Taliban bắn súng vang rền, ăn mừng chiến thắng sau khi Mỹ rút quân khỏi Afghanistan

Đoạn video do Taliban phát tán cho thấy các chiến binh của lực lượng này tiến vào sân bay sau khi binh sĩ cuối cùng của Mỹ leo lên chiếc máy bay C-17, chỉ một phút trước nửa đêm, kết thúc cuộc không vận vội vàng và cay đắng của Washington cùng các đồng minh NATO.

Người phát ngôn của Taliban Zabihullah Mujahid phát biểu trong một cuộc họp báo tại sân bay sau khi quân đội rời đi: "Đây là một ngày lịch sử và là một thời khắc lịch sử."

Cuộc chiến dài nhất từ trước đến nay của Mỹ đã cướp đi sinh mạng của gần 2.500 lính Mỹ và ước tính khoảng 240.000 người Afghanistan, tiêu tốn khoảng 2 nghìn tỷ USD.

Mặc dù thành công trong việc đánh đuổi Taliban khỏi quyền lực và ngăn Afghanistan bị al Qaeda sử dụng làm căn cứ để tấn công Mỹ, tuy nhiên cuộc chiến đã kết thúc với việc các chiến binh Hồi giáo cực đoan kiểm soát thậm chí còn nhiều vùng lãnh thổ hơn so với thời kỳ cai trị trước đây.

Những năm từ 1996 đến 2001 chứng kiến việc Taliban thực thi một cách tàn bạo luật Hồi giáo, và thế giới hiện vẫn đang nín thở theo dõi xem liệu phong trào này có hình thành một chính phủ ôn hòa hơn trong những tháng sắp tới hay không.

Hàng nghìn người Afghanistan đã chạy trốn vì lo sợ sự trả thù của Taliban. Hơn 123.000 người đã được sơ tán khỏi Kabul trong một cuộc không vận khổng lồ nhưng hỗn loạn của Mỹ cùng các đồng minh suốt hai tuần qua, tuy vậy vẫn còn đó hàng chục nghìn người từng giúp đỡ các quốc gia phương Tây trong cuộc chiến bị bỏ lại phía sau.

Ngoại trưởng Anh Dominic Raab cho biết số lượng công dân Anh ở Afghanistan còn khoảng vài trăm, còn số người đã sơ tán là khoảng 5.000 người.

Tướng Frank McKenzie, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ, nói với Lầu Năm Góc rằng quan chức ngoại giao nước này tại Afghanistan, Ross Wilson, đã có mặt trên chuyến bay C-17 cuối cùng.

"Có rất nhiều sự việc đau lòng trong cuộc không vận này", McKenzie nói với các phóng viên. "Chúng tôi đã không thể đưa tất cả mọi người đi. Nhưng tôi nghĩ nếu ở lại thêm 10 ngày nữa, chúng tôi cũng sẽ không thể đưa tất cả mọi người trốn thoát được."

Khi quân đội Mỹ khởi hành, họ đã phá hủy hơn 70 máy bay, hàng chục xe bọc thép và vô hiệu hóa hệ thống phòng không.

Đất nước Afghanistan sẽ ra sao?

Trong một tuyên bố, Tổng thống Joe Biden đã bảo vệ quyết định của mình về việc tuân theo thời hạn rút quân. Ông nói rằng Taliban sẽ tuân thủ cam kết của họ là cho phép những người muốn rời khỏi Afghanistan được ra đi an toàn.

"Đến thời điểm hiện tại, 20 năm hiện diện quân sự của chúng tôi ở Afghanistan đã kết thúc", Biden nói. Ông dự kiến sẽ phát biểu trước người dân Mỹ vào chiều 31/8.

Biden nói rằng Mỹ từ lâu đã đạt được các mục tiêu đặt ra trong việc lật đổ Taliban vào năm 2001 do chứa chấp các tay súng al Qaeda, kẻ chủ mưu của vụ tấn công ngày 11/9. Mặc dù vậy, ông bị các đảng viên Cộng hòa và một số đảng viên Dân chủ chỉ trích nặng nề vì cách xử lý đối với Afghanistan kể từ khi Taliban chiếm Kabul vào hồi tháng này.

Thượng nghị sĩ Ben Sasse, một thành viên Đảng Cộng hòa của Ủy ban Tình báo Thượng viện, gọi việc Mỹ rút quân là "nỗi ô nhục quốc gia", và là "kết quả trực tiếp của sự hèn nhát và bất tài của Tổng thống Biden".

Ở một chiều hướng khác, trên Twitter, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Sheldon Whitehouse nói: "Xin gửi lời cảm ơn tới sự can thiệp của các nhà ngoại giao, quân sự và tình báo của chúng ta. Một cuộc không vận chở 120.000 người trong tình huống nguy hiểm và hỗn loạn là điều mà không phải ai cũng có thể làm được."

Ông Blinken cho biết Mỹ sẵn sàng đáp trả chính phủ mới của Taliban nếu lực lượng này không thực hiện các cuộc trấn áp những đối thủ trong nước. Ông nói: "Taliban sẽ làm như vậy, họ đang tìm kiếm sự hợp pháp và ủng hộ quốc tế."

Mujahid cho biết Taliban muốn thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ bất chấp hai thập kỷ thù địch. Ông nói: "Các Tiểu vương quốc Hồi giáo muốn có quan hệ ngoại giao tốt với toàn thế giới."

Ngoại trưởng nước láng giềng Pakistan, Shah Mehmood Qureshi, cho biết ông mong đợi một chính phủ Afghanistan mới sẽ sớm xuất hiện. "Chúng tôi kỳ vọng rằng một chính phủ đồng thuận sẽ được thành lập trong những ngày tới ở Afghanistan", ông nói trong một cuộc họp báo ở thủ đô Islamabad.

Taliban sẽ cần phải hồi sinh một nền kinh tế bị tàn phá do chiến tranh mà không thể trông chờ vào hàng tỷ đô la viện trợ nước ngoài vốn đã đổ cho giới cầm quyền trước đó.

Bên cạnh đó, những người sống bên ngoài thành phố còn phải đối mặt với điều mà các quan chức Liên Hợp Quốc gọi là tình trạng khủng hoảng nhân đạo, đang dần trở nên tồi tệ hơn do hạn hán nghiêm trọng.