Hai bảo vật quốc gia ở Bình Dương, có tượng con động vật lạ niên đại 3.000 năm, chưa biết là loài thú gì

Bảo tàng tỉnh Bình Dương tọa lạc tại số 565 đại lộ Bình Dương, phường Hiệp Thành, TP. Thủ Dầu Một, được khánh thành và đưa vào sử dụng năm 2004. 

Bảo tàng Bình Dương có diện tích trưng bày 2.000m² đang trưng bày nhiều hiện vật, gồm 1.300 hiện vật gốc và 50 tài liệu khoa học. 

Trong số các hiện vật đang trưng bày tại Bảo tàng Bình Dương có hai bảo vật quốc gia là: Mộ chum gỗ nắp trống đồng Phú Chánh và Tượng động vật Dốc Chùa được giới khoa học và du khách chú ý tìm hiểu.

Mộ Chum gỗ - Trống đồng Phú Chánh có niên đại khoảng từ thế kỷ I đến thế kỷ II đầu Công nguyên. 

Mộ táng chum gỗ trống đồng được phát hiện vào cuối năm 1988 bởi ông Nguyễn Văn Cường (ấp 6, xã Vĩnh Tân, huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương). 

Ngay khi được phát hiện, Trung tâm Nghiên cứu Khảo cổ học thuộc Viện Khoa học xã hội tại TP Hồ Chí Minh phối hợp với Bảo tàng tỉnh Bình Dương đã đào thám sát tại vị trí phát hiện trống đồng thu được một chum gỗ còn nguyên vẹn và một số di vật khác nằm trong lòng chum theo hình thức tùy táng.

Bảo tàng tỉnh Bình Dương thu hút đông đảo khách tham quan, tìm hiểu. Ảnh/ Thông Hải/VNP

Bảo tàng có diện tích trưng bày 2.000m² bao gồm 1.300 hiện vật gốc và 500 tài liệu khoa học. Ảnh/ Thông Hải/VNP

 Du khách tham quan Bảo tàng tỉnh Bình Dương. Ảnh: Kim Phương/VNP.

Chum gỗ huỳnh đàn (chất liệu bằng gỗ sưa, gỗ trắc thối) cao khoảng 61cm, đường kính miệng 46-50cm, có nhiều đường vân gỗ tròn đồng tâm. 

Trống đồng cao khoảng 40cm, đường kính mặt trống 47,5cm, đường kính chân đế 44cm. 

Mặt trống đồng tâm có hình ngôi sao 10 cánh nhọn đầu, xen giữa các cánh sao trang trí họa tiết hình lông công cách đều cùng với các họa tiết hình chữ V ngược lồng nhau. 

Chum gỗ huỳnh đàn và trống đồng Phú Cánh kết hợp với nhau thành một bộ mộ táng chum gỗ trống đồng.

Mộ chum gỗ, nắp trống đồng- bảo vật quốc gia, khai quật tai di chỉ khảo cổ học Phú Chánh, tỉnh Bình Dương. Ảnh/ Thông Hải/VNP. 

Đây là kiểu mộ táng mới lạ được phát hiện lần đầu tiên trong lịch sử khảo cổ học Việt Nam và thế giới. 

Việc sử dụng “áo quan” bằng chum gỗ dùng trống đồng làm nắp đậy là tư liệu rất mới trong nghiên cứu hoạt động sống của các cộng đồng cư dân cổ trên địa bàn Đông Nam bộ.

Bên cạnh đó, Bảo tàng Bình Dương còn một bảo vật quốc gia thứ 2, đó bảo vật Tượng động vật Dốc Chùa có niên đại cách đây khoảng 3.000 năm.

Tượng động vật Dốc Chùa được phát hiện tại di tích khảo cổ Dốc Chùa (xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương) cho tới nay vẫn là độc bản.

Tượng động vật Dốc Chùa - bảo vật quốc gia, khai quật tại di chỉ khảo cổ học Dốc Chùa. Đến nay, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu chưa xác định được tượng động vật này thể hiện loài thú gì. Ảnh/ Thông Hải/VNP

Tượng động vật Dốc Chùa cao 5,4cm, dài 6,4cm và còn khá nguyên vẹn, chỉ có một vài chi tiết nhỏ bị gãy vỡ. Tượng động vật được đúc từ chất liệu đồng có màu xanh do bị phong hóa, hen rỉ. 

Tuy nhiên, Tượng động vật Dốc Chùa chưa thể xác định đây là tượng thú gì. Việc phát hiện một tượng đồng có hình dáng một con vật đứng trên một con động vật khác đã là một hiện vật hết sức độc đáo, chưa từng thấy ở bất cứ di tích nào khác trong vùng Đông Nam Bộ.

Đồng thời tượng thú bằng đồng này cũng có một giá trị nghiên cứu văn hóa nhất định về đặc trưng văn hóa mộ táng trong thời kỳ tiền sử.