Cần cơ chế cấm đối với quảng cáo sai lệch trên không gian mạng

Chiều 25/11 tại Hội trường, Quốc hội thảo luận về Luật Quảng cáo sửa đổi, Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung cho biết, Điều 23 sửa đổi bổ sung quy định về trách nhiệm quản lý nhà nước đối với quảng cáo trên môi trường mạng, trong đó có quy định về quy trình ngăn chặn, gỡ bỏ quảng cáo trên mạng.

Cần cơ chế cấm quảng cáo sai phạm trên môi trường mạng

Dự thảo quy định trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền trong việc thực hiện việc ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin quy phạm pháp luật, tiếp nhận thông báo và gửi giấy xác nhận cho tổ chức, cá nhân khi thực hiện kinh doanh dịch vụ quảng cáo trên mạng.

Tuy nhiên, dự thảo chỉ mới xác định trách nhiệm tự gỡ bỏ của người quảng cáo, trách nhiệm cụ thể của Bộ Thông tin và Truyền thông, trong khi đó chưa rõ các cơ quan chức năng có thẩm quyền là những cơ quan khác.

Theo bà Dung, hiện nay chúng ta kiểm soát rất chặt về quảng cáo nhưng là trên truyền hình, trên báo chí nhưng trên mạng xã hội thì rất lỏng lẻo do thiếu hành lang pháp lý cũng như sự đa dạng, phức tạp khó quản lý của các hoạt động trên môi trường mạng.

Nếu thiếu cơ chế kiểm soát, phát hiện xử lý qua, chúng ta không đạt được mục tiêu phòng ngừa, ngăn ngừa, răn đe hoạt động quảng cáo có vi phạm trên môi trường mạng. Điều này đồng nghĩa với việc, chúng ta không làm tốt hiệu quả bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đang bùng nổ phổ biến hiện nay. Chúng ta chỉ tập trung khắc phục hậu quả sau khi vi phạm xảy ra, thông qua giải quyết khiếu nại, tố cáo hoặc phát hiện sai phạm qua thanh tra, kiểm tra.

Đại biểu đề nghị sửa Luật Quảng cáo lần này bổ sung thêm các hành vi cấm tương ứng với đặc thù quảng cáo trên môi trường mạng. Đồng thời, bổ sung điều hay thêm chương riêng về điều kiện, cách thức, trình tự rất rõ ràng, cụ thể về đưa sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ quảng cáo lên mạng hoặc loại sản phẩm hàng hóa dịch vụ không được phép quảng cáo lên không gian mạng hoặc những hành vi chia sẻ lên mạng không phải là quảng cáo mà như là quảng cáo.

Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh đề nghị có quy định về quản lý và xử lý các vi phạm trong hoạt động quảng cáo… Ông Bình cho biết, dự thảo Luật Quảng cáo 2012 chủ yếu điều chỉnh các hình thức quảng cáo truyền thống, chưa có quy định cụ thể về quảng cáo trực tuyến.

Theo ông Bình, hiện nay, hơn 70% các trường hợp vi phạm quảng cáo trực tuyến bị xử lý chậm do thiếu quy định đồng bộ. Do vậy, đại biểu đề nghị cần bổ sung điều khoản chuyên biệt về quảng cáo trực tuyến vào trong dự thảo Luật.

Theo ông Hoà, việc xây dựng quy định quản lý các hình thức quảng cáo mới bao gồm quảng cáo trên mạng xã hội, quảng cáo ứng dụng trí tuệ nhân tạo…; đưa ra hướng dẫn rõ ràng về trách nhiệm và nghĩa vụ của các bên tham gia quảng cáo; thành lập cơ chế phối hợp liên ngành, hợp tác giữa Bộ Văn hóa, Thể thao, Du lịch và Bộ Thông tin và Truyền thông và Bộ Công an để xử lý các vi phạm hiệu quả hơn.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng cho rằng, vấn đề bảo vệ trẻ em trước quảng cáo, đặc biệt quảng cáo trên mạng xã hội vẫn còn nhiều khó khăn.

Đại biểu nhấn mạnh, quảng cáo trên mạng rất đa dạng và khó kiểm soát, đặc biệt quảng cáo hiển thị trên các trang web không chính thức. Các nhà quảng cáo luôn tìm kiếm những cách thức mới để thu hút sự chú ý của trẻ em, đôi khi vượt quá giới hạn cho phép của pháp luật.

Theo bà Tú Anh, nhiều phụ huynh chưa nhận thức đầy đủ tác hại của quảng cáo đối với trẻ em, dẫn đến việc không có sự giám sát chặt chẽ. Chính vì vậy, đề nghị cần quy định trong dự thảo Luật về việc bổ sung định nghĩa rõ ràng về quảng cáo nhắm vào trẻ em, bao gồm cả quảng cáo trực tiếp và quảng cáo gián tiếp.

Đại biểu cho rằng, cần quy định chi tiết hóa các nội dung quảng cáo nhắm vào trẻ em, tăng cường các biện pháp xử phạt đối với các cá nhân, tổ chức vi phạm quy định; Xây dựng một cơ chế giám sát hiệu quả để phát hiện và xử lý các vi phạm.

Bên cạnh đó, cần tăng cường hợp tác quốc tế với các quốc gia khác để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm; Cùng nhau xây dựng các tiêu chuẩn chung về quảng cáo nhắm vào trẻ em trên các nền tảng xuyên biên giới.

Về thời lượng quảng cáo trên kênh truyền hình trả tiền, đại biểu đề nghị giữ nguyên quy định của Luật hiện hành với thời lượng là 5%. Mặc dù việc tăng thời lượng quảng cáo có thể mang lại lợi nhuận lớn hơn cho nhà đài, tuy nhiên đồng nghĩa với việc nhà tiêu dùng phải đối mặt với nhiều phiền toái và bất tiện hơn.

Tăng thời gian quảng cáo từ 1,5 giây lên 6 giây

Báo cáo tiếp thu và giải trình các ý kiến của đại biểu đầu phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho rằng biết một số ý kiến đại biểu đề nghị cần cân nhắc việc tăng thời gian chờ tắt hoặc mở quảng cáo từ 1,5 giây lên 6 giây để vừa bảo đảm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp quảng cáo vừa bảo đảm không gây khó chịu cho người dùng.

Tương tự, cũng như có ý kiến đề nghị sửa "không hiển thị quá 2 lần quảng cáo liên tiếp, không quảng cáo chèn vào giữa các đoạn của bài viết đăng tải trên báo điện tử, trang thông tin điện tử, cho phép từ chối quảng cáo hoặc báo cáo nội dung quảng cáo không phù hợp".

Bộ trưởng Hùng cho biết, khi xây dựng dự án luật, ban soạn thảo đã thực hiện việc lấy ý kiến của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp quy định này. Theo đó Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các cơ quan báo chí truyền thông đều cho rằng quy định thời gian tắt, mở quảng cáo tối đa 1,5 giây chưa phù hợp với thực tế, không đủ thời gian để hiển thị cho các sản phẩm quảng cáo (đặc biệt là quảng cáo dưới dạng video).

Vì vậy không đạt được mục tiêu của quảng cáo là tác động đến nhận thức của người xem hoặc lưu lại ấn tượng, thông điệp truyền thông cho người xem.

Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã thực hiện thống kê, rà soát các tiêu chuẩn quảng cáo quốc tế chung hiện nay, theo đó, các tiêu chuẩn này đều đưa ra mức thời lượng 5-6 giây chờ tắt mở, quảng cáo.

"Các nền tảng mạng xã hội lớn như YouTube, hoặc các mạng lưới quảng cáo cũng đều đang áp dụng 5-6 giây chờ tắt quảng cáo. Do đó, việc tăng thời gian chờ tắt quảng cáo từ 1,5 giây lên 6 giây là phù hợp với nhu cầu của các doanh nghiệp, cơ quan báo chí tại Việt Nam cũng như thông lệ quốc tế và bảo đảm tính cạnh tranh cho các doanh nghiệp, cơ quan báo chí của Việt Nam so với các nền tảng phát hành quảng cáo nước ngoài", lãnh đạo Bộ VHTT&DL cho hay.