Bạo lực với phụ nữ và trẻ em leo thang trong dịch Covid-19

Tăng nguy cơ xâm hại trẻ em

Nghiên cứu quốc gia về Bạo lực gia đình đối với phụ nữ Việt Nam do Tổng cục Thống kê thực hiện năm 2010 cho thấy 58% phụ nữ từng kết hôn đã phải trải qua ít nhất một trong 3 hình thức bạo lực (thể chất, tình dục hoặc tinh thần) trong đời. Khoảng 50% nạn nhân đã không nói cho ai biết về hành vi bạo lực mà họ phải chịu đựng và 87% không tìm kiếm bất cứ sự trợ giúp nào từ các dịch vụ công.

Theo kết quả Điều tra đánh giá các mục tiêu về trẻ em và phụ nữ Việt Nam năm 2014 (MICS5), khoảng 2/3 trẻ em từ 1-14 tuổi từng trải qua một số hình thức kỷ luật bằng bạo lực tại chính gia đình mình. Theo báo cáo của Chính phủ Việt Nam, hàng năm có hơn 2.000 trường hợp xâm hại trẻ em, trong đó 75% các trường hợp là xâm hại tình dục. 

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, vấn đề bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em vốn tồn tại trước đó đã trở nên càng trầm trọng hơn. Các báo cáo gần đây liên quan đến Covid-19 đã chỉ ra rằng những hạn chế về di chuyển, cách ly xã hội và các biện pháp ngăn chặn tương tự, cùng áp lực cũng như căng thẳng về kinh tế-  xã hội hiện tại, hoặc đang gia tăng đối với các gia đình, đã dẫn đến sự leo thang của bạo lực, đặc biệt là đối với phụ nữ và trẻ em. Ở nhiều quốc gia, số trường hợp bạo lực gia đình ước tính đã tăng lên ít nhất 30%.

Tại Việt Nam, Đường dây nóng 1900 969 680 của Ngôi nhà Bình yên (nhà tạm lánh thuộc Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam) và Đường dây nóng của Ngôi nhà Ánh dương 1800 1769 (do UNFPA hợp tác với Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc - KOICA hỗ trợ tại tỉnh Quảng Ninh) đã nhận được gấp đôi số cuộc gọi kêu cứu trong những tháng qua so với cùng kỳ những năm trước đó.

Theo báo cáo, những nguy cơ về xâm hại thể chất, tình dục và xâm hại tình dục trẻ em đã gia tăng đáng kể. Các trường học đóng cửa và các biện pháp cách ly xã hội khiến trẻ em bị cô lập và đối mặt với nhiều nguy cơ và rủi ro, đe dọa đến sự an toàn của trẻ em, cũng như quyền được phát triển và học tập trong một môi trường an toàn và được bảo vệ không bị nguy hiểm. Trong hầu hết các trường hợp, thủ phạm gây bạo lực và những kẻ lạm dụng đều là người thân quen với trẻ em.

Xóa bỏ bạo lực gia đình

Ngày 17/6, Đại sứ quán Australia, các cơ quan Liên hợp quốc (LHQ) cùng với một số bộ ngành, tổ chức của Việt Nam đã khởi động một dự án xóa bỏ bạo lực với phụ nữ và trẻ em trong bối cảnh dịch Covid-19.

Chính phủ Australia sẽ hỗ trợ dự án 2,5 triệu đô la Úc để thực hiện các hoạt động trong vòng 1 năm tới. Đây là một phần trong gói ngân sách 10,5 triệu đô la Úc mà Chính phủ Australia hỗ trợ Việt Nam ứng phó với Covid-19.

Mục đích của Dự án là hỗ trợ Chính phủ và các tổ chức xã hội tăng cường công tác phòng ngừa và ứng phó quốc gia nhằm đương đầu với vấn đề bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em trong bối cảnh đại dịch Covid-19, nhằm đảm bảo tất cả phụ nữ và trẻ em Việt Nam, đặc biệt là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất có thể sống một cuộc sống không có bạo lực.

Đối tác thực hiện về phía Việt Nam là Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng khoa học về Giới, Gia đình, Phụ nữ và Vị thành niên (CSAGA) và các cơ quan khác có liên quan.

Bà Robyn Mudie - Đại sứ Australia tại Việt Nam nói: "Trong đại dịch Covid-19, vấn đề mất việc làm và cách ly tại nhà đã khiến tỷ lệ bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em tăng cao ở nhiều quốc gia trên thế giới. Ngay tại Australia, Chính phủ Australia đã tăng ngân sách để giải quyết vấn đề bạo lực gia đình xảy ra trong thời kỳ Covid-19. Hôm nay, Australia cam kết hỗ trợ Chính phủ Việt Nam nhằm bảo đảm cuộc sống của phụ nữ và trẻ em được an toàn hơn trong giai đoạn ứng phó với Covid-19".

Dự án nhằm nâng cao nhận thức của người dân, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em gái, nam giới và trẻ em trai, cha mẹ/người chăm sóc, trẻ em và trẻ vị thành niên về nguy cơ bạo lực trong gia đình, tại các trung tâm, các khu cách ly. Các hoạt động hỗ trợ tăng cường đối với nạn nhân của bạo lực sẽ được thực hiện tại 4 tỉnh/thành bao gồm: Hà Nội, Quảng Ninh, Đà Nẵng và TP.HCM, là những nơi chịu ảnh hưởng nhiều nhất bởi Covid-19 trong những tháng qua.

Những hoạt động này nhằm đảm bảo tính sẵn có và khả năng tiếp cận tới các dịch vụ tích hợp và thiết yếu cho phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của bạo lực. Các cách tiếp cận sáng tạo có tính đến bối cảnh đặc biệt do Covid-19 gây ra sẽ được đưa vào công tác truyền thông và cung cấp dịch vụ, được thực hiện với sự hợp tác của các siêu thị, nhà thuốc và khách sạn.

"Chấm dứt bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em cần phải là ưu tiên hàng đầu của tất cả mọi người. Việt Nam sẽ không thể đạt được các Mục tiêu Phát triển bền vững vào năm 2030 nếu không giải quyết được bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em. Chúng tôi tin tưởng rằng dự án mới này sẽ là một đột phá nhằm xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái ở Việt Nam", bà Naomi Kitahara, Trưởng Đại diện Quỹ Dân số LHQ (UNFPA) tại Việt Nam phát biểu thay mặt cho các cơ quan LHQ tại buổi lễ khởi động dự án.