"Sinh, lão, bệnh, tử" là quy luật bất biến của cuộc sống và Pele cũng không phải ngoại lệ. Rạng sáng 30/12 (giờ Việt Nam), "Vua bóng đá" đã ra đi ở tuổi 82. Nhưng đối với nhiều thế hệ người yêu bóng đá, Pele không hề qua đời mà đơn giản là ông đã đến với đội bóng trên thiên đường. Còn trong trái tim của các cổ động viên trên toàn thế giới, Pele là bất tử, là số 1 qua mọi thời đại dù ông nổi danh và chính là người tạo ra định nghĩa cũng như ý nghĩa đặc biệt cho chiếc áo số 10.

Thời Pele còn chơi bóng, công nghệ vẫn còn rất lạc hậu nên hầu hết những thước phim về cầu thủ Pele khá ít. Các clip về kỹ năng của Pele hiếm hoi đến mức những người hâm mộ của vài thế hệ gần đây có lẽ cũng… nghi ngờ về sự vĩ đại của Pele. Do vậy, nhiều người hâm mộ Maradona hơn khi chứng kiến ông tỏa sáng rực rỡ tại World Cup 1986 và ghi bàn thắng đẹp nhất trong lịch sử World Cup.

Nhưng nên nhớ, các con số đôi khi cũng không vô hồn chút nào. Đâu phải ngẫu nhiên Pele ghi 6 bàn thắng trên đất Thụy Điển khi mới 17 tuổi để giúp ĐT Brazil lần đầu vô địch World Cup vào năm 1958. Cũng không hề có chuyện "may hơn khôn" khi Pele hiện là cầu thủ duy nhất trong lịch sử 3 lần đoạt chức vô địch World Cup.

Khi chú nhóc Pele ghi 2 bàn vào lưới chủ nhà Thụy Điển ở trận chung kết World Cup 1958, nhiều người dân của đất nước Brazil thậm chí còn chẳng biết mặt mũi của Pele ra sao hay được tận mắt chứng kiến tài nghệ của Pele siêu đẳng đến mức nào. Người có điều kiện còn được nghe tường thuật qua radio. Nhiều người khác được nghe… "những người có điều kiện" tường thuật lại. Tất nhiên, câu chuyện truyền miệng luôn được thêu dệt để trở nên cuốn hút hơn.

Sau kỳ World Cup 1962 tiếp tục là nhà vô địch nhưng không có nhiều đóng góp do chấn thương, Pele đã tỏa sáng rực rỡ tại World Cup 1970. Carlos Alberto là đội trưởng, nhưng Pele mới là thủ lĩnh đích thực để tạo nên một Brazil hào hoa đến mức được coi là nhà vô địch tuyệt vời nhất trong lịch sử Cúp thế giới.

Ngày 23/10/1940, gia đình ông Dondinho và bà Celeste Arantes chào đón thành viên mới. Cậu con trai đầu lòng cất tiếng khóc chào đời đúng ngày thị trấn Tres Coracoes, bang Minas Gerais ở miền nam Brazil có điện. Tất nhiên, ai cũng biết đến nhà phát minh nổi tiếng người Mỹ Edison và gia đình của Pele cũng vậy. Do đó, tên khai sinh của Pele là Edson Arantes do Nascimento. Nhưng không hiểu vì sao, cái tên của Pele lại thiếu mất chữ "i" và chỉ còn lại là Edson. Tất nhiên, điều đó chỉ khiến câu chuyện về Pele thêm phần thú vị dù chính ông sau này đã khẳng định rất ngưỡng mộ Edison.

Ông Dondinho là cựu cầu thủ của Fluminense và cũng giống bao người Brazil khác, ông luôn ước mơ được thấy đội tuyển bóng đá quê hương giành chức vô địch World Cup. Năm 1950, Brazil là chủ nhà của Cúp thế giới và họ chỉ còn cách ngôi vương đúng 1 trận đấu với Uruguay.

Sân Maracana ngày 17/7/1950 có sức chứa tới 200.000 chỗ ngồi đã chật kín khán giả. Tất cả đều tin rằng, Brazil dù chỉ cần hòa nhưng sẽ đánh bại Uruguay một cách thuyết phục để lần đầu tiên trở thành nhà vô địch World Cup. Vào phút 47, Friaca mở tỷ số cho Brazil và người Brazil nào cũng nghĩ, chiếc cúp Nữ thần vàng (còn có tên gọi khác là Cúp Jules Rimet) sẽ thuộc về họ. Nhưng Schiaffino (phút 66) và Ghiggia (phút 79) đã ghi bàn giúp Uruguay ngược dòng để thắng chung cuộc 2-1.

World Cup 1950 vẫn để lại cú sốc lớn cho bóng đá Brazil đến tận ngày nay

Brazil hụt hẫng nhìn đối thủ ăn mừng chiến thắng và xứ sở samba ngày hôm đó như có quốc tang. Ông Dondinho vốn được coi là một chiến binh, một người đàn ông dũng cảm như chính biệt danh của ông cũng không thể che giấu nỗi buồn vô hạn. Ông đã khóc rất nhiều với trong sự đau khổ tột cùng và Dico (biệt danh của Pele được gia đình đặt cho khi còn nhỏ) chính là người đã cố gắng an ủi cha mình.

Nội dung câu chuyện của Pele với cha thế nào thì chỉ có 2 người biết. Nhưng chắc chắn, có 1 chi tiết đã được người trong cuộc sau này kể lại, đó là Pele hứa sẽ nỗ lực hết sức để tự mình giúp ĐT Brazil trở thành nhà vô địch World Cup. Nói được, làm được, sau đó 8 năm, dù chưa tròn 18 tuổi, nhưng Pele đã tỏa sáng rực rỡ, giúp Brazil đăng quang và đây cũng là dấu ấn đầu tiên để ông trở thành huyền thoại vĩ đại nhất của bóng đá.

Thực tế, ước mơ ban đầu của Pele là trở thành một phi công. Nhưng mọi thứ đã thay đổi sau một biến cố khi Pele chứng kiến một vụ tai nạn máy bay. Điều đó đã khiến Pele thay đổi quyết định và cũng tạo ra bước ngoặt mang tính lịch sử cho bóng đá thế giới. Ông Joao Ramos do Nascimento chính là Dondinho có lẽ cũng khóc rất nhiều vào ngày 29/6/1958, nhưng đó là những giọt nước mắt hạnh phúc, khi người con trai cả Pele của ông đã mang về vinh quang tột bậc cho bóng đá Brazil. Mọi thứ sau này, nhưng tất cả chúng ta đều biết và hay nói một cách đơn giản, "phần còn lại mang tính lịch sử".

Cho đến nay, câu chuyện ai là cầu thủ vĩ đại nhất mọi thời đại vẫn tạo ra rất nhiều tranh luận trái chiều. Thế giới bóng đá có vô số huyền thoại như Beckenbauer, Cruyff, Muller, Eusebio, Zico, Platini, Zidane, Kempes, Matthaus, Ronaldo "béo"… trước đây và hiện tại là Messi, Ronaldo, những người vẫn đang chơi bóng. Nhưng Pele và Maradona là 2 người nổi bật nhất, được so sánh nhiều nhất và cũng tồn tại không ít giai thoại về họ.

Do không sinh cùng thế hệ nên Pele và Maradona sinh thời chẳng có dịp đối đầu với nhau trên sân cỏ ở thời điểm họ đạt đến đỉnh cao phong độ. Vậy nên, việc ai là người giỏi nhất là đề tài không bao giờ có hồi kết. Tờ Marca của Tây Ban Nha đã nhận định khi Pele qua đời rằng: "Di sản mà họ để lại, các cuộc tranh luận về họ hay câu hỏi ai là người giỏi nhất chắc chắn vẫn tiếp tục với những ý kiến không thể  đồng nhất".

Thực tế, cả Pele và Maradona đều kiệt xuất. Sự khác biệt giữa họ có lẽ do tính cách và lối sống cả trong lẫn ngoài sân cỏ. Pele luôn chơi bằng đẳng cấp, thể hiện kỹ thuật siêu hạng và tư duy bóng đá có một không hai, như chính đồng hương Neymar khi tri ân về ông đã khẳng định, tiền bối của mình đã thổi hồn để chiếc áo số 10 trở thành một giá trị vĩnh cửu trong bóng đá chứ không đơn thuần là một con số.

Maradona cũng kỹ thuật, cũng tinh tế, nhưng ông còn thể hiện cảm xúc rất đặc biệt và sở hữu cả những tiểu xảo mang tính ranh mãnh khi thi đấu. Trận đấu đã khiến Maradona trở nên đặc biệt chính là cuộc so tài giữa Argentina và Anh tại tứ kết World Cup 1986. Khi đó, Maradona ghi một bàn thắng không hợp lệ bằng tay và sau này ông tự phát biểu rằng, đó là pha lập công bởi "Bàn tay của Chúa". Vẫn là Maradona, cũng ở trận đấu đó, lại có một bàn thắng tuyệt vời đến mức được coi là pha ghi bàn đẹp nhất trong lịch sử các vòng chung kết World Cup.

Ở ngoài đời, Pele chỉn chu hơn Maradona, thể hiện hình ảnh của một người mẫu mực. Do đó, dù Pele có 3 vợ, có cuộc sống tình ái khá phức tạp, nhưng tất cả đều được người hâm mộ cho qua, vì họ dường như tôn sùng ông theo kiểu một ông vua bóng đá không tì vết.

Maradona ngược lại, sẵn sàng đánh nhau thực sự trên sân bóng (ở trận chung kết Cúp Nhà vua Tây Ban Nha năm 1984 lúc còn chơi cho Barcelona) khi bị khiêu khích. Ông đã… tát một phóng viên chỉ vì nghĩ rằng mình nhận được một câu hỏi ngớ ngẩn. "Điên khùng" và bốc đồng hơn nữa, Maradona đã dùng súng hơi bắn bị thương 4 nhà báo vào tháng 2/1994. Maradona sử dụng ma túy, từng bị loại khỏi World Cup 1994 chỉ sau 2 trận đấu của ĐT Argentina. Ông giao du với gái làng chơi lẫn mafia thời còn khoác áo Napoli. Những phẩm chất rất "dị" này của Maradona tất nhiên không xuất hiện ở Pele. Điều đó dẫn tới việc, ai đã yêu Pele thì chẳng thể mê nổi Maradona và ngược lại, nếu đã sùng bái Maradona thì rõ ràng "Pele về nhì".

Với Pele, chính Maradona cũng chẳng ngần ngại cho rằng, huyền thoại người Brazil là… người lưỡng tính khi có quan hệ đồng giới với một HLV trẻ của CLB Santos. Câu chuyện này từng gây tranh cãi với những người ngoài cuộc và bạn thân của Pele là Celso Grellet đã khẳng định đây là sự bịa đặt. Pele thì tỏ ra cao thượng khi không đáp trả điều này nên trong mắt những người ưa lối sống nghiêm túc, họ đánh giá cao Pele hơn Maradona.

Hiệp hội thống kê và lịch sử bóng đá quốc tế (IFFHS) đã tôn vinh Pele là Cầu thủ xuất sắc nhất thế kỷ 20. Tạp chí danh tiếng France Football từng tổ chức lấy ý kiến các danh thủ đã giành Quả Bóng Vàng về việc ai vĩ đại nhất vào năm 1999. Câu trả lời vẫn là Pele. Bóng đá cũng như cuộc đời, không có gì mang tính tuyệt đối và Pele cũng vậy, nhưng việc Pele là "Vua bóng đá" thực tế vô cùng xứng đáng.

Có lúc hục hặc nhau, nhưng Pele và Maradona cũng là 2 người bạn vong niên thân thiết với nhau. Họ từng gặp nhau ngoài đời nhiều lần và đã không ngần ngại dành lời khen cho nhau. Chính Maradona, không hiểu do "buột miệng" hay thật lòng trong phút chốc, đã từng ca ngợi Pele giỏi hơn và bản thân ông không thể so sánh với vị vua của bóng đá Brazil cũng như thế giới.

Ngày Maradona qua đời cách đây hơn 2 năm, Pele từng bộc bạch: "Tôi đã mất đi một người bạn thân và thế giới đã mất đi một huyền thoại. Còn nhiều điều để nói, nhưng bây giờ xin Chúa ban sức mạnh cho gia đình anh ấy. Một ngày nào đó, tôi hy vọng chúng tôi sẽ chơi bóng cùng nhau trên thiên đường".

Bây giờ thì "ngày nào đó" ấy đã đến. Pele sẽ được chơi bóng trên thiên đường với Maradona và rất nhiều huyền thoại khác như Cruyff, Bobby Moore, Eusebio, Yashin, Garrincha, Gerd Muller, Paolo Rossi…

Ở World Cup 2022 vừa qua, khi giải đấu trên đất Qatar chưa diễn ra, bệnh tình của Pele trở nên nghiêm trọng. Ông được chuyển tới phòng chăm sóc cuối đời tại bệnh viên Albert Einstein ở Sao Paulo (Brazil) và thời gian rời cõi tạm gần như rất rõ ràng.

Cả đất nước Brazil cũng như người hâm mộ thế giới lo lắng và cầu nguyện cho sức khỏe của Pele. Nhưng chính ông, dù đã biết về bệnh trạng của mình, vẫn tìm cách tiếp lửa cho ĐT Brazil yêu dấu. Pele cầu chúc ĐT Brazil chơi thành công và đoạt chức vô địch World Cup thứ 6 trong lịch sử bóng đá xứ sở samba. Điều này cuối cùng không thành hiện thực khi ĐT Brazil thua ĐT Croatia ở tứ kết, nhưng Pele đã thanh thản ra đi bởi trong cuộc đời đầy ý nghĩa của mình, ông đã khiến bóng đá trở nên tuyệt vời, để bất cứ ai đã yêu môn thể thao này cũng đều nhớ đến Pele, với tư cách là vua của các vị vua, huyền thoại số 1 trong vô số huyền thoại mà bóng đá sản sinh ra.

Khi không còn chơi bóng, Pele có "biệt tài" đoán đâu sai đó. Thậm chí, chính người hâm mộ Brazil cũng từng lo lắng một cách có cơ sở rằng Pele dự đoán đội bóng của họ vô địch World Cup. Lần duy nhất Pele đoán không chính xác mà cả nước Brazil… vui mừng vô hạn là vào năm 2002, khi ông nhận định Brazil chẳng làm nên cơm cháo gì tại World Cup ở Nhật Bản - Hàn Quốc. Cuối cùng, Brazil đã vô địch và đây cũng là ngôi vương gần nhất mà Selecao giành được.

Pele cứ đoán là sai, nhưng chẳng ai trách móc hay ghét bỏ ông. Thậm chí, họ còn rất háo hức chờ đợi Pele đưa ra dự đoán để xem ông có bao giờ… đúng hay  không. Nhưng chính điều đó đã cho thấy, Pele được yêu mến đến thế nào và bây giờ, ai cũng cầu chúc ông tìm được tình yêu bóng đá ở một thế giới khác, với rất nhiều người đang "đợi" ông, như cố hậu vệ lừng danh người Anh là Bobby Moore từng nói trước khi qua đời: "Tôi sắp đến với đội bóng thiên đường và ở nơi ấy, tôi sẽ tiếp tục chơi bóng. Niềm đam mê sẽ là bất tận và đây sẽ là đội bóng bất tử trong lòng người hâm mộ".