Lương hưu - “bên đỉnh cao, bên vực sâu”
Đóng cao thì hưởng cao
Bà Đinh Thu Hiền – Phó trưởng Ban thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH Việt Nam) cho hay, người hưởng lương hưu cao nhất cả nước (hiện ở TP.HCM) vốn là lãnh đạo một công ty có vốn đầu tư nước ngoài và đã đóng bảo BHXH với mức đóng rất cao. Thời gian đóng BHXH của ông này chỉ là 23 năm 3 tháng, tỷ lệ hưởng 62%.
Tuy nhiên mức đóng BHXH hàng tháng của ông rất “khủng”. 17 năm đầu, ông đóng 66 triệu đồng/tháng. Những năm còn lại, theo quy định trần mức đóng BHXH hàng tháng không vượt quá 20 tháng lương cơ sở nên ông đóng 18 triệu đồng/tháng.
Sau 37 năm dạy trẻ mầm non, bây giờ để lo cho gia đình, cô Lan phải làm thêm 7 sào ruộng, vườn. Ảnh: Nga Anh
| Từ 2008 có chính sách đối với người tham gia BHXH tự nguyện, mức lương đóng thấp nhất cũng trên nền lương cơ sở. Theo Luật BHXH năm 2014, từ 1.1.2016, mức lương của người tham gia BHXH tự nguyện có mức thấp nhất là bằng chuẩn nghèo khu vực nông thôn (700.000 đồng/tháng). Mức hưởng lương hưu của họ chỉ là 55-60% nên lương hưu cũng sẽ thấp hơn 1,3 triệu đồng/tháng. |
Với mức đóng rất cao nên dù mức hưởng chỉ đạt 62% nên vào thời điểm nghỉ hưu tháng 4.2015, lương hưu của ông này là 87 triệu đồng và sau 2 lần điều chỉnh tăng lương hưu mới đây, lương hưu của ông hiện là hơn 100 triệu đồng/tháng.
Trước đó, một mức lương hưu đã gây “bão” dư luận thuộc về một Tổng Giám đốc công ty bia ở Huế. Ông này hưởng lương hưu tới 65 triệu đồng/tháng.
Bà Hiền cho biết các mức lương này là hợp lý vì theo quy định, mức lương hưu được hưởng bao nhiêu phụ thuộc vào mức đóng và thời gian đóng của người lao động, đóng cao và đóng trong thời gian lâu sẽ được hưởng mức lương hưu cao.
Vị cán bộ lĩnh lương hưu hơn 100 triệu đồng/tháng nói trên tuy đóng trong thời gian ngắn nhưng mức đóng “khủng” nhất Việt Nam nên mức hưởng cũng “khủng” nhất.
Theo quy định hiện hành, đối với BHXH bắt buộc (các khoản BHXH, bảo hiểm tai nạn lao động, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế), người lao động đóng BHXH hàng tháng là 32% tiền lương, trong đó doanh nghiệp sử dụng lao động sẽ đóng 21,5%, người lao động đóng 10,5%. Do vậy, với người lương cao thì doanh nghiệp cũng phải đóng BHXH cho họ rất cao.
Lương giáo viên mầm non quá thấp
Về trường hợp của cô giáo Trương Thị Lan (Hà Tĩnh) sau 37 năm công tác chỉ được hưởng lương hưu 1,3 triệu đồng/tháng đang gây bức xúc cho dư luận, bà Hiền cho biết, cô Lan đã đóng BHXH 22 năm 8 tháng, mức hưởng 69% nhưng 17 năm đầu chỉ đóng BHXH khoảng 600.000 đồng/tháng, 5 năm sau đóng 3,5 triệu đồng/tháng.
Báo cáo của BHXH Hà Tĩnh cho biết, tuy cô Lan công tác 37 năm nhưng thực tế thời gian đóng BHXH của cô giáo Lan chỉ tính từ 1.1.1995. Vì trước năm 1995, giáo viên mầm non không thuộc biên chế nhà nước, cho nên thời gian làm việc của các cô trước năm 1995 cũng không được tính là thời gian tham gia BHXH. Đến tận năm 1999, theo quy định của Nghị định 73 thì giáo viên mầm non mới thuộc đối tượng đóng BHXH bắt buộc.
Cũng do quan tâm đến giáo viên nên năm 2004 BHXH Việt Nam và Bộ GDĐT có văn bản xác định giáo viên có thời gian đóng BHXH trước thời điểm có Nghị định số 73 nếu chưa được tham gia đóng BHXH thì có thể truy đóng ngược lại đến tháng 1.1995 để sau này có đủ khoản thời gian để hưởng chế độ hưu trí. Như vậy, dù công tác 37 năm nhưng thời gian đóng BHXH của cô giáo Lan chỉ là là 22 năm 8 tháng.
Ngoài ra, mức lương của giáo viên mầm non cũng rất thấp, chỉ dựa trên lương tối thiểu. Vào thời điểm 1995, mức lương tối thiểu chỉ có 120.000 đồng và giờ mức lương cơ sở cũng chỉ là 1.300.000 đồng. Tỷ lệ hưởng lương hưu do thời gian đóng ngắn thì mức hưởng cũng không cao. Như cô giáo Lan chỉ có 22 năm 8 tháng thì được hưởng là 69%.
Theo tính toán, chia trung bình 22 năm 8 tháng, số tiền đóng BHXH trung bình của cô Lan là 1.829.215 đồng/tháng. Cô Lan được hưởng 69% mức bình quân này, tính ra là 1.262.158 đồng/tháng. Tuy nhiên, theo quy định của Luật BHXH 2014, những người lương hưu chưa đạt 1,3 triệu/tháng cũng đã được ngân sách bù đắp để đạt 1,3 triệu đồng/tháng. “Về trường hợp của cô giáo Lan, BHXH Hà Tĩnh đã tính toán đúng theo các quy định hiện hành” – bà Hiền nói.
Theo bà Hiền, trường hợp lương hưu chỉ đạt 1,3 triệu/tháng như cô giáo Lan không phải là hiếm. Số liệu của BHXH Việt Nam cho biết, có hơn 3.228 trường hợp hưởng lương hưu dưới 1,3 triệu đồng/tháng. Và nếu xem xét kỹ thì sẽ có người có mức lương hưu thấp hơn 1,3 triệu đồng rất nhiều. Bà Hiền lý giải, hiện nay các cán bộ xã không chuyên trách thì mức đóng BHXH của họ chỉ trên nền lương cơ sở, thời gian đóng khoảng 20 năm và nghỉ hưu trong năm nay thì mức lương hưu chỉ được hưởng 55%, còn nếu lâu hơn cũng chỉ đạt khoảng 60% trên nền mức lương cơ sở. Như vậy, chắc chắn những người đó lương hưu sẽ thấp.
>>> XEM THÊM: Một ngày của cô giáo mầm non sau khi nhận lương hưu 1,3 triệu đồng