Chuẩn bị tổ chức Lễ hội nước mắm, phát triển nước mắm như ngành hàng rượu vang

Phát triển nước mắm như ngành hàng rượu vang

Đó là những con số được đưa ra tại Hội thảo "Đẩy mạnh xuất khẩu nước mắm: Định hướng và Giải pháp", diễn ra chiều 24/6 tại Hà Nội, do Hiệp hội Nước mắm Việt Nam phối hợp với Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Việt Nam, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT) tổ chức. 

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, Việt Nam là đất nước được thiên nhiên ưu đãi và có bề dày kinh nghiệm trong sản xuất nước mắm. Cả nước hiện có hơn 4.200 cơ sở sản xuất nước mắm với sản lượng trung bình trong năm 2020 đạt gần 380 triệu lít… 

Ngày nay, nước mắm không chỉ phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng trong nước mà còn xuất khẩu tới nhiều quốc gia trên thế giới, mở ra cánh cửa quảng bá văn hóa, ẩm thực Việt Nam với bạn bè quốc tế, mang lại lợi ích cho quốc gia và doanh nghiệp.

Ngành hàng nước mắm Việt Nam trong những năm qua đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đảm bảo an toàn vệ sinh trong sản xuất, đáp ứng khẩu vị cũng như tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế. Tuy nhiên, nước mắm Việt Nam đang phải cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường xuất khẩu với thị phần còn rất khiêm tốn so với tiềm năng.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến cho biết, hiện nay đang có 17 cơ sở sản xuất nước mắm trong danh sách xuất khẩu đi các thị trường. Trong đó 17/17 cơ sở đều có mức xếp hạng an toàn thực phẩm đạt yêu cầu theo quy định hiện hành. 

Xuất khẩu nước mắm bình quân cả nước mới đạt tỷ lệ khoảng 12,6% so với tổng sản lượng. Trong đó, thị trường châu Á chiếm hơn 54%, châu Úc chiếm hơn 18%, châu Âu hơn 13% và châu Mỹ hơn 13%. Tổng kim ngạch xuất khẩu nước mắm năm 2021 đạt 28,53 triệu USD.

Để phát triển vững chắc ngành hàng nước mắm phục vụ xuất khẩu, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, cần đảm bảo nguồn nguyên liệu cả về số lượng và chất lượng. Bên cạnh đó, cần nâng cấp cơ sở hạ tầng, nhà xưởng, dụng cụ chứa đựng trong quá trình sản xuất, chế biến nước mắm. Áp dụng các chương trình quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm trong sản xuất nước mắm. Quan tâm hơn nữa đến bao bì, nhãn mác sản phẩm đảm bảo an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường...

Tại hội nghị, các đại biểu đã đóng góp một số tham luận đáng chú ý, như "Đẩy mạnh xuất khẩu nước mắm dưới góc nhìn văn hóa ẩm thực và khoa học - công nghệ" của Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam; báo cáo "Lợi ích của nước mắm với sức khỏe con người" của Hiệp hội Nước mắm Việt Nam.

Tiến sĩ Lê Thanh Hòa - Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT), kiêm Giám đốc Văn phòng Kiểm dịch động thực vật SPS Việt Nam cho biết: "Rào cản lớn nhất để mở cửa thị trường xuất khẩu nước mắm hiện nay là vệ sinh an toàn thực phẩm và vấn đề dư lượng. Do đó, cần tăng cường đáp ứng các quy định về an toàn thực phẩm của các thị trường xuất khẩu, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ truy xuất nguồn gốc, cũng như xây dựng thương hiệu quốc gia cho nước mắm Việt Nam...". 

Theo ông Hòa, cần tổ chức các hoạt động đội tàu chuyên khai thác cá làm mắm, ướp muối ngay trên tàu để bảo đảm chất lượng nguyên liệu đầu vào cho chế biến nước mắm.

Tiến sĩ Trần Đáng – Chủ tịch Hiệp hội Nước mắm Việt Nam chia sẻ, Hiệp hội Nước mắm Việt Nam với tư cách là tổ chức xã hội - nghề nghiệp hỗ trợ các hội viên đẩy mạnh quảng bá, bảo vệ thương hiệu, khả năng cạnh tranh, xuất khẩu của ngành hàng nước mắm Việt Nam trên thị trường quốc tế. 

Bên cạnh đó, Hiệp hội đã kết nối các đơn vị, tổ chức nghiên cứu khoa học để có những đề tài, dự án mang tính ứng dụng cao, giúp các doanh nghiệp sản xuất nước mắm gia tăng hiệu suất thu hồi đạm, có được các sản phẩm nước mắm nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và an toàn thực phẩm, đạt tiêu chuẩn quốc tế.

"Hiệp hội Nước mắm Việt Nam mong muốn phát triển ngành hàng nước mắm của chúng ta giống như ngành hàng rượu vang của một số nước trên thế giới. Ở đó, có sự kết hợp một cách nhuần nhuyễn giữa khoa học và truyền thống, giữa tinh hoa lâu đời và thước đo công nghệ chính xác để cho ra hàng triệu chai nước mắm ngon có chất lượng đồng nhất và phù hợp với khẩu vị người tiêu dùng ở nhiều thị trường. Đó cũng chính là sứ mệnh của Hiệp hội Nước mắm Việt Nam - Kế thừa và phát triển" - ông Đáng nhấn mạnh. 

Giáo sư, tiến sĩ Lưu Duẩn - Trưởng Ban Tư vấn Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam nhận định việc đẩy mạnh xuất khẩu nước mắm cần sự hợp sức của cơ quan nhà nước, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, Hiệp hội Nước mắm Việt Nam cũng như các cá nhân, nhà khoa học trong việc kết nối và tìm ra các giải pháp mang tính thực tiễn cao.

Các doanh nghiệp, hộ gia đình sản xuất, kinh doanh nước mắm cần đầu tư kinh phí nhiều hơn nữa để thay đổi công nghệ, áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng như HARPC, HACCP, ISO 22000, … nhằm đạt yêu cầu về an toàn vệ sinh thực phẩm, đủ điều kiện xuất khẩu đi các thị trường Mỹ, Úc, Châu Âu. Bên cạnh đó, cần đầu tư, nghiên cứu đa dạng mẫu mã, bao bì cho sản phẩm sang trọng, tiện lợi, hấp dẫn.

Hiệp hội Nước mắm Việt Nam sẽ phối hợp với Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam trong Đề án xây dựng và phát triển các món ăn thuần Việt thành thương hiệu quốc gia nhằm giúp nước mắm, các sản phẩm chế biến từ nước mắm, các thương hiệu nước mắm có vị trí xứng đáng. 

Hai Hiệp hội nghiên cứu lên kế hoạch tổ chức các Lễ hội nước mắm để giới thiệu "dòng chảy" văn hóa ẩm thực đặc sắc của người Việt tới khách du lịch quốc tế đến Việt Nam. Tất cả các hoạt động trên cần được quảng bá rộng rãi thông qua việc công bố công trình khoa học về nước mắm Việt Nam hoặc tham gia các Hội Nghị - Hội Chợ Thực phẩm lớn trên thế giới.