Số liệu được công bố bởi Tổng cục Hải quan cho thấy, tổng lượng cà phê xuất khẩu của Việt Nam trong tháng 5 chỉ đạt 79.358 tấn, giảm mạnh 47,8% so với tháng trước và 47% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này đánh dấu sự sụt giảm trong tháng thứ 4 liên tiếp so với cùng kỳ và tháng thứ 6 kể từ đầu niên vụ đến nay - dấu hiệu cho thấy tồn kho cà phê trong nước không còn nhiều.
Trong tháng 5, giá cà phê xuất khẩu bình quân của Việt Nam đạt kỷ lục 4.275 USD/tấn, tăng13,5% so với tháng trước và tăng đến 66,2%so với tháng 5/2023.
Tính chung 5 tháng đầu năm, giá cà phê xuất khẩu đạt 3.475 USD/tấn, tăng gần 50%, tương ứng 1.151 USD/tấn so với cùng kỳ năm ngoái.
Lũy kế 5 tháng đầu năm, xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt 817.154 tấn với trị giá thu về hơn 2,8 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2023 giảm 5,8% về lượng nhưng tăng tới 40,9% về trị giá nhờ giá tăng cao chưa từng có trong lịch sử xuất khẩu cà phê.
Trong đó, EU là thị trường thu mua cà phê Việt Nam nhiều nhất, với 328.130 tấn, giảm 3% so với cùngkỳ năm ngoái và chiếm 40,2% thị phần; Nhật Bản đạt 56.931 tấn, tăng 16,9%; Mỹ đạt 50.033 tấn, giảm 22,4%... Trong khi các thị trường lớn giảm mua thì các thị trường ở châu Á như Indonesia, Philippines, Trung Quốc, Thái Lan, Hàn Quốc, Malaysia lại tăng mua rất mạnh.
Một chuyên gia tự do trong lĩnh vực cà phê cho biết, từ lâu, cà phê đã trở thành một thị trường tài chính thực thụ, rất nhiều nhà kinh doanh trên sàn giao dịch, trong đó có cả những người không liên quan gì đến cà phê, nhưng với sự tiến bộ của điện toán, sự tiện dụng của chiếc điện thoại cầm tay, bất kỳ người nào hiện nay trên thế giới cũng đều có thể là nhà đầu tư, mua bán cà phê như bao nhiêu loại hàng hóa khác.
"Lực lượng này hiện nay rất đông đảo, góp phần chi phối giá cả cà phê và đương nhiên là họ cũng phải tham khảo đến vấn đề nắng, mưa, sản lượng ở những vùng trồng, đặc biệt là họ cũng biết quan tâm đến tháng 7 sắp tới chính là tháng sôi động, có thể nóng lên với giá cà phê nếu như thời tiết ở Brazil mùa này "nguội" xuống" - vị chuyên gia này cho biết.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, sản lượng cà phê Việt Nam niên vụ 2023-2024 ước giảm 20% so với niên vụ trước, xuống còn 1,47 triệu tấn, thấp nhất trong 4 năm, đặt áp lực lên nguồn cung Robusta trên thị trường thế giới.
Nguyên nhân là hạn hán, sâu bệnh ảnh hưởng nặng tới năng suất cây cà phê ở nhiều nơi. Đơn cử như tại Gia Lai, hiện trên 4.800 ha cà phê bị nhiễm bệnh rệp sáp, trong đó nhiều diện tích bị nhiễm nặng, tập trung ở các xã Ia Sao, Ia Hrung, Ia Yok,...
Ngành nông nghiệp Gia Lai cho biết, do thời tiết nắng nóng kéo dài, sau đó mưa đầu mùa tạo môi trường nóng ẩm, kích thích bệnh rệp sáp phát triển mạnh.
Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, mùa khô ở Việt Nam đến sớm hơn thường lệ, nắng nóng kéo dài khiến mực nước tại các đập ở một số tỉnh giảm nhanh. Lo ngại hạn hán có thể ảnh hưởng đến mùa màng khiến giá cà phê trong nước tăng mạnh trong tuần qua.
Những năm qua, giá cà phê ở mức thấp khiến nhiều nông dân chuyển dần sang cây trồng có giá trị cao hơn. Tuy nhiên, giá cà phê năm nay đang ở mức cao kỷ lục, được kỳ vọng sẽ là cơ hội thúc đẩy nông dân khôi phục diện tích trồng cà phê.
Theo Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (Vicofa), hiện nay giá cà phê đang tăng mạnh, nên dù sản lượng cà phê xuất khẩu ra thế giới có thể giảm nhưng giá trị kim ngạch có thể vẫn bứt phá. Vicofa dự kiến xuất khẩu cà phê trong năm 2024 có thể thu về khoảng 4,5 - 5 tỷ USD.
Vụ mùa tiếp theo (niên vụ 2024/2025) của Việt Nam, sản lượng cà phê sẽ ở mức từ 21,4 - 22,7 triệu bao. Con số này thậm chí còn thấp hơn đáng kể so với dự báo sơ bộ của Volcafe (thuộc Tập đoàn ED & F Man Holdings - Thụy Sỹ) trước đây là 24 triệu bao và thấp hơn nhiều so với ước tính của Bộ Nông nghiệp Mỹ đã đưa ra hồi tuần trước là 27,85 triệu bao.
Theo Volcafe, giải pháp cho tình trạng thiếu hụt cà phê robusta hiện tại là giá phải tăng cao hơn, nhằm gây áp lực lên nhu cầu hoặc thúc đẩy người mua sử dụng nhiều cà phê Arabica hơn. Dự báo này là một tin không mấy vui vẻ đối với những người đam mê uống cà phê, họ vốn đã phải trả nhiều tiền hơn cho việc pha cà phê hàng ngày của mình.