Trồng nấm kiểu gì mà một nông dân Hà Tĩnh bỏ tiền tỷ đầu tư, ông chủ, công nhân đều có lương tốt?

Học trồng nấm từ sách báo, tivi

Cựu chiến binh Phan Huy Tuận (sinh năm 1960) xuất ngũ năm 1983. Trò chuyện với chúng tôi, ông Tuận tự hào khi mình từng là lính với nhiều năm ở chiến trường "nếm mật nằm gai", bao nhiêu lần đối diện với khó khăn, thử thách đã giúp ông tôi luyện ý chí sắt đá, không ngại khó, ngại khổ, không nề hà trước bất cứ việc gì. 

Sau khi xuất ngũ, trở về quê hương, ông Tuận đã lăn lộn phát triển kinh tế gia đình, hăng hái lao động sản xuất, chắt bóp từng đồng để có vốn làm ăn.

Chia sẻ với chúng tôi về cơ duyên đến với nghề trồng nấm, cựu chiến binh Phan Huy Tuận cho biết: "Sau khi tôi xuất ngũ trở về quê hương, cuộc sống gia đình gặp nhiều khó khăn, vất vả nên tôi đã làm đủ nghề để kiếm sống và lo cho vợ con, từ chăn nuôi gà, vịt, rồi chăn nuôi lợn, đi phụ hồ, làm thợ xây... 

Nhưng nghề chăn nuôi với quy mô nhỏ thì không hiệu quả, lại còn làm ảnh hưởng đến môi trường xung quanh, dịch bệnh khó kiểm soát. Làm thợ xây thì nặng nhọc, lâu dần sức khỏe không cho phép…

Vì vậy tôi đã tìm hiểu các mô hình phát triển kinh tế từ sách báo, ti vi và khá tâm đắc với mô hình trồng nấm ăn".

Năm 2016, ông Tuận đến Trung tâm Nghiên cứu phát triển nấm và tài nguyên sinh vật (Sở Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh) mua 10 bịch phôi nấm sò về treo thử tại gia đình. 

Quá trình chăm sóc, ông nhận thấy nấm phát triển tốt, cho thu hoạch đều. Từ đó, ông bắt đầu tìm hiểu kỹ hơn về kỹ thuật chăm sóc các loại nấm để nhân rộng.

Theo ông Tuận, nấm sò (còn gọi là nấm bào ngư) là loại thực phẩm sạch, có giá trị kinh tế cao, giàu dinh dưỡng, lại ít tốn đất sản xuất. 

Những năm đầu, gia đình ông làm ra 30-50kg nấm/ngày, đem bán ở các chợ trong huyện Kỳ Anh. Nhận thấy sản phẩm nấm sò được nhiều người ưa chuộng, thị trường tiêu thụ thuận lợi nên ông Tuận quyết định mở rộng quy mô sản xuất. 

"Mong muốn mở rộng quy mô, xây dựng nhà xưởng để phát triển trồng nấm, nhưng khó khăn nhất với tôi vẫn là nguồn vốn. 

Tuy nhiên, với quyết tâm của bản thân và sự ủng hộ từ bạn bè, người thân, nhất là từ chính quyền địa phương trong hỗ trợ vay vốn và tạo điều kiện cho tôi đi thăm các mô hình trồng nấm ở ngoài miền Bắc, nên mọi khó khăn rồi cũng dần vượt qua" - ông Tuận nhớ lại.

Gương sáng cựu chiến binh làm kinh tế giỏi

Đến nay, cựu chiến binh Phan Huy Tuận đang sở hữu trang trại trồng nấm với diện tích 850m2 (trong đó có một nhà xưởng 620m2 trồng nấm ăn, một nhà xưởng 230m2 sản xuất bịch phôi giống), với tổng chi phí đầu tư trên 1 tỷ đồng. 

Ông Tuận cho biết: "Việc đầu tư nhà kín trồng nấm tuy chi phí khá cao nhưng bù lại sử dụng được lâu dài, chắc chắn, không lo mưa tạt gió lùa làm hư hỏng hay ướt rơm rạ vào mùa đông. Còn vào mùa hè, nhiệt độ có tăng lên nhưng chủ trang trại có thể điều chỉnh được thông qua hệ thống trần thêm xốp cách nhiệt và có hệ thống tưới nước nền sàn. Bởi thế, trang trại của tôi có thể sản xuất nấm được quanh năm và cho hiệu quả cao".

Theo ông Tuận, mô hình trồng nấm có lợi thế là tận dụng được nguồn nguyên liệu sản xuất bịch trồng nấm có sẵn tại địa phương như mùn cưa, rơm rạ sau thu hoạch nên giảm được rất nhiều chi phí. 

Tuy nhiên, việc trồng nấm cũng gặp không ít khó khăn do nấm rất nhạy cảm với biến động của thời tiết, ánh sáng, dịch bệnh, nhất là có thể bị ruồi, muỗi ký sinh đẻ trứng phá hoại phôi. Bởi vậy, người sản xuất cần thực hiện đúng quy trình kỹ thuật để nấm có thể sinh trưởng và phát triển tốt. 

Đối với mỗi loại nấm sẽ có kỹ thuật trồng và chăm sóc khác nhau, nhưng để có được sản lượng nấm đạt chất lượng cao, bắt buộc phải làm chặt từ khâu chọn giống, sau đó nguyên liệu ủ nấm phải sạch sẽ thì chất lượng nấm mới đạt, năng suất sẽ cao hơn rất nhiều.

Đối với cây nấm sò, các nguyên liệu phải được xay nhỏ, trộn đều sau đó đóng trong bịch nylon, đưa đi hấp vô trùng rồi mới cấy giống. 

Mỗi bịch nấm ươm từ 20-30 ngày cho đến khi sợi nấm ăn kín trắng toàn bộ bịch thì tiến hành dùng dao nhọn rạch từ 6 - 9 vết rạch xung quanh bịch nấm, kích thước vết rạch phải rộng từ 2-3 cm, sâu từ 4-5cm.

Sau khi rạch 7-10 ngày, nấm bắt đầu phát triển từ các vết rạch, khi nấm có đường kính mũ đạt từ 3 - 4cm thì tiến hành thu hoạch. Việc hái nấm, vệ sinh nấm cũng rất quan trọng để không ảnh hưởng đến sản lượng và chất lượng nấm.

Nhờ kiên trì, chịu khó trong công việc, đến nay trại nấm của cựu chiến binh Phan Huy Tuận ngày càng phát triển. 

Với 2 nhà xưởng, mỗi năm, ông Tuận làm 17.000 bịch meo, cung cấp ra thị trường gần 10 tấn nấm sò; sản xuất 2 vạn phôi để cung cấp giống cho người dân có nhu cầu. 

Với giá bán hiện nay từ 40.000 - 45.000 đồng/kg nấm sò, 7.000-8.000 đồng/bịch phôi nấm, mỗi năm gia đình ông Tuận có thu nhập trên 200 triệu đồng. 

Sản phẩm nấm sò của gia đình ông đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm nên được nhiều khách hàng tin tưởng đặt mua. Hiện cơ sở trồng nấm của ông Tuận đang tạo việc làm cho 5 lao động địa phương, mức lương khoảng 4,5 triệu đồng/người/tháng và nhiều lao động thời vụ.

Bên cạnh sản phẩm nấm sò, ông Tuận đang đầu tư trồng thêm nấm rơm, các loại nấm dược liệu có giá trị kinh tế cao như nấm linh chi, nấm lim xanh và luôn sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm trồng nấm cho người dân có nhu cầu để cùng phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo.