Ba Chẽ là huyện miền núi vùng cao của tỉnh Quảng Ninh. Những năm qua, Ba Chẽ đã và đang tái cơ cấu sản xuất nông, lâm nghiệp với mục tiêu khai thác tiềm năng, nâng cao giá trị, hiệu quả và khả năng cạnh tranh của các sản phẩm nông nghiệp hàng hóa chủ lực.
Gia đình ông Đàm Văn Cường (thôn Khe Lọng Ngoài, xã Thanh Sơn, huyện Ba Chẽ, tỉnh Quảng Ninh) là một trong những hộ đi đầu trong việc chuyển đổi mô hình sản xuất để nâng cao thu nhập.
Vào khu vườn mẫu của gia đình ông Đàm Văn Cường, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước một khu đồi rộng gần 10ha với nhiều loại cây có giá trị kinh tế cao như trà hoa vàng, keo, trám, mây, sa mộc, keo, thông, quế… Trong đó, riêng diện tích trồng trà hoa vàng là khoảng 2,5ha.
Trà hoa vàng vốn là loài dược liệu quý, được mệnh danh là "nữ hoàng của các loại trà", mọc tự nhiên ở vùng rừng núi của huyện Ba Chẽ. Trước đây, thấy thương lái Trung Quốc thu mua ồ ạt với giá cao, nhiều người đã đổ xô vào rừng để săn lùng, đến mức trà hoa vàng có nguy cơ tận diệt ở Ba Chẽ.
Hiểu rõ giá trị của trà hoa vàng, từ năm 2015, ông Cường đã lặn lội đi từng cánh rừng để tìm giống cây trà hoa vàng bản địa về ươm giống và nhân rộng diện tích ở đồi nhà. Nhằm lấy ngắn nuôi dài, bắt đầu từ năm 2018, ông Cường nuôi gà dưới tán trà hoa vàng. Hiện nay, gia đình ông đang thả khoảng 1.200 con gà trên diện tích 2,5ha trồng trà hoa vàng.
Để thực hiện mô hình, ông Cường đã tìm hiểu kỹ về giống gà và kỹ thuật chăn nuôi để đàn gà khỏe mạnh. Sau khi gà giống được 3 tháng tuổi, ông bắt đầu chuyển chế độ ăn cho gà ăn, thả đàn gà ra đồi để chúng ăn cỏ dưới tán trà hoa vàng. Để phòng tránh bệnh cho đàn gà, ngoài việc tiêm phòng vaccine đầy đủ cho gà, ông Cường còn thường xuyên cho gà uống nước lá trà hoa vàng với tần suất khoảng 1-2 lần/tuần.
Ông Cường cho hay, việc nuôi gà dưới tán trà hoa vàng hiệu quả hơn hẳn, không những tiết kiếm chi phi khi chăn nuôi gà, mà còn tiết kiệm được chi phí thuê nhân công làm cỏ, làm đất, chăm bón, mà cây trà hoa vàng vẫn phát triển tốt. Bên cạnh đó, nuôi gà dưới tán trà hoa vàng giúp đàn gà khỏe mạnh hơn, ít bị dịch bệnh, chất lượng thịt chắc, thơm ngon hơn hẳn.
"Mấy năm trước nuôi gà ở nhà chỉ trăm con cũng đã thấy vất vả rồi, nhất là khâu vệ sinh chuồng trại. Từ ngày nuôi gà dưới tán trà hoa vàng, tôi thấy hiệu quả kinh tế hơn hẳn. Nuôi gà dưới tán trà hoa vàng cách xa khu dân cư nên có thể nuôi với số lượng lớn mà không sợ ô nhiễm môi trường. Khi nuôi gà dưới tán trà hoa vàng, gà có thể tự do chạy nhảy dưới bóng mát của trà hoa vàng, kiếm thêm thức ăn trong tự nhiên. Vườn trà hoa vàng cũng tận dụng được một lượng phân bón từ gà để phát triển tốt" - ông Cường chia sẻ.
Cũng theo ông Cường, nuôi gà thịt trong trang trại, thời gian nuôi chỉ từ 2,5 đến 3,5 tháng với bán 60-80.000 đồng/kg. Đối với nuôi gà dưới tán trà hoa vàng cần thời gian lâu hơn, kéo dài từ 6-9 tháng, với giá bán cũng cao hơn gấp 2-3 lần, chi phí chăn nuôi cũng giảm ½ so với nuôi gà thông thường.
Vào dịp lễ tết, 1 con gà thiến được bán với giá thấp nhất dao động 160.000-180.000 đồng/kg, còn gà mái có giá từ 150.000 - 160.000đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, mỗi năm gia đình lãi từ 70-80 triệu đồng từ nuôi gà dưới tán trà hoa vàng.
Ông Cường cho biết thêm, thổ nhưỡng Ba Chẽ không chỉ phù hợp với trà hoa vàng, mà còn rất phù hợp với cây mây rừng. Không chỉ thân mây, dây mây cũng có giá trị kinh tế, mà quả mây cũng được bán với giá rất cao, trước đây có thời điểm lên tới 450.000 đồng/kg quả mây. Với 10ha trồng trám, mây, sa mộc, keo, thông, trà hoa vàng, quế… mỗi năm gia đình ông có doanh thu đạt khoảng 500 - 700 triệu đồng.
Ông Triệu Văn Dũng - Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Ba Chẽ nhận xét, khu vườn mẫu của hộ gia đình ông Đàm Văn Cường ở thôn Khe Lọng Ngoài, xã Thanh Sơn, huyện Ba Chẽ là một trong những mô hình điển hình được nhiều người dân địa phương đến tham quan, tìm hiểu.
Ông Cường là một trong những người góp phần bảo tồn và phát triển cây trà hoa vàng – giống cây quý tại địa phương. Ngoài ra, ông Cường cũng thường xuyên vận động, chia sẻ kỹ thuật để các hộ dân cùng trồng và phát triển trồng trà hoa vàng, nuôi gà dưới tán trà hoa vàng.
Hội Nông dân huyện Ba Chẽ đã cùng địa phương động viên, hỗ trợ, tạo điều kiện để gia đình ông Đàm Văn Cường quy hoạch xây dựng vườn mẫu, từ đó tạo điều kiện cho hội viên, nông dân đến tham quan, học tập mô hình.