Ninh Bình là vùng đất không chỉ có những di sản nổi tiếng được UNESCO công nhận như danh thắng Tràng An, Tam Cốc – Bích Động, Thung Nham, Vân Long, Bái Đính… mà còn có nền ẩm thực truyền thống vô cùng phong phú.
Một số món quen thuộc đã được nhiều người biết đến như thịt dê, cơm cháy, bún mọc, miến lươn, cá rô… còn có sự xuất hiện của những món độc đáo, mới lạ, đặc sản của vùng rừng sâu nước thẳm mà ít người từng biết đến. Những món ăn này được chế biến theo những cách rất riêng, nguyên liệu thuộc hàng hiếm có khó tìm, gần như chỉ có tại Ninh Bình.
Chôm chôm ở Ninh Bình không phải chỉ là một loại trái cây, chôm chôm được nhắc đến ở đây là một loại côn trùng có hình dạng khá giống với cào cào, châu chấu. Loài này chuyên sống ở những khu vực rừng núi, ăn các loại cây, lá rừng nên thịt rất thơm.
Để bắt chôm chôm, người dân sẽ mang theo vợt lưới. Sau khi mang về thì ngắt bớt phần cánh sau đó chiên giòn rồi ăn kèm với các loại lá. Món ăn khá giống với châu chấu rang mà tuổi thơ chúng ta vẫn thường cùng nhau ra ruộng bắt về ăn. Món ăn khô khô, béo béo, thơm thơm, mang hương vị đồng quê và uống với chút rượu cay nồng thì lại càng hợp hơn nữa.
Món ăn đặc sản ở Ninh Bình: Là một món ăn được chế biến vô cùng công phu, hương vị của giò trứng Nộn Khê sẽ kích thích tất cả giác quan của thực khách
Giò trứng Nộn Khê là một món ăn không thể thiếu trong nét văn hóa ẩm thực của làng Nộn Khê, thuộc huyện Yên Mộ, tỉnh Ninh Bình. Sự sáng tạo và tinh hoa của món giò trứng Nộn Khê được thể hiện ở sự kết hợp của món giò quen thuộc và trứng gà, việc này đã món ăn tăng dinh dưỡng, ngon miệng hơn và độ ngấy cũng giảm bớt so với giò thông thường.
Nguyên liệu chính để làm nên món giò trứng Nộn Khê hấp dẫn này chính là những nguyên liệu hết sức quen thuộc như thịt lợn xay, ba chỉ, trứng gà, là chuối, lạt buộc và các loại gia vị. Món giò trứng Nộn Khê này khi làm thì được đặt xen kẽ một lớp thịt rồi lại đến một lớp trứng, kèm theo là vài lát thịt ba chỉ, cứ vậy mà xếp chồng, đan xen nhau tầng tầng lớp lớp, hòa quyện vào nhau thật đầy đặn, vuông vắn. Để món giò trứng Nộn Khê này cắt ra trông đẹp mắt như những cách hoa thì nó hoàn toàn phụ thuộc vào trình độ, sự tài hoa và khép léo khi sắp xếp trứng của người thợ.
Món ăn đặc sản ở Ninh Bình: Cá kho gáo – Món ăn đặc biệt với hương vị độc đáo khó quên
Giống như tên gọi của mình, nguyên liệu của món cá kho gáo rất đơn giản và không hề cầu kỳ. Điểm nổi bật nhất trong món ăn đặc sản Ninh Bình này chính là phần cá được kho có màu vàng ươm vô cùng đẹp mắt. Không chỉ đẹp ở màu sắc mà thịt cá còn chắc nịch, lại còn mềm và thơm phức hơn so với các món cá kho khác.
Quả gáo tròn và ngoài da có gai mềm giống như chôm chôm. Quả gáo có hai loại gáo và gáo xanh, cả hai loại này khi chưa chín thì ăn hơi chát nhưng khi chín rồi thì sẽ có vị ngọt thanh, hơi chua nên kết hợp với muối rất ngon. Với vị chua và ngọt thanh của quả gáo, người dân sử dụng như một nguyên liệu trong món cá kho gáo và tạo nên một hương vị đậm đạ đặc trưng của vùng đất Ninh Bình.
Khi thưởng thức món cá kho gáo này, tín đồ ẩm thực sẽ cảm nhận được rất nhiều hương vị thơm ngon. Vị chua chua thanh thanh và cay cay của món ăn chắc chắn sẽ khiến thực khách ghiền luôn đấy. Món cá kho gáo này kết hợp với cơm, nhất là vào những ngày mát trời mang đến một trải nghiệm ẩm thực hoàn hảo cho thực khách.
Món ăn đặc sản ở Ninh Bình: Là một món ăn dân dã và gắn liền với làng quê của chốn cố đô một thời uy nghiêm, những bát canh cua rau dâm bụt lại khiến bao người thương nhớ
Ở tại chốn làng quê Ninh Bình, người dân địa phương vẫn thường dùng kèm canh với cà pháo muối. Ngoài ra, họ cũng thường lấy lá dâm bụt mang đi luộc, sau đó chấm cùng nước mắm tỏi ớt, ăn rất ngon và mát, cực kỳ thích hợp để thưởng thức trong những ngày ông trời ‘đỏng đảnh’ oi nóng cả sáng lẫn tối.
Nghe có vẻ là lạ vậy ấy, nhưng nhiều người có cơ hội được thưởng thức món canh đặc biệt này trong hành trình khám phá Ninh Bình đều nhận xét rằng món canh này lại ngon hơn họ tưởng tượng rất nhiều. Khi mới ăn vào, vị của canh tương tự như món canh cua rau đay, mồng tơi nhưng cái hậu sẽ thơm, ngọt và mát hơn cả. Khi nhai từng chiếc lá rau dâm bụt, thực khách sẽ không hề có cảm giác hơi nhẫn như canh cua rau đay mà ngược lại, rau sẽ tan ngay nơi đầu lưỡi, thơm ngon và hấp dẫn.
Bên cạnh cơm cháy Ninh Bình hay ốc núi đá Ninh Bình thì gỏi cá nhệch cũng là một món ăn vô cùng đặc sắc mà du khách nên thử nếu có dịp đến với vùng đất thiêng. Món ăn có hương vị bùi của gạo nếp, vị chua của giấm xen lẫn vào đó là vị cay nóng của sả, tỏi, ớt, gừng,... Vì thế sẽ là "nấc thang" đưa các "tín đồ ẩm thực" đi khám phá nhiều cung bậc hương vị khác nhau. Du khách ăn một lần là sẽ nhớ mãi.
Món gỏi cá nhệch là một món ăn khó, đòi hỏi người thợ phải cầu kỳ và chu toàn trong việc sơ chế và chế biến, nếu không sẽ "phí hoài" một đặc sản ngon và đắt tiền. Hoàn toàn tươi sống, cá sẽ được và trộn chung với thính – Gạo nếp giã nhỏ và rang lên để có mùi thơm bùi. Cách này sẽ giúp thịt cá thơm hơn và có vị bùi bùi, béo béo rất ngon. Cuối cùng, phần da cá thì đầu bếp sẽ chiên giòn lên để cuốn chung với gỏi.
Đặc biệt, phần gỏi cá nhệch phải có được vị chua thanh của giấm ngâm. Giấm nấu để ăn gỏi cá nhệch Ninh Bình thì phải có độ đặc sánh, màu đỏ cam, và dậy mùi các loại gia vị riêng của từng nhà hàng. Nhìn chung thì các nhà hàng thường sử dụng nước mắn, tỏi, ớt, gừng tươi, hạt tiêu, mỳ chính để có thể nấu được phần nước chấm gỏi cá nhệch Ninh Bình đúng vị.
Nếu cách chế biến của gỏi cá nhệch đã cầu kỳ thì cách ăn cho đúng điệu cũng "làm khó" du khách không kém. Thế nhưng, dù cách ăn khó là thế nhưng hương vị của gỏi cá nhệch Ninh Bình sẽ làm cho thực khách sẵn sàng vượt khó để được thưởng thức.
Để bắt đầu, du khách sẽ lấy lá sung, bánh tẻ hoặc lá ổi làm "phần nền" để cuốn phần nhân bên trong gồm 7749 các loại rau mùi, thảo mộc như lá bọc cách, là mùi tàu, lá mơ, rau má, đinh lăng, rau quế, bạc hà… Điểm đặc biệt chính là sẽ cuốn theo hình phễu rồi nhồi gỏi cá vào ở giữa, tưới nước chẻo lên trên cùng. Lúc này các "tín đồ ẩm thực" phải nhanh tay rắc hành khô, ớt, riềng để thưởng thức trước khi phần nước chẻo chảy vào tay. Nếu là một tín đồ của hệ "healthy" thì đây chắc chắn là một cách ăn rất ưa thích vì ăn được rất nhiều loại rau khác nhau.
Để miêu tả mùi vị của gỏi cá nhệch thì đầu tiên, thực khách sẽ cảm thấy vị giòn và chát của các loại rau mùi, rau rừng, sau đó sẽ là vị ngậy, béo của chẻo rồi vị ngọt ngọt bùi bùi của cá kết hợp cùng thính. Cuối cùng đó là những nốt vị nồng, thơm và cay của riềng, sả, ớt. Ăn hết một "phễu", du khách sẽ thấy vị giác của mình "bùng nổ" với vị dai, mềm, lại béo, bùi và ngọt ngào. Lúc ấy, uống thêm một chút rượu nếp Kim Sơn đặc sản – Cay cay, thơm thơm, uống đến đâu nóng đến đó thì sẽ khiến món ăn này khó mà có thể quên được.
Món ăn đặc sản ở Ninh Bình: Chạo chân giò Kim Sơn mang hương vị cuộc sống vùng đất Cố đô
Theo người dân Kim Sơn bật mí thì món ăn chỉ dành cho các cánh mày râu làm mồi nhậu, song chạo chân giò Kim Sơn vẫn gây cuốn hút đến cả các tín đồ ẩm thực xa gần khi có dịp ghé thăm Ninh Bình. Ngoài ra, việc hội tụ trọn vẹn vị đắng, cay, ngọt bùi, chua chát mà chạo chân giò Kim Sơn còn được xem là loại đặc sản mang hương vị cuộc sống gây ấn tượng với nhiều người.
Món ăn này được bật mí không hề khó làm, nhưng đòi hỏi sự khéo léo và cẩn thận từ khâu lựa chọn, chuẩn bị nguyên liệu đến nêm nếm sao cho vừa miệng mà vẫn khiến người ăn cảm thấy "đã" ngay từ hương vị đầu tiên. Nguyên liệu chính được sử dụng trong món ăn này chính là chân giò lợn.
Món chạo chân giò Kim Sơn này chắc chắn phải có sự góp mặt của lá sung và lá đinh lăng, ăn kèm cùng với rau ngổ, chuối xanh và bánh đa, chấm với tương bần thì phải gọi là cực phẩm. Đặc biệt, "tinh hoa" của chạo chân giò Kim Sơn càng nổi bật hơn khi hoà quyện cùng hương vị tương bần. Muốn tương bần ngon hơn thì cho thêm ít đường và gừng để khơi gợi mùi hương của tương.
Chạo chân giò Kim Sơn sau khi hoàn thành dược bày ra đĩa với màu sắc hấp dẫn, bắt mắt kết hợp với mùi thơm ngây ngất khiến ai cũng mong ngóng được thưởng thức ngay tắp lự. Khi ăn miếng đầu tiên, thực khách sẽ nghe thấy mùi lá chanh và sả thơm nồng từ miếng thịt lợn mềm. Quyện cùng vị bùi của rau thơm, mùi riềng, vị chua của xoài, khế mang đến hương vị đậm đà không sao tả được. Ăn nhiều nhưng không hề ngấy, nhất là nhâm nhi cùng một rượu Kim Sơn thì mỹ vị nào sánh bằng.
Nguyên liệu đơn giản, thêm chút khéo léo trong cách nấu ăn của người dân Kim Sơn tạo nên một món ăn ngon độc đáo không ai cưỡng lại được. Chạo chân giò Kim Sơn là thịt bắp giò được thui vàng, rồi đem áp chảo gang rất kỳ công sau đó thái mỏng trộn với các gia vị quen thuộc. Không phải cao lương, sơn hào hải vị nhưng chạo chân giò Kim Sơn vẫn đủ sức hạ gục các tín đồ ẩm thực ngay từ lần đầu tiên thưởng thức.