Đầu tư mạo hiểm là gì?

Đầu tư mạo hiểm là gì?

Đầu tư mạo hiểm là việc cung cấp vốn tài chính cho các công ty ở giai đoạn khởi động tăng trưởng ban đầu.

Theo tác giả Nguyễn Văn Ngọc trong cuốn Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân, vốn đầu tư mạo hiểm (venture capital) là khoản tiền mà các định chế tài chính, chẳng hạn ngân hàng thương mại và công ty bảo hiểm, cho một công ty vay hay dùng để mua cổ phiếu của một công ty để đầu tư phát triển công nghệ hoặc sản phẩm mới. Do tính chất mới lạ của chúng mà các dự án này được coi là có mức rủi ro cao và do vậy khó thu hút các nguồn tài chính thông thường.

Ngành nào được quỹ đầu tư mạo hiểm rót nhiều nhất?

Quỹ đầu tư mạo hiểm thường rót tiền vào các công ty có một công nghệ mới hoặc mô hình kinh doanh trong ngành công nghiệp công nghệ cao, ví dụ như công nghệ sinh học, CNTT, phần mềm...

Ở các nước phát triển (Mỹ, Anh, Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ…), đầu tư mạo hiểm là hình thức đầu tư khá phổ biến, là một kênh đầu tư cung cấp vốn hiệu quả cho các startup góp phần thúc đẩy sự phát triển khoa học công nghệ của quốc gia.

Trong số các quốc gia đang nổi lên trong “radar” của giới đầu tư mạo hiểm vào công nghệ, Ấn Độ là quốc gia nổi bật và đáng chú ý nhất sau những con số, những thành quả mà quốc gia này đạt được trong việc thu hút đầu tư công nghệ. Theo dữ liệu của một công ty nghiên cứu, số lượng “Kỳ lân” - Startup mới được định giá trên 1 tỷ đô hằng năm của nước này lần đầu tiên vượt Trung Quốc vào năm 2020 (17 Kỳ lân so với 16 Kỳ lân của Trung Quốc).

Riêng năm 2021 đã có khoảng 64 tỷ đô “chảy” vào Ấn Độ với phần lớn là đầu tư vào lĩnh vực công nghệ. 

Bên cạnh Ấn Độ, Singapore cũng là một trong các quốc gia nổi bật trong việc thu hút nguồn vốn đầu tư mạo hiểm vào lĩnh vực công nghệ tiên phong. Nằm trong khu vực Đông Nam Á như Việt Nam chúng ta, Singapore từ lâu đã nổi lên là điểm đến ưa thích của các nhà đầu tư ngoại và các công ty đa quốc gia cho các Startup công nghệ dù quy mô dân số của quốc gia này rất nhỏ. 

Đặc điểm của đầu tư mạo hiểm?

Đầu tư mạo hiểm các đặc điểm như sau:

Đầu tư mạo hiểm thực chất là một dạng kinh doanh vốn. Các nhà tư bản mạo hiểm cung cấp vốn chủ yếu cho các doanh nghiệp mới khởi sự, thường là trong lĩnh vực công nghệ cao, có tính đổi mới mạnh mẽ, có khả năng tăng trưởng cao. Tỷ lệ thất bại của doanh nghiệp trong giai đoạn đầu có thể rất cao, tới 80 – 90%, tức là tỉ lệ thành công thấp hơn 30%. Tất nhiên, mức độ mạo hiểm càng cao thì khi thành công sẽ cho lợi nhuận càng lớn. Do đó, đầu tư mạo hiểm là một hoạt động kinh doanh mang tính rủi ro cao nhưng hàm chứa tiềm năng lợi nhuận lớn.

Khác với ngân hàng và các quỹ tương hỗ, các nhà cung cấp vốn mạo hiểm không thu hồi vốn và lãi của công ty tiếp nhận vốn đầu tư mà thoát vốn bằng cách bán cổ phần khi công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán hoặc bán lại hay sáp nhập công ty.

Đầu tư mạo hiểm là một khoản đầu tư mang tính chất lâu dài, là một loại hình đầu tư mang tính chất "động" hay có thể nói là mang tính chu kỳ. Tính chu kỳ của nó thể hiện ở chỗ các khoản đầu tư sẽ kết thúc trong một thời gian nhất định (thường là 7 đến 10 năm). Nếu quỹ đó hoạt động tốt, đội ngũ quản lý có năng lực thì có thể gọi vốn thêm, hoặc công ty quản lý quỹ thu hút thêm vốn đầu tư lập nên những quỹ mới.

Nhà cung cấp vốn mạo hiểm không chỉ đầu tư vốn mà còn sử dụng kinh nghiệm, tri thức và mạng lưới thông tin tích luỹ lâu năm của mình hỗ trợ cho cán bộ quản lý doanh nghiệp để tiến hành kinh doanh sao cho tốt hơn. Thay vì thu hồi vốn và lãi của khoản đầu tư, nhà cung cấp vốn mạo hiểm chỉ yêu cầu nắm giữ một số cổ phần, đôi lúc kiểm soát tổ chức và chiến lược kinh doanh của công ty nhận vốn.

Đầu tư mạo hiểm là quá trình làm gia tăng giá trị của doanh nghiệp được đầu tư không những bằng tài sản hữu hình mà còn bằng tài sản vô hình là chủ yếu, do đó yếu tố then chốt trong quá trình đầu tư là con người. Tức là các nhà đầu tư mạo hiểm quan tâm trước hết để một doanh nghiệp nhận được vốn mạo hiểm đó là ý tưởng kinh doanh khả thi, là đội ngũ cán bộ quản lý có năng lực và song song với quá trình cung cấp vốn sẽ là việc đào tạo cho các cán bộ của doanh nghiệp đó. 

Các lĩnh vực tiềm năng mà các quỹ đầu tư mạo hiểm đặt trong tầm ngắm không phải là những ngành quá xa lạ, mà là những lĩnh vực đang có đà tăng trưởng hoặc tiềm năng tăng trưởng cùng với nền kinh tế đang phát triển hoặc để phục vụ nhu cầu của xã hội.

Các cổ đông cao cấp ở các công ty đầu tư mạo hiểm hàng đầu đã kiếm được hàng núi tiền với một sự nghiệp thành công và lâu dài (đầu tư mạo hiểm như "một loại hình kinh doanh làm giàu"). Vấn đề thứ hai là bản chất công việc. Theo như một trong những cổ đông của công ty đầu tư mạo hiểm thì, đầu tư mạo hiểm là lĩnh vực "dài hàng cây số nhưng sâu vài phân". Bạn có thể phải hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng không bao giờ đi quá sâu vào bất cứ một lĩnh vực nào và gây dựng thứ gì đó của riêng mình.