Hòa Bình: Bẫy đá tử thần treo lơ lửng trên đầu dân
Dãy núi đá Động chạy dài theo địa phận xóm Chanh, xã Vĩnh Đồng từng là nơi để bao chàng trai Mường tập săn bắn. Vậy mà giờ đây, dãy núi Động lại nỗi kinh hoàng của người dân.
Rừng nghiến, rừng lim ngày nào giờ biến mất, nay núi trơ trọi. Những tảng đá lớn to bằng ô tô tựa như cái bẫy đá khổng lồ treo trên lưng chừng núi. Vào những ngày mưa to lớn, chân núi bị sói lở, vài tảng đá lăn rầm rầm xuống chân núi lao về phía nhà dân.
Sống trong sợ hãi
Nhà ông Bùi Văn Phái, xóm Chanh ở gần núi đá. Từ khi xảy ra hiện tượng đá lăn khiến ông ăn không ngon, ngủ không yên. Khi chúng tôi có ý muốn lên núi Động, ông Phái có vẻ e dè. Ông đưa ánh mắt đầy lo âu về phía núi Động: “Đá lăn chẳng kể giờ giấc. Đưa các anh lên đó, ngộ nhỡ có chuyện gì bất trắc xảy ra thì nguy lắm”.
Tảng đá to lăn xuống đường đi của dân xóm Chanh.
Theo hướng chỉ tay của ông Phái, phía sau nhà ông Chanh có khoảng 10 hòn đá có thể tích trên dưới 1m3 không có chân, hoặc chân lỏng có thể lăn xuống dưới chân bất cứ lúc nào. Nhiều hòn đá có thể dùng sức người lay được, nhưng không ai dám động đến vì sợ nó lăn xuống thì hậu quả khôn lường. Xóm Chanh có khoảng 13 hộ nằm ngay dưới chân đồi trong vùng nguy hiểm có thể bị đá lăn. Hầu hết đá ở đây là đá mồ côi, không có chân. Đất đồi dốc trọc và dốc nên mỗi khi mưa to thì đá trôi lăn xuống các hộ dân. Hiện tượng đá lăn trong những năm gần đây càng nhiều hơn trước.
Trước đây xóm Chanh đã giao dãy núi đá này cho một số hộ canh tác trồng ngô. Nhưng do các hộ dùng thuốc diệt có diệt sạch cây nhỏ lẫn cây to. Núi trơ trọi, đá lở mạnh hơn. Xóm đã phải thu hồi lại, không cho người dân trồng cấy. Sau trận mưa lũ lịch sử cuối năm 2017 vực này đá lăn ầm ầm. Cả xóm sống trong lo âu. Hiện trên núi còn vết trượt đất dài, rộng chừng 30m như một cái máng khổng lồ. Điểm trượt chỗ sâu nhất chừng 2m.
Mỗi khi trời mưa lớn, những hộ sống gần chân núi lại rục rịch di chuyển đến nhà khác ở nhờ. “Năm nào nhà tôi cũng hứng vài hòn đá tảng rơi vào bếp, vào chuồng lợn. Tuy chưa ảnh hưởng đến tính mạng, nhưng cũng gây nguy hiểm vì tai họa có thể ập xuống bất cứ lúc nào. Năm ngoái cũng có một hòn đá chừng gần 1m3 lao từ trên đỉnh đồi xuống mắc phải cây xoan chỉ cách nhà chừng 10m. Nếu không có cây xoan chắn lại thì hậu quả khó lường”, ông Phái cho biết thêm.
Công trình của nhà dân bị đe dọa mỗi khi núi Động "nổi giận".
Giờ đây, 13 hộ dân sống gần núi Động luôn sống trong tình trạng nơm nớp lo sợ. Đá không lăn theo mùa nữa mà bất cứ lúc nào những tảng đá lớn có thể ấp xuống chân núi. Gần đây nhất, cuối năm 2017, một hòn đá to như ô tô tải, từ lưng chừng đồi lăn xuống. Trên đường lăn, hòn đá gặp phải cây lát to và bụi tre. Sau khi làm gãy cây lát, hòn đá đó lao vào giữa chuồng lợn nhà ông Bùi Văn Thắng làm thủng tường và mái nhà. “Nếu không có cây lát và bụi tre thì hòn đá sẽ lao vào giữa nhà. Lúc đó nhà đang có 4 người ở nhà”, ông Thắng nhớ lại.
Chưa thể di dời
Theo ông Bùi Văn Hải, trưởng xóm Chanh, trước đây khu vực này thuộc xóm Sống Trên, xã Vĩnh Đồng. Từ tháng 12.2017 sáp nhập thành xóm Chanh, có 153 hộ dân sinh sống. Núi Động có địa hình dốc, ít cây, nhiều đá mồ côi nên thường xuyên xảy ra tình trạng đá lăn. Không chỉ xảy ra phía nhà 13 hộ đang sinh sống mà phía bên kia đồi sát đường đi của xóm thỉnh thoảng vẫn xảy ra đá lở. Để đảm bảo an toàn cho các hộ dân, chúng tôi vận động bà con khi có mưa lớn, nguy cơ xảy ra đá lăn cao thì chủ động di dời về nhà văn hóa xóm.
Người dân xóm Chanh đang muốn được di dời đi nơi khác, tránh nguy hiểm.
Trước thực trạng trên, bà con xóm Chanh đã kiến nghị di dân ra khỏi vùng nguy hiểm. Ông Bùi Thanh Hải - Chủ tịch UBND xã Vĩnh Đồng cho biết: "Hiện nay, xã đã có phương án di dân tại chỗ cho các hộ dân xóm Chanh. Xã đã giành một quỹ đất cách chỗ ở của bà con vài trăm mét đảm bảo an toàn và để tiện sinh sống lâu dài cho bà con. Tuy nhiên, khu vực này không nằm trong dự án tái định cư nên chưa có sự hỗ trợ của nhà nước. Do vậy, các hộ vận động giúp đỡ nhau để di dời nhà cửa đến nơi an toàn cho tính mạng của bà con".