Hợp tác vốn vay ODA của Nhật Bản cho Việt Nam năm 2024 đạt cao nhất trong 6 năm qua

Sáng nay Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) đã họp báo tổng kết hoạt động các dự án ODA của Nhật Bản trong nửa đầu tài khóa 2024 và kế hoạch cho nửa cuối tài khóa. Ông Sugano, Trưởng đại diện Văn phòng JICA Việt Nam cho biết, tháng 11/2023, đánh dấu kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Nhật Bản và Việt Nam, hai nước đã thống nhất nâng cấp quan hệ lên "Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á và thế giới".

Trên cơ sở mối quan hệ hữu nghị cấp ngoại giao, JICA đã nỗ lực triển khai các dự án hỗ trợ công cuộc phát triển kinh tế của Việt Nam. 

Trong năm tài khoá của Nhật Bản từ tháng /2023 đến tháng 3/2024, JICA đã ký kết các khoản vốn vay tổng giá trị lên tới 102,2 tỷ Yên (tương đương 678 triệu USD) (chưa bao gồm "Tài trợ đầu tư cho khu vực tư nhân"), mức cao nhất trong 6 năm qua kể từ năm 2017.

Hợp tác kỹ thuật đạt 5,2 tỷ Yên (tương đương 35 triệu USD), quy mô lớn nhất thế giới trong cùng năm tài khoá. Viện trợ không hoàn lại đạt 1,1 tỷ Yên (tương đương 7,5 triệu USD) vốn cam kết.

Những chương trình và dự án kể trên đã kịp thời hỗ trợ Việt Nam phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19 và đóng góp cả về hạ tầng kinh tế và phát triển nguồn nhân lực, tạo nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong trung và dài hạn.

"Người dân và doanh nghiệp Nhật Bản tiếp tục thể hiện sự quan tâm lớn đến Việt Nam, một quốc gia liên tục duy trì tăng trưởng ổn định và bền vững" - ông Sugano cho biết.

Ngoài ra, Việt Nam là nước đứng đầu trong số các nước mà JICA đang triển khai hợp tác với việc cử 45 Tình nguyện viên Hợp tác hải ngoại Nhật Bản, 36 dự án đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ của Nhật Bản trong lĩnh vực phát triển bền vững (SDGs), 24 dự án hợp tác kỹ thuật cấp cơ sở (Chương trình đối tác phát triển).

Ngoài ra, Việt Nam là nước đứng thứ 2 thế giới với 9 dự án thuộc chương trình "Tài trợ đầu tư cho khu vực tư nhân" của JICA.

Đánh giá cao Việt Nam sửa luật đầu tư công

Hỗ trợ ODA của JICA tập trung vào ba trụ cột trọng điểm: Tăng trưởng chất lượng cao; hỗ trợ các đối tượng dễ bị tổn thương; phát triển nguồn nhân lực.

Để cải thiện việc thực hiện các dự án ODA, ông Sugano cho rằng Việt Nam đang nỗ lực xây dựng các quy định pháp luật liên quan đến ODA, tạo sự yên tâm cho các nhà tài trợ song phương, các tổ chức quốc tế, các doanh nghiệp đa quốc gia...

"Chúng tôi đang theo dõi việc Việt Nam sửa đổi luật đầu tư công và đánh giá việc sửa đổi diễn ra theo hướng khá tích cực, tạo thuận lợi cho dự án có vốn vay ODA" - ông nói. 

"Trước đây một số quy định nội luật không phù hợp, chưa đồng bộ với quy định của nhà tài trợ, dẫn đến khó khăn và chậm trễ khi triển khai các thủ tục cần thiết. Trong lần sửa đổi này những vướng mắc như chưa thống nhất về quy định triển khai ODA sẽ được giải quyết".

Kinh nghiệm phát triển đường sắt tốc độ cao

Tại cuộc họp báo, Trưởng đại diện JICA Sugano cũng chia sẻ một số kinh nghiệm của Nhật Bản có thể hữu ích cho Việt Nam trong phát triển. 

Về việc xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc (shinkansen) của Nhật Bản, ông cho biết, trước khi xây dựng shinkansen, Nhật Bản có hệ thống đường sắt thông thường trải dài khắp đất nước, việc chở hàng chủ yếu sử dụng đường sắt truyền thống này.

Sau đó Nhật Bản tập trung phát triển đường bộ, lúc đó việc vận chuyển hàng hóa dịch chuyển từ đường sắt sang đường bộ: Thay vì vận chuyển số lượng lớn, Nhật Bản chú trọng thời gian vận chuyển nhanh nhất.

Xu hướng gần đây là Nhật Bản đang hướng tới mục tiêu giảm phát thải CO2, vì thế nước này lại chuyển sang vận chuyển đường sắt. Nhưng việc vận chuyển kết hợp nhiều yếu tố, cần thời gian thì vận chuyển bằng đường bộ và cần khối lượng thì vận chuyển đường biển, tùy mục tiêu mà kết hợp các biện pháp khác nhau.

Ông Sugano cho rằng Việt Nam có nhiều lựa chọn. Có thể phát triển đường sắt cao tốc vận chuyển hành khách. Với hàng hóa tận dụng các tuyến sẵn có và kết hợp các hình thức vận chuyển khác nhau. Điều này phụ thuộc chiến lược của Chính phủ, hiệu quả kinh tế, mục tiêu trung hòa carbon để đưa ra lựa chọn phù hợp.

Về mối liên hệ giữa thời kỳ dân số vàng với phát triển công nghiệp chất lượng cao, ông Sugano cho rằng cần phải có một nền tảng hạ tầng.

Theo đó, trước hết Việt Nam phải tập trung cho phát triển công nghiệp hỗ trợ để thu hút đầu tư nước ngoài, từ đó mới phát triển được các ngành công nghiệp tiên tiến hơn.

Hiện nay Chính phủ Việt Nam chú trọng giáo dục, từ giáo dục phổ thông đến giáo dục trình độ cao. Trong ASEAN Việt Nam là một nước chú trọng giáo dục. Hy vọng giáo dục sẽ góp phần đâò tạo nguồn nhân lực cho công nghiệp hỗ trợ và đó là nền tảng phát triển kinh tế trong tương lai - ông nhận xét.

Chiến lược cơ bản ở đây là khi đang ở thời kỳ dân số vàng, Việt Nam cần phát triển nguồn nhân lực tạo cơ sở cho công nghiệp hỗ trợ và nhân lực cho công nghiệp chất lượng cao.

Ông Sugano cho biết, ngoài hỗ trợ đào tạo nhân lực cho công nghiệp hỗ trợ, Nhật Bản có các học bổng trình độ cao hơn. Chúng tôi nhắm tới thời kỳ dân số vàng của Việt Nam, đào tạo nhân lực cho cả công nghiệp hỗ trợ và cho phát triển công nghiệp chất lượng cao.