Cá Còi hay còn được gọi là cá Leo Cây, cá Thòi Lòi, là loại đặc sản nổi tiếng tại một số vùng ven biển Thanh Hóa, đặc biệt là vùng Hậu Lộc, Nga Sơn.
Loài cá này có cấu tạo khá đặc biệt khi vừa có mang, vừa có phổi để thở. Do đó, chúng có thể bơi lội dưới nước và đi bộ trên cạn, thậm chí còn biết leo trèo.
Chúng đào hang để lận sâu dưới nước, trốn tránh kẻ thù. Khi thủy triều rút xuống, cá Còi ngoi lên khỏi mặt bùn để đi kiếm ăn và nằm phơi nắng.
Cá Còi (cá Thòi Lòi, cá Leo Cây) là loài cá đặc sản trứ danh tỉnh Thanh Hóa. Ảnh: Georgia Tech.
Cá Còi trưởng thành có chiều dài từ 10-15cm, phần đầu nhìn gần giống cá trê với đôi mắt lồi, hàm răng sắc bén.
Lớp da bên ngoài có màu đen, trơn bóng, nhìn hơi giống cá bống. Điểm đặc biệt của cá còi là đôi vây trước khỏe và linh hoạt, có thể giúp chúng "đi bộ" trên mặt đất hoặc lèo cây.
Cá Còi khá nhát gan, sẽ chui ngay vào hang nếu thấy tiếng động bất thường. Do đó, người dân săn bắt cá Còi không dễ dàng.
Cá Còi thường trú ngụ trong bãi bùn lầy có độ sâu 40 - 60 cm. Ngoài việc bắt cá bằng tay không, người dân còn có thể dùng gậy, lưới hoặc một số loại bẫy khác.
Cá Còi-Loài cá được mệnh danh là “độc lạ nhất hành tinh” được ngư dân đánh bắt để chế biến. Ảnh: Nga Thành - huyện Nga Sơn - tỉnh Thanh Hóa
Cá Còi thường xuất hiện nhiều từ tháng Giêng âm lịch đến hết tháng 5 hàng năm. Đây cũng là thời điểm cá sinh ản mạnh nhất, thịt có chất lượng ngon nhất, hấp dẫn nhiều ngư dân đánh bắt.
Giá cá Còi bán cho thương lái khá cao, khoảng từ 180.000 - 220.000 đồng/kg, có khi lên đến 300.000 đồng/kg.
Cá Còi mua về có thể chiếu biến thành nhiều món như hấp, nướng, nấ canh chua...
Thịt cá Còi thơm béo, được đánh giá là ngon hơn cả thịt lợn. Do đó, cá Còi luôn là đặc sản nổi danh Thanh Hóa, ai đến cũng muốn nếm thử một lần.
Cá Còi nướng muối. Ảnh: Ẩm thực nguồn suối.
Người địa phương có câu "Cá còi ăn với khoai lang, Khen ngon là đúng người Nga Sơn", với cách chế biến của nhà nghèo là kho mặn, ăn cùng khoai lang.
Ngoài tỉnh Thanh Hóa, cá Còi còn là đặc sản của nhiều ở khu vực Cà Mau. Nếu có dịp ghé qua hai địa danh này, du khách nhất định không nên bỏ qua món ăn độc lạ, bổ dưỡng theo cách chế biến riêng của người dân mỗi địa phương.