Theo Thứ trưởng Hoàng Trung, mặc dù có gần 7.000 vùng trồng và gần 2.000 cơ sở đóng gói, tuy nhiên, tỷ lệ giám sát mã số sau khi cấp đối với vùng trồng mới chỉ đạt 40,8%, cơ sở đóng gói là 17%. "Con số này quá thấp so với yêu cầu thực tế cần phải giám sát hàng năm", ông Trung nêu thực trạng.
Thời gian qua, Bộ Nông nghiệp và PTNT và các địa phương vẫn nhận được những thông báo không tuân thủ các yêu cầu về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm của các lô hàng của Việt Nam xuất khẩu sang các thị trường EU, Đài Loan, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản.
"Nếu tình trạng vi phạm này kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đối với các ngành hàng xuất khẩu, làm mất uy tín hàng nông sản Việt Nam, thậm chí có thể đánh mất thị trường đã phải mất rất nhiều công sức, thời gian và nguồn lực để mở cửa", ông Trung nói.
Nêu khó khăn trong công tác kiểm tra, giám sát mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đã được cấp, đại diện Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh Đắk Lắk cho biết, sầu riêng đang là cây trồng chính của tỉnh. Hiện tính liên kết, tổ chức cấp và quản lý vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề, liên kết giữa nông dân với nông dân, nông dân với HTX chưa chặt chẽ.
"Ngay cả những cơ sở, tổ chức được cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói cũng chưa có ý thức bảo vệ mã được cấp. Người được cấp phải có hiểu biết, nắm bắt tất cả những vấn đề liên quan đến Nghị định thư...", đại diện tỉnh Đắk Lắk cho hay.
Một vấn đề nữa, đó là hiện nay, cây sầu riêng đang mang lại giá trị cao, tuy nhiên nhiều người dân tự ý mở rộng diện tích. Nếu quản lý không tốt thì diện tích sầu riêng sẽ gia tăng, làm phá vỡ quy hoạch; công tác thu hoạch sầu riêng của một số cơ sở cũng chưa đạt chuẩn.
Mong sớm có chế tài, minh bạch hóa các mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói, bà Ngô Tường Vy, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu cho rằng, cần có một cơ sở dữ liệu công khai, minh bạch về các mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói. "Không thể chỉ vì cái lợi nhỏ nhặt, cá nhân mà đánh mất uy tín của cả một ngành hàng", bà nói.
Hiện nay trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn lượng phương tiện chở hàng hóa thông quan qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh trung bình đạt khoảng 1.100 lượt xe/ngày (trong đó hàng xuất khẩu khoảng 350 lượt xe/ ngày), cao điểm lên tới trên 1.200 lượt xe/ngày (trong đó hàng xuất khẩu khoảng 500 lượt xe/ngày).
Ông Hoàng Khánh Duy, Phó Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng (Lạng Sơn) cho biết, Trung Quốc ngày càng nâng cao yêu cầu đối với chất lượng các mặt hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là đối với hoạt động kiểm soát sinh vật gây hại trên các mặt hàng này.
Trong quá trình kiểm hoá, khi phát hiện một trường hợp có sinh vật gây hại trên mặt hàng, phía nước bạn xử lý rất nặng, yêu cầu toàn bộ lô hàng phải quay đầu về Việt Nam, đôi khi còn dừng nhập khẩu mặt hàng này trong một thời gian dài, như tiền lệ đã có mặt hàng quả ớt của Việt Nam.
Thứ trưởng Hoàng Trung cho biết, trong thời gian tới Bộ Nông nghiệp và PTNT sẽ áp dụng biện pháp mạnh để quản lý mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói. Hiện, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã đề xuất với Chính phủ xây dựng 2 Nghị định, một về quản lý mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói rau quả, trái cây phục vụ xuất khẩu; hai là Nghị định quy định xử phạt hành chính đối với những hành vi phạm các quy định về mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói.
"Bộ Tư pháp đang hướng dẫn Bộ Nông nghiệp và PTNT triển khai xây dựng và sớm trình Chính phủ dự thảo 2 Nghị định này. Bộ Nông nghiệp PTNT giao Cục Trồng trọt làm đầu mối xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể đối với từng mặt hàng rau quả, trái cây để đảm bảo khi thu hoạch sản phẩm phải đạt chất lượng cao nhất, trước hết là phục vụ người tiêu dùng trong nước cũng như mở rộng thị trường xuất khẩu", Thứ trưởng Hoàng Trung cho biết.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Lương Trọng Quỳnh cho biết, Lạng Sơn là một trong những địa bàn trung chuyển, tổ chức các dịch vụ xuất nhập khẩu hàng hóa, trong đó trọng điểm là xuất khẩu nông sản sang thị trường Trung Quốc. Năm 2018, Trung Quốc yêu cầu các nông sản xuất khẩu chính ngạch phải đăng ký MSVT, CSĐG, nắm bắt được thay đổi này, tỉnh đã quan tâm xây dựng, phát triển MSVT nông sản chủ lực. Từ năm 2020 đến nay, toàn tỉnh đã cấp 178 MSVT với diện tích 900 ha, 13 mã CSĐG thạch đen.
Để hoạt động xuất khẩu nông sản, nhất là mặt hàng hoa quả tươi sang thị trường Trung Quốc được thuận lợi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn đề nghị các địa phương có vùng trồng các sản phẩm nông sản, hoa quả xuất khẩu tăng cường công tác quản lý MSVT, CSĐG đối với sản phẩm xuất khẩu, đảm bảo hàng hóa xuất khẩu đáp ứng đầu đủ các quy định, yêu cầu của thị trường xuất khẩu; các doanh nghiệp, thương nhân sản xuất, xuất khẩu nông sản phối hợp với cơ quan chức năng liên quan tăng cường công tác thông tin về tình hình xuất khẩu trên khu vực cửa khẩu để chủ động, kịp thời điều chỉnh phương án sản xuất kinh doanh, xuất khẩu phù hợp với thực tiễn.