cấp cao tại Trung tâm An ninh Mỹ mới, một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Washington DC, cho biết với Reuters rằng nếu được xác nhận, Garpiya sẽ đánh dấu một sự thay đổi trong việc Nga phụ thuộc vào thiết kế máy bay không người lái tầm xa của Iran.

"Nếu điều này đang xảy ra, nó có thể chỉ ra rằng Nga hiện có thể dựa nhiều vào phát triển nội địa cũng như vào Trung Quốc, vì cả hai bên trong cuộc chiến này đều phụ thuộc vào nhiều linh kiện của Trung Quốc để sản xuất máy bay không người lái" - ông nói.

Iran đã cung cấp hơn một nghìn máy bay không người lái "kamikaze" Shahed cho Nga kể từ khi cuộc chiến bắt đầu tháng 2/2022 - theo lời của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy vào tháng 5/2023.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố với Reuters rằng Bắc Kinh kiểm soát nghiêm ngặt việc xuất khẩu các mặt hàng có ứng dụng quân sự tiềm năng, bao gồm máy bay không người lái.

"Về cuộc khủng hoảng Ukraine, Trung Quốc luôn cam kết thúc đẩy đàm phán hòa bình và giải quyết chính trị," tuyên bố cho biết. Họ cũng nói không có hạn chế quốc tế nào đối với thương mại của Trung Quốc với Nga.

Lời kêu gọi từ NATO

Tuần trước Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg kêu gọi Trung Quốc ngừng hỗ trợ cuộc chiến của Nga ở Ukraine và nói rằng sự hỗ trợ của Bắc Kinh là một yếu tố quan trọng trong việc tiếp tục xung đột.

Bendett, nhà phân tích quốc phòng, cho biết sản xuất 2.500 máy bay không người lái mỗi năm sẽ chiếm một phần đáng kể trong sản lượng của Nga. Tư lệnh quân đội hàng đầu của Ukraine, Oleksandr Syrskyi, đã nói vào tháng trước rằng Nga đã bắn gần 14.000 máy bay không người lái tấn công kể từ khi cuộc xâm lược bắt đầu vào tháng 2 năm 2022, bao gồm Shahed của Iran cũng như các máy bay không người lái Geran-2 và Lancet của Nga.

Dịch vụ tình báo châu Âu cho biết trong tuyên bố rằng họ lo ngại rằng các công ty Trung Quốc tiếp tục cung cấp các linh kiện cho phép sản xuất máy bay không người lái kamikaze lớn của Nga. "Việc xuất khẩu các linh kiện thiết yếu cho Nga cần phải dừng lại," tuyên bố cho biết.

Washington đã nhiều lần cảnh báo Bắc Kinh về sự hỗ trợ của Trung Quốc đối với ngành quốc phòng của Nga. Mỹ đã áp đặt hàng trăm lệnh trừng phạt nhằm hạn chế khả năng của Moscow trong việc khai thác một số công nghệ cho mục đích quân sự. 

Vào tháng 7, Trung Quốc cho biết họ sẽ siết chặt quy định xuất khẩu máy bay không người lái bắt đầu từ ngày 1/9. Bắc Kinh đã nói rằng các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với các thực thể Trung Quốc liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine là "bất hợp pháp và đơn phương".