Ngành ô tô Việt Nam đối mặt áp lực từ xe nhập khẩu gia tăng

Theo dữ liệu từ Tổng cục Thống kê, trong tháng 10/2024, Việt Nam nhập khẩu 18.101 xe ô tô các loại với tổng giá trị 374 triệu USD, tăng 88,3% về lượng và 46,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023. Con số này đã góp phần đưa tổng lượng xe nhập khẩu trong 10 tháng đầu năm 2024 lên đến 143.084 chiếc, trị giá gần 3 tỷ USD.

Tăng trưởng nhập khẩu ô tô là 37,8% về số lượng và 19,1% về giá trị, cho thấy nhu cầu ngày càng lớn của người tiêu dùng Việt đối với các dòng xe nhập khẩu. Trong đó, Indonesia, Thái Lan và Trung Quốc là ba thị trường chính cung cấp xe cho Việt Nam.

Những dòng xe nhập khẩu phổ biến từ các quốc gia này chủ yếu là các loại xe MPV, SUV, và xe bán tải như Mitsubishi Xpander, Toyota Fortuner và Ford Ranger. Các dòng xe này phù hợp với hạ tầng giao thông và nhu cầu của người tiêu dùng Việt, đặc biệt là ở các khu đô thị lớn và các vùng nông thôn cần xe tải và xe có khả năng vận hành linh hoạt trên nhiều địa hình khác nhau.

Việc nhập khẩu ô tô ngày càng tăng mạnh trong những năm gần đây đã mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức cho ngành sản xuất ô tô trong nước. Sự gia tăng mạnh mẽ trong nhập khẩu, đặc biệt từ các quốc gia có ngành công nghiệp ô tô phát triển như Thái Lan và Indonesia, đã tạo áp lực lớn cho các nhà sản xuất và lắp ráp ô tô trong nước.

Rõ ràng, sự gia tăng lượng xe nhập khẩu đã tạo ra một thị trường cạnh tranh khốc liệt, buộc các doanh nghiệp ô tô trong nước phải đối mặt với áp lực về giá thành và chất lượng.

Việc nhập khẩu ô tô tăng 37,8% về lượng và 19,1% về giá trị trong 10 tháng đầu năm 2024 không chỉ khiến thị trường trở nên bão hòa mà còn khiến các doanh nghiệp trong nước phải tăng cường tối ưu hóa chi phí sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Trong khi đó, việc nhập khẩu ô tô gia tăng mạnh không chỉ tác động đến doanh nghiệp trong nước mà còn ảnh hưởng đến nền kinh tế và cán cân thương mại quốc gia. Tổng kim ngạch nhập khẩu ô tô trong 10 tháng đầu năm 2024 đạt gần 3 tỷ USD, tạo áp lực lên cán cân thương mại quốc gia.

Trước thực trạng này, các nhà sản xuất trong nước cần nâng cao năng lực sản xuất, cải tiến công nghệ và đa dạng hóa sản phẩm. Việc nâng cao chất lượng và tối ưu hóa chi phí sản xuất là những yêu cầu tất yếu để các doanh nghiệp trong nước có thể cạnh tranh với xe nhập khẩu. Một số nhà sản xuất cũng đã bắt đầu đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ và mở rộng các nhà máy sản xuất linh kiện trong nước, nhằm tăng tỷ lệ nội địa hóa và giảm sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu.

Các chính sách phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ cũng đã được Chính phủ đề ra nhằm thúc đẩy sản xuất linh kiện ô tô, hướng đến mục tiêu nâng tỷ lệ nội địa hóa lên khoảng 35% vào năm 2020 và đạt 65% vào năm 2035.

Tỷ lệ nội địa hóa thấp là một trong những yếu tố khiến ngành ô tô Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu linh kiện và công nghệ từ nước ngoài. Hiện nay, phần lớn các xe lắp ráp trong nước vẫn phải nhập khẩu linh kiện từ các quốc gia khác, khiến chi phí sản xuất cao và khó cạnh tranh với xe nhập khẩu hoàn chỉnh từ ASEAN. Điều này cũng làm giảm giá trị gia tăng trong nước, bởi Việt Nam chủ yếu tham gia vào các công đoạn lắp ráp cơ bản, trong khi phần lớn giá trị của sản phẩm nằm ở các linh kiện nhập khẩu.

Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển nhưng cũng đối diện với nhiều thách thức từ làn sóng nhập khẩu ô tô. Để xây dựng một ngành ô tô bền vững và cạnh tranh, Việt Nam cần tăng cường đầu tư vào công nghệ, phát triển công nghiệp hỗ trợ và nâng cao tỷ lệ nội địa hóa.