Khủng hoảng Ukraine: Điều gì tiếp theo sau một tuần đàm phán và căng thẳng?

Mặc dù kết quả của đàm phán không như Nga mong đợi, song những lĩnh vực có thể đạt được thỏa thuận cũng được làm rõ hơn trong các cuộc đàm phán vừa qua.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov đã đưa ra khả năng rằng các cuộc đàm phán có thể sụp đổ sau một phiên duy nhất, tuy nhiên cả hai bên vẫn mong đợi sẽ có những vòng đàm phán tiếp theo. Các quan chức của tất cả các bên cho biết họ cứng rắn và thẳng thắn, nhưng vẫn rất lắng nghe nhau.

Thứ trưởng Ryabkov và các quan chức Nga khác cho biết Moscow vẫn chưa từ bỏ con đường ngoại giao. Trong khi đó Ngoại trưởng Sergei Lavrov cũng cho biết, Nga đang chờ phương Tây phản hồi bằng văn bản về từng điểm một đối với 2 hiệp ước an ninh được đề xuất mà nước này đã trình với phương Tây vào tháng trước. Ngoại trưởng Lavrov cũng gợi ra một thời hạn, chưa hẳn là "tối hậu thư" nhưng cũng rất kiên quyết rằng, "tuần tới, phương Tây phải hoàn tất điều này".

Ngoại trưởng Lavrov cho biết rõ ràng cơ hội đạt được thỏa thuận phụ thuộc vào phía Mỹ, đồng thời cáo buộc Mỹ đã chơi tiểu xảo khi đẩy bóng qua lại cho quá nhiều bên liên quan khiến các cuộc đàm phán vẫn còn dây dưa chưa dứt điểm được vấn đề.

Nga muốn thể hiện mình là một cường quốc toàn cầu ngang hàng với Mỹ, nhưng Mỹ cho biết họ sẽ không cho phép giới lãnh đạo Ukraine và các đối tác NATO đưa ra các quyết định. Vì vậy, định dạng và thời gian của bất kỳ cuộc đàm phán nào tiếp theo có thể không dễ thống nhất.

Cả hai bên đều duy trì "lằn ranh đỏ" của mình trong các cuộc đàm phán. Nga cho biết việc Ukraine không bao giờ gia nhập NATO là điều "hoàn toàn bắt buộc" và lặp lại yêu cầu liên minh này loại bỏ quân đội và cơ sở hạ tầng quân sự khỏi các nước trong không gian hậu Xô Viết đã tham gia sau Chiến tranh Lạnh.

Mỹ tất nhiên không chấp nhận những yêu cầu trên. Tuy nhiên, Mỹ và NATO đã đưa ra các cuộc đàm phán về kiểm soát vũ khí, triển khai tên lửa và các biện pháp xây dựng lòng tin như giới hạn các cuộc tập trận quân sự.

Theo giới quan sát, những diễn biến ở các cuộc đàm phán tuần qua cho thấy, Nga không sẵn sàng xuống thang trong các cuộc đàm phán này. Moscow cho đến nay đều đưa ra những ngôn từ đe dọa không xác định như một chiến lược khiến phương Tây phải đoán già đoán non về ý định thực sự của Moscow và khiến Phương Tây thấp thỏm khi bước vào các cuộc đàm phán. Tuy phủ nhận việc chuẩn bị xâm lược Ukraine, nhưng ông Ryabkov cho biết các chuyên gia quân sự đang cung cấp các phương án cho Putin trong trường hợp tình hình trở nên tồi tệ.

Nga cũng đã đe dọa "các biện pháp quân sự-kỹ thuật" sẽ làm suy yếu an ninh của phương Tây nếu các yêu cầu của họ không được chấp nhận.

Ngoại trưởng Lavrov trong một bài phát biểu ngày 14/1 đã nói rõ rằng, Nga sẽ thực hiện việc triển khai khí tài quân sự ở các địa điểm mới. Moscow đã liên tục tìm cách đẩy tình huống lên cao trào và Ryabkov đã hơn một lần so sánh tình hình với cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962 khi thế giới tiến gần đến chiến tranh hạt nhân. 

Trong khi đó, Washington cho biết các cơ quan tình báo của họ tin rằng Nga có thể cố ngụy tạo một cái cớ cho một cuộc tấn công Ukraine. Tình báo quân đội Ukraine cho biết các cơ quan đặc nhiệm của Nga đang chuẩn bị "các hành động khiêu khích". 

Nga đã không bình luận ngay lập tức về những nghi ngờ liên quan đến cuộc tấn công mạng vào Ukraine, trong đó các thông điệp được đăng trên các trang web của chính phủ nói với người dân Ukraine "hãy sợ hãi và mong đợi điều tồi tệ nhất".

Sau khoảng thời gian căng thẳng và kiên quyết đưa ra các yêu cầu với phương Tây để đảm bảo an ninh cho Nga, giờ đây, ông Putin cần cho người Nga thấy rằng ông đã giành được những chiến thắng đáng kể. Putin có thể lập luận rằng ông đã buộc các đối thủ của Nga phải lắng nghe những bất bình của Nga sau khi phớt lờ Moscow trong nhiều thập kỷ. Và ông có thể tuyên bố sẽ đạt được tiến bộ hơn nữa nếu các cuộc đàm phán an ninh đưa ra một cam kết, chẳng hạn như không đặt tên lửa của NATO ở Ukraine. 

Theo giới quan sát, Putin có thể không nhận được câu trả lời của NATO về việc không kết nạp Ukraine thành thành viên của khối này, nhưng với những diễn biến như hiện tại, không ai mong đợi điều đó sẽ xảy ra trong tương lai gần.