Tổ chức giám sát, đánh giá quá trình thực hiện chương trình giảm nghèo bền vững

Hệ thống chính sách giảm nghèo được ban hành toàn diện

Cuối tuần qua, Đoàn giám sát của Quốc hội đã làm việc với Bộ LĐTBXH về ''Việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển KT-XH vùng đồng bào Dân tộc thiểu số và Miền núi giai đoạn 2021-2030''.

Ông Lâm Văn Đoan - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết, qua 2 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ LĐTBXH, các bộ, ngành hữu quan, các địa phương đã nỗ lực triển khai các nhiệm vụ được Quốc hội giao.

Theo đó, đã đạt được những kết quả bước đầu, nhất là ban hành cơ bản, đầy đủ các văn bản quy phạm pháp luật hệ thống cơ chế, chính sách khung để thực hiện Chương trình, góp phần giúp Chương trình đạt và vượt mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng XIII, Nghị quyết 24 và Quyết định 90 đề ra hàng năm.

Ông Lâm Văn Đoan cho rằng, thời gian qua, các bộ ngành, địa phương đã làm tốt công tác lồng ghép chính sách, tích hợp nguồn lực giữa các Chương trình mục tiêu quốc gia. Qua đó, bảo đảm hiệu quả nguồn lực đầu tư, xây dựng tiêu chí khuyến khích cá nhân, hộ gia đình và cộng đồng về thoát nghèo, giảm nghèo bền vững. Đồng thời, các đơn vị cũng quan tâm tới nguyên tắc đầu tư trọng tâm, trọng điểm, bền vững; hiệu quả và quy định cơ chế đặc thù trong quản lý, tổ chức thực hiện một số hoạt động của Chương trình.

Làm rõ một số vấn đề trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, ông Đào Ngọc Dung - Bộ trưởng Bộ LĐTBXH cho biết, ngay từ khi bắt đầu thực hiện, các Chương trình mục tiêu quốc gia đã gặp phải những khó khăn nhất định trong điều kiện dịch bệnh, việc phê duyệt thực hiện chậm, một số địa phương còn chưa thể hiện quyết tâm cao.

Vượt qua những khó khăn trên, Bộ trưởng khẳng định, thời gian qua "hệ thống cơ chế, chính sách giảm nghèo được ban hành toàn diện".

“Các chính sách giảm nghèo thường xuyên đã góp phần hỗ trợ cho người nghèo tiếp cận hiệu quả các dịch vụ xã hội cơ bản; các chính sách tín dụng xã hội đã hỗ trợ người dân vay vốn để tổ chức sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm, tạo sinh kế; nguồn lực xã hội hóa góp phần hỗ trợ người dân giải quyết một số nhu cầu cấp thiết như nhà ở, sinh kế, cải thiện đời sống”, ông Đào Ngọc Dung nêu.

Theo Bộ trưởng, kết quả triển khai thực hiện đã đạt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo theo chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao hàng năm. Người dân đã có ý thức chủ động nỗ lực vươn lên thoát nghèo, chủ động tổ chức các hoạt động sản xuất, chăn nuôi, trồng trọt, tạo sinh kế, tạo thu nhập phù hợp với điều kiện thực tiễn từng địa phương, trong bối cảnh ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19.

Tuy nhiên, ông Đào Ngọc Dung cũng cho hay, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác triển khai thực hiện còn một số tồn tại, hạn chế như: việc ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện một số nội dung, hoạt động về quy định quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí sự nghiệp từ nguồn ngân sách trung ương thực hiện giảm nghèo và giáo dục nghề nghiệp còn chậm so với yêu cầu tiến độ.

Cùng với đó, một số địa phương chưa hoàn thành các văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình theo quy định tại Điều 40 Nghị định số 27/2022/NĐ-CP ngày 19/4/2022 của Chính phủ quy định cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Một số địa phương đề xuất danh mục một số dự án đầu tư còn dàn trải, manh mún, trùng lắp, chưa đúng mục tiêu của Chương trình.

Thực hiện giảm nghèo đảm bảo đa chiều, bao trùm, bền vững

Tại buổi giám sát, nhiều đại biểu đánh giá cao những kết quả đạt được trong công tác giảm nghèo, tuy nhiên cũng cho rằng cần có những đánh giá kỹ lưỡng hơn về tính bền vững của công tác giảm nghèo bởi vì nhiều địa phương thực hiện giảm nghèo còn thiếu thực chất, chưa bền vững.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng cần rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng để tiêu chuẩn đánh giá chuẩn nghèo phù hợp với tình hình thực tiễn. Hàng năm, tình hình kinh tế xã hội có nhiều phát triển biến thiên, tăng trưởng GDP cũng liên tục thay đổi, do đó, dùng một chỉ số cố định để đánh giá chuẩn nghèo thì sẽ khó phản ánh được chân thực tình hình thực tế. Vì vậy, cần chú trọng nghiên cứu để đảm bảo tính linh hoạt, khả thi, phù hợp của chỉ số quan trọng này.

Bà Đỗ Thị Lan - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội thừa nhận Bộ LĐTBXH đã có nhiều giải pháp thực hiện chương trình giảm nghèo bền vững, như hoạt động an sinh xã hội, hỗ trợ người bị ảnh hưởng bởi dịch Covid – 19, huy động nguồn lực xã hội hóa để xóa nhà ở tạm….

Tuy nhiên, công tác này còn gặp nhiều khó khăn, do ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh, việc phát triển sản xuất, giảm nghèo cho đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, việc hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt vì thế chưa đạt như ý muốn.

Bà Lan cũng đề nghị cần phân tích kỹ lưỡng nguyên nhân chủ quan, khách quan khiến nhiều địa phương đạt và vượt chỉ tiêu giảm nghèo, làm rõ tính bền vững trong kết quả giảm nghèo, có giải pháp cụ thể để khắc phục tình trạng tái nghèo.

Các đại biểu cũng chỉ ra rằng, một trong những tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện là kết quả giảm nghèo chưa bền vững, ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19 đến đời sống người nghèo. Một bộ phận người dân vẫn còn tâm lý ỷ lại, trông chờ vào nhà nước, chưa có ý thức và hỗ trợ người khác vươn lên thoát nghèo bền vững.

Phát biểu kết luận phiên họp, ông Trần Quang Phương -Phó Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao sự chuẩn bị của lãnh đạo Bộ LĐTBXH, báo cáo của Bộ được thực hiện tương đối đầy đủ, phản ánh đúng tinh thần Nghị quyết số 24/2021/QH15 của Quốc hội, chuyển đổi tư duy sang giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững.

Ông Trần Quang Phương cũng biểu dương tinh thần làm việc chủ động, trách nhiệm của các thành viên Đoàn giám sát, Tổ công tác, đồng thời đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, cơ quan hữu quan trong việc xây dựng, ban hành, thực hiện, triển khai các văn bản pháp luật nhằm triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ LĐTBXH tiếp thu ý kiến của các đại biểu, bổ sung đầy đủ, hoàn thiện báo cáo, đưa ra những kiến nghị khả thi, thiết thực, phù hợp với yêu cầu thực tiễn để nâng cao hiệu quả công tác triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trong thời gian tới.