Dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.HCM chậm tiến độ: Bộ GTVT chỉ rõ khó khăn

Chủ đầu tư quản lý dự án còn hạn chế

Bộ GTVT vừa có báo cáo gửi tới các đại biểu Quốc hội cập nhật tiến độ các dự án đường sắt đô thị triển khai tại TP.Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh.

Lý giải về việc dự án đường sắt Nhổn - ga Hà Nội chậm tiến độ, đội vốn phải lùi thời gian hoàn thành tới năm 2027 - 2029, Bộ GTVT cho biết, dự án Nhổn - ga Hà Nội đến nay đạt 74,4%, dự kiến điều chỉnh tiến độ hoàn thành dự án đến tháng 12/2027.

Dự án sử dụng vốn vay của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Tổng cục Kho bạc (DGT) của Chính phủ Pháp; Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB) và Cơ quan Phát triển Pháp (AFD).

Một trong những nguyên nhân chậm tiến độ được Bộ GTVT chỉ ra là do dự án đường sắt Nhổn - ga Hà Nội có công nghệ phức tạp, lần đầu tiên được áp dụng tại Việt Nam; các đơn vị thực hiện chưa có kinh nghiệm thực tiễn.

"Các gói thầu ngoài việc thực hiện tuân thủ theo pháp luật của Việt Nam còn phải thực hiện đầy đủ các thủ tục theo quy định phía nhà tài trợ, trong khi các yêu cầu ràng buộc theo Hiệp định vay đan xen khác nhau theo các nhà tài trợ, nên khi triển khai gặp nhiều vướng mắc", báo cáo của Bộ GTVT nêu rõ.

Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân từ công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn TP.Hà Nội gặp rất nhiều khó khăn.

Mặt bằng triển khai hầu hết thi công trên các tuyến đường giao thông chính của thành phố có lưu lượng giao thông rất lớn, việc tổ chức thi công trong điều kiện mặt bằng chật hẹp, mặt bằng bàn giao từng phần dẫn đến tiến độ kéo dài.

"Công tác giải quyết các đơn thư, khiếu nại của người dân trong quá trình thực hiện triển khai dự án chịu sự ảnh hưởng bởi chính sách của các nhà tài trợ", Báo cáo của Bộ GTVT cho biết.

Đối với năng lực quản lý của chủ đầu tư dự án đường sắt Nhổn - ga Hà Nội, Bộ GTVT cho biết, năng lực của các chủ đầu tư/Ban quản lý dự án còn hạn chế; Tổng mức đầu tư dự án tăng, thời gian thực hiện dự án kéo dài dẫn đến phải thực hiện các thủ tục điều chỉnh.

Để xử lý, khắc phục những nguyên nhân nêu trên Bộ GTVT cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Tổ công tác đặc biệt, UBND TP. Hà Nội đã thành lập Tổ công tác liên ngành để rà soát, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc nhằm thúc đẩy tiến độ dự án.

Hiện các bên tập trung giải quyết các vấn đề vướng mắc liên quan đến sự khác biệt giữa hợp đồng FIDIC và pháp luật Việt Nam hiện hành; các vướng mắc liên quan đến quy chuẩn, tiêu chuẩn, các quy định về định mức, đơn giá - giá, giá vật tư, thiết bị chuyên ngành đường sắt đô thị…

Ngoài dự án đường sắt Nhổn - ga Hà Nội, tại Hà Nội còn có dự án đường sắt Hà Nội tuyến Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo có tổng chiều dài tuyến 11,5 km (8,5 km đi ngầm, 3 km đi cao) với 3 ga trên cao, 7 ga ngầm. Vốn vay Ngân hàng hợp tác quốc tế Nhật Bản.

Sử dụng nguồn vốn đối ứng ngân sách TP.Hà Nội. Bộ GTVT cho biết dự án này có các tồn tại như dự án đường sắt Nhổn - Ga Hà Nội.

Bộ GTVT sẽ phối hợp với các địa phương

Tại TP.Hồ Chí Minh, dự án đường sắt đô thị TP.Hồ Chí Minh tuyến Bến Thành - Suối Tiên có tổng chiều dài 19,7 km (đi ngầm 2,6 km; đi cao 17,1 km).

Thời gian thực hiện dự án từ 2007 - 2021, tiến độ dự án đến nay đạt 90,6%. Dự kiến điều chỉnh thời gian hoàn thành thi công vào cuối quý IV năm 2023. Dự án sử dụng vốn vay của Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA, trước đây là JIBIC).

Đối với dự án đường sắt TP.Hồ Chí Minh tuyến Bến Thành - Tham Lương có tổng chiều dài 11,042 km (đi ngầm dài 9,091 km; đi cao dài 1,951 km) với 10 nhà ga (9 nhà ga ngầm, 1 nhà ga trên cao).

Dự án này, sử dụng vốn vay của ADB, EIB, Ngân hàng Tái thiết Đức. Thời gian triển khai dự án từ 2011-2026, đến nay đã hoàn thành công tác thi công gói thầu CP1 "Xây dựng tòa nhà văn phòng và các công trình phụ trợ tại Depot Tham Lương", các gói thầu chính còn lại của dự án đang chuẩn bị triển khai lựa chọn nhà thầu.

Đề cập tới trách nhiệm của các bên liên quan, Bộ GTVT cho rằng: "Các dự án đường sắt đô thị nêu trên đều do UBND TP.Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh quyết định đầu tư, giao cho các Ban quản lý dự án trực thuộc thành phố làm chủ đầu tư và cơ quan chuyên môn về xây dựng thuộc UBND thành phố thẩm định hồ sơ thiết kế.

Bộ GTVT khẳng định: "Bộ sẽ tiếp tục phối hợp với hai thành phố, các bộ, ngành liên quan kịp thời giải quyết, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ UBDN hai thành phố trong quá trình triển khai thực hiện để đưa các dự án vào vận hành, khai thác".