Luật sư lên tiếng vụ "1 khách hàng mua 19 hợp đồng bảo hiểm"

Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, liên quan đến vụ "1 khách hàng mua 19 hợp đồng bảo hiểm".

Quyết định này phát đi sau khi Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an đã tiến hành điều tra, xác minh, khi nhận tin báo, tố giác ông Nguyễn Văn Khánh (sinh năm 1987, thường trú tại TP.Hải Phòng) "có dấu hiệu gian dối trong kê khai mua bảo hiểm nhằm chiếm đoạt tiền bảo hiểm", do Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam (IAV) và 9 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ (Liberty, Prudential, Aviva, MB Ageas, FWD, Generali, Dai-ichi, VBI, Cathay) gửi.

Việc không khó đối với cơ quan điều tra

Trao đổi với PV Dân Việt, luật sư Bùi Quốc Tuấn - Trưởng Văn phòng Luật sư Quốc Tuấn cho biết, trục lợi bảo hiểm được hiểu là hành vi gian dối, lừa dối có mục đích cố ý, nghĩa là ngay từ khi khai báo hồ sơ yêu cầu bảo hiểm đã che dấu thông tin của mình, hành vi này nhằm chiếm nhận số tiền bồi thường bảo hiểm của công ty, doanh nghiệp mà lẽ ra họ không được nhận. 

Với trường hợp kể trên, theo luật sư Tuấn để xác định có hay không khách hàng trục lợi, đây là việc không khó đối với cơ quan điều tra. 

Tuy nhiên, dưới góc nhìn của một luật sư có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực bảo hiểm, luật sư Tuấn cho rằng, nếu như Hiệp hội Bảo hiểm - bên tố giác cho biết đã cung cấp thông tin và bằng chứng cho thấy ông Khánh đã biết trước mình bị ung thư tuyến giáp, bằng cách giả mạo thông tin nhân thân để khám tại bệnh viện và nhận được kết quả chẩn đoán là bị ung thư tuyến giáp. Nếu đúng, đây sẽ là một trường hợp của trục lợi bảo hiểm.

Ông Tuấn lưu ý, trong sự việc này cơ quan điều tra cần làm rõ có hay không "bàn tay" tư vấn của tư vấn viên hay đại lý bảo hiểm trong việc giấu bệnh, khai và điền hồ sơ yêu cầu bảo hiểm không trung thực của khách hàng.

"Không loại trừ khả năng, đại lý bảo hiểm – tư vấn viên tư vấn sự nguy hiểm của bệnh tật, đánh vào lòng tham, hướng cho khách hàng cần mua bảo hiểm và sẽ được nhận tiền chi trả bồi thường đối với khách hàng khi tham gia bảo hiểm, che giấu bệnh tật.

Đồng thời, cố ý làm sai lệch thông tin hồ sơ yêu cầu bảo hiểm, giả mạo tài liệu, thỏa thuận ăn chia, hoặc nhận phần trăm tiền thưởng… Nghĩa là với vai trò chủ mưu trong trường hợp này hoặc là đồng phạm, có tổ chức", ông Tuấn nêu quan điểm.

Trong trường hợp này, toàn bộ số tiền chiếm đoạt đều bị tịch thu, trả lại cho bị hại hoặc sung vào công quỹ theo quy định của pháp luật, (cơ quan tiến hành tố tụng và tòa án quyết định).

Cũng theo luật sư, Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 đã hình sự hóa đối với hành vi gian lận trong kinh doanh bảo hiểm. Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm được quy định, hướng dẫn tại Điều 213 Bộ luật hình sự 2015. 

Theo đó, mức phạt tù cao nhất là 7 năm đối với cá nhân, còn pháp nhân thì xử phạt mức tối đa là 7 tỷ đồng và cấm kinh doanh đến 3 năm.

Ở nhiều nước khác, trục lợi bảo hiểm cũng bị coi là 1 hành vi tội phạm, với những hình phạt nghiêm khắc. Tại Mỹ, trục lợi bảo hiểm từ mức dưới 50USD bị phạt tiền 500 USD… lên đến mức 200.000 USD bị phạt tù; gây thiệt hại nghiêm trọng về người (tử vong hoặc bị thương nặng), khung hình phạt từ 5 năm đến 99 năm hoặc chung thân.

Tại Anh, án phạt tù tội trục lợi bảo hiểm lên đến 10 năm, Úc (có thể lên tới 12 năm); Hàn Quốc (10 năm), Canada (7 năm).

Tại Việt Nam, hiện hành vi gian lận trong ngành kinh doanh bảo hiểm ngày càng tinh vi và có xu hướng gia tăng về số lượng. Vì vậy, ông Tuấn cho rằng việc đưa ra một chế tài có sức răn đe hơn là vô cùng cần thiết.

Lỗ hổng nằm ở đâu?

Theo Luật sư Bùi Quốc Tuấn, có nhiều nguyên nhân dẫn tới hành vi trục lợi bảo hiểm như sự thiếu hiểu biết pháp luật. Các quy định pháp luật về chế tài còn lỏng lẻo, người dân chưa nhận thức được bản chất của trục lợi là tội phạm, thậm chí không sợ phạm tội. Trục lợi bảo hiểm còn xuất phát từ lòng tham, đặc biệt là trong hoàn cảnh kinh tế khó khăn.

Về phía doanh nghiệp, hiện vẫn chưa có hoặc không có sự hợp tác hoặc cung cấp để chia sẻ thông tin giữa các doanh nghiệp. Trong khi đó, quy định về quy trình quản lý nghiệp vụ của các doanh nghiệp bảo hiểm còn lỏng lẻo, nhiều kẽ hở, dễ bị lợi dụng.

Với các tổ chức giám định, sửa chữa cung cấp vật tư, các cơ sở y tế chưa có ý thức đề phòng vụ lợi, dễ bị mua chuộc để làm giả, làm sai lệch hồ sơ yêu cầu bồi thường nhằm trục lợi, thiếu quan tâm hỗ trợ doanh nghiệp phát hiện các đối tượng trục lợi bảo hiểm.

Ngoài ra, các cơ quan công quyền thiếu tinh thần trách nhiệm, thiếu phối hợp, thiếu hỗ trợ, thậm chí gây khó khăn cho các công ty bảo hiểm trong việc điều tra, xác minh các khiếu nại đáng ngờ về hành vi trục lợi.

Chia sẻ với PV Dân Việt, đại diện một trong số 9 doanh nghiệp trong vụ việc "1 khách hàng mua 19 hợp đồng bảo hiểm" thừa nhận, có hàng loạt vụ việc gian dối khi mua bảo hiểm nhân thọ để trục lợi như cố tình che giấu bệnh tật, không kê khai hoặc kê khai không đầy đủ các thông tin sức khỏe...

Thực tế, tất cả các công ty bảo hiểm khi ký hợp đồng bảo hiểm với khách hàng chỉ thực hiện khám sức khỏe tổng quát, không thể thực hiện khám chuyên sâu do chi phí để khám chuyên sâu rất lớn lên tới vài chục triệu đồng. Vì vậy, các công ty bảo hiểm phụ thuộc hoàn toàn vào lời khai của khách hàng. Đã có không ít khách hàng lợi dụng kẻ hở này để trục lợi, và ở thời điểm hiện tại rất khó để lấp kẽ hở này.

"Cần lắm một hệ thống cơ sở dữ liệu chung cho ngành bảo hiểm, nhằm hạn chế các hành vi gian lận bảo hiểm trên", luật sư Bùi Quốc Tuấn đề xuất.