GS Võ Tòng Xuân: Gạo ST25 được quốc tế công nhận ngon nhất thế giới nhưng vì sao ít người biết?

Đây là trăn trở của GS Võ Tòng Xuân, chuyên gia hàng đầu về lúa gạo của Việt Nam, tại tọa đàm "Xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt", do báo Thanh Niên tổ chức sáng nay (6/4).

Mở đầu câu chuyện, GS Võ Tòng Xuân đặt ngay vấn đề: Vì sao gạo Việt đã xuất khẩu được vào một số thị trường khó tính trên thế giới. Gạo ST25 thậm chí còn được quốc tế công nhận "gạo ngon nhất thế giới", nhưng vì sao khi nói đến ST25 nhiều người nước ngoài vẫn không biết?

"Là người hay đi đây đi đó, tôi rút ra được 3 nguyên nhân trọng yếu khiến chúng ta vẫn đang gặp nhiều khó khăn trong xây dựng thương hiệu cho gạo Việt", GS Võ Tòng Xuân cho hay.

Thứ nhất, nói thật là chưa có sự quan tâm đúng mực của Nhà nước đến việc quảng bá thương hiệu cho nông sản Việt.

"Nhiều lần, tôi thấy lãnh đạo Malaysia đi đâu cũng quảng bá về giống sầu riêng của nước này ngon nhất thế giới. Trong khi đó, dù gạo ST25 của Việt Nam đã được quốc tế xướng danh ngon nhất nhưng người ngoài ít ai biết giống lúa nào ngon nhất của Việt Nam, lãnh đạo đi nước ngoài cũng chưa thấy tuyên truyền về giống lúa này", GS Xuân nói.

Thứ hai, về phía doanh nghiệp cũng chưa đủ năng lực, hoặc chưa quan tâm đến vấn đề xây dựng thương hiệu này. 

"Tôi ví dụ với gạo ST25, bản thân ông Hồ Quang Cua - "cha đẻ" của giống lúa ST25 - cũng chưa tổ chức được vùng nguyên liệu cho giống lúa này, chưa kể đến việc đầu tư về bao bì sao cho đẹp, dễ nhận diện...", ông Xuân dẫn chứng.

Thêm vào đó, phía các DN cũng chưa thật sự chú trọng đến vùng nguyên liệu. Tôi dẫn chứng trường hợp như Vinafood - công ty lương thực mạnh nhất Việt Nam - nhưng cũng không có nguồn nguyên liệu mà lại gom mua lúa qua thương lái, vì vậy sản phẩm cũng không đồng nhất.

Thứ 3, muốn làm dự án lớn, trồng lúa trên diện tích 10.000 ha đất là không dễ khi đồng ruộng tại Việt Nam hiện nay khá phân mảnh. 

"Muốn tập hợp người nông dân lại rất khó bởi họ không muốn phá bờ thửa ruộng của mình. Nếu không cho dồn điền đổi thửa thì không có diện tích lớn. Đây cũng  là khó khăn lớn để xây dựng thương hiệu gạo của Việt Nam nếu nhà nước không bắt tay mạnh vào việc này", GS Võ Tòng Xuân nhấn mạnh.

Chia sẻ thêm về câu chuyện vì sao gạo của Campuchia lại được quốc tế yêu thích, GS Xuân kể, trong chuyến đi học kinh nghiệm của Campuchia, ông thấy có nhiều chuyên gia của Ngân hàng Thế giới, Pháp, Úc hỗ trợ xây dựng thương hiệu gạo và họ đã làm tốt. 

Cụ thể, họ thực hiện theo những bước: Xác định doanh nghiệp có thật tâm với lúa gạo; phân tích cạnh tranh - xác định đối thủ; vị trí so với đối thủ. Ngoài ra, cải tiến chất lượng gạo đạt tiêu chuẩn chất lượng; tổ chức và huấn luyện nông dân kỹ thuật GAP sản xuất giống đã chọn; đăng ký thương hiệu và khẩu hiệu chiến lược; cách đóng gói bao bì... Cuối cùng là làm marketing, xúc tiến thương mại.

"Nói thật, ngay như với gạo ST25, do chưa quản lý nghiêm nên sản phẩm không đồng bộ, còn hàng giả, hàng nhái... Vì thế, khi giới thiệu loại gạo này đến khách du lịch, khi thì chất lượng này, khi thì chất lượng khác. Ai tin!", ông Xuân dẫn chứng thêm.

Hoặc, một số nước khác chỉ có cùng một giống lúa nhưng xây dựng thành công nhiều thương hiệu khác nhau. Chẳng hạn cùng một giống lúa Koshihikari nhưng có hàng trăm công ty lương thực Nhật Bản sản xuất hàng trăm thương hiệu gạo khác nhau. 

Tương tự, cùng một giống lúa Arborio nhưng Ý có nhiều thương hiệu gạo khác nhau; Thái Lan cũng có nhiều thương hiệu xuất phát từ cùng một giống lúa...

"Gạo ST25 chúng ta đã được công nhận, sao không mạnh dạn xây dựng thành thương hiệu gạo quốc gia?", GS Võ Tòng Xuân đặt vấn đề.