Vụ buôn lậu Nhật Cường là một chìa khóa cho thực trạng bán "hàng xách tay" giá rẻ. Lâu nay, trên mạng xã hội thường xuyên xuất hiện rao bán "điện thoại xách tay", "đồng hồ xách tay"…được quảng cáo chính hãng, giá rẻ. Không ít các công ty kinh doanh điện thoại iPphone, Samsung, mặt hàng công nghệ, điện thoại đã phải điêu đứng vì sự cạnh tranh của hàng xách tay này.
Người ta không khỏi ngạc nhiên vì sao lượng người nhập cảnh vào Việt Nam không nhiều mà số lượng hàng xách tay lại lớn đến như thế. Điều lo lắng nữa là hàng xách tay đang tăng phi mã theo cấp số nhân, người mua muốn đặt số lượng bao nhiêu thì đến Nhật Cường đều được đáp ứng.
Nhưng mới đây, mọi người mới té ngửa ra khi cơ quan điều tra công bố chỉ trong 6 năm, giai đoạn 2014-2019, Bùi Quang Huy (Công ty Nhật Cường) đã vận chuyển lậu về Việt Nam hơn 250.000 điện thoại di động, máy nghe nhạc, máy tính bảng, đồng hồ thông minh và nhiều mặt hàng với tổng trị giá trên 2.900 tỷ đồng.
Ông chủ Nhật Cường đã láu cá, đặt cho 16 chủ hàng nước ngoài tại Mỹ, UAE, Singapore, Hong Kong tổ chức gom hàng, rồi thay vì nhập khẩu chính ngạch đã mạnh chi hơn 72 tỷ đồng để thuê 9 đường dây vận chuyển hàng lậu. Các đầu nậu chuyên nghiệp này đã thiết lập đường dây tổ chức vận chuyển trái phép từ nước ngoài về Việt Nam qua đường hàng không (sân bay Nội Bài), đường biển (cảng Hải Phòng) và đường bộ qua biên giới Việt Nam - Trung Quốc tại địa phận Lạng Sơn và Quảng Ninh.
Ông chủ Nhật Cường khá tinh ranh khi đứng ra thuê các đường dây vận chuyển hàng lậu độc lập nhau, để nếu lộ nơi này còn nơi khác, thoắt ẩn, thoắt hiện.
Ngay như "lỗ thủng" hàng lậu qua ngã sân bay Nội Bài cũng có tới 3 đường dây, hoạt động đơn tuyến theo kiểu việc của ai người đó biết. Năm 2013 đã xảy ra vụ việc 600 bánh heroin, nặng 229 kg, trị giá khoảng 300 triệu USD, lọt qua nhiều khâu kiểm soát được cho là nghiêm ngặt nhất của sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất (TP.HCM) để đến sân bay quốc tế Đào Viên (Đài Loan) và bị phía Đài Loan phát hiện bắt giữ. Tưởng chừng sau vụ đó thì hải quan các sân bay sẽ có được bài học đắt giá. Nhưng lần này, sự việc còn diễn ra kéo dài và quy mô lớn hơn trước.
Tính ra, chỉ chưa đầy 2 năm (từ tháng 1/2016 đến tháng 11/2017), đường dây do Nguyễn Bảo Trung cầm đầu dùng thủ đoạn lập khống hồ sơ hải quan, vận chuyển trót lọt hơn 40.000 sản phẩm (trị giá gần 550 tỷ đồng) từ Hong Kong về Việt Nam qua sân bay Nội Bài.
Đường dây do Yến cầm đầu tiếp nhận gần 17.000 loại hàng hóa (trị giá hơn 307 tỷ) của nhà cung cấp tại Hong Kong để gửi về Việt Nam theo đường hàng không.
Chỉ đường hàng không thì không đủ hàng để bán nên công ty Nhật Cường đã tổ chức vận chuyển cả đường bộ. Ông chủ Bùi Quang Huy đã tổ chức hẳn 4 đường dây chuyển hàng theo 2 tuyến: Hong Kong - Đông Hưng, Quảng Châu, Trung Quốc - TP Móng Cái, Quảng Ninh - Hà Nội và Hong Kong - Bằng Tường, Quảng Châu, Trung Quốc - Lạng Sơn - Hà Nội. Xuất phát từ Hong Kong, trung chuyển ở Quảng Châu nhưng lại chia 2 ngã qua Quảng Ninh và Lạng Sơn để về đích cuối cùng là Hà Nội, những tính toán rất mưu mô.
Tới đây thì trách nhiệm của hải quan sân bay Nội Bài, cảng Hải Phòng, Quảng Ninh và Lạng Sơn sẽ được cơ quan cảnh sát điều tra làm rõ. Nhưng dư luận không khỏi boăn khoăn: Nếu như 600 bánh heroin tự dưng lọt khỏi sự kiểm soát của hải quan sân bay Tân Sơn Nhất là do chiếc máy soi chiếu trị giá 1,2 triệu USD "bỗng dưng bị hỏng" thì lần này đến lượt cái gì sẽ hỏng đây?
Khoảng thời gian 6 năm, tính ra hơn 2.000 ngày mà những người "gác cổng" đã để lọt tới hơn 250.000 điện thoại di động, máy nghe nhạc, máy tính bảng, đồng hồ thông minh và nhiều mặt hàng với tổng trị giá trên 2.900 tỷ đồng là một điều rất khó lý giải. Đúng là "con voi chui lọt lỗ kim".
Ngoài việc Bộ Công an đề nghị truy tố Trần Ngọc Ánh (Phó tổng giám đốc Công ty Nhật Cường) và 14 bị can trong vụ án vi phạm quy định về kế toán, buôn lậu và rửa tiền thì chắc chắn vụ việc không chỉ dừng lại ở đây.
Người dân rất cần biết những ai đã tiếp tay để Nhật Cường trốn thuế gần 30 tỷ đồng và làm lũng đoạn thị trường hàng công nghệ, đồng hồ…trong nước suốt thời gian dài như thế. Nếu ông chủ Nhật Cường Bùi Quang Huy, người đang bị truy nã quốc tế mà bị bắt, chưa biết chừng sẽ còn nhiều bất ngờ xẩy ra.