Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến đối với dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi). Với thời hạn sở hữu nhà chung cư, cơ quan này đưa ra 2 phương án: Bổ sung mới quy định về thời hạn sở hữu nhà xác định theo thời hạn sử dụng của công trình; hoặc giữ nguyên thời hạn sử dụng, không quy định niên hạn.
Được biết, loại hình căn hộ sở hữu có thời hạn đã bắt đầu xuất hiện tại TP.HCM từu nhiều năm trước. Năm 2008, quận Bình Thạnh có khu "căn hộ dịch vụ" The Manor II của Tập đoàn Bitexco. Người mua căn hộ được "sở hữu căn hộ có thời hạn" theo thời hạn sử dụng đất của dự án là 50 năm. Đây là dự án tòa nhà căn hộ dịch vụ đầu tiên của cả nước, tiên phong cho loại hình căn hộ sở hữu nhà ở có thời hạn phát triển về sau.
Tiếp theo đó, giai đoạn 2011 - 2013, dự án Twin Tower theo mô hình mới căn hộ cho thuê có thời hạn (49 năm) do công ty Lê Thành làm chủ đầu tư tại phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân.
Tại thời điểm trên, đơn giá cho thuê căn hộ Twin Tower chỉ khoảng 11-13 triệu đồng một m2. Căn hộ 19m2 cho thuê 49 năm có giá khoảng 209 - 247 triệu đồng. Ngoài ra, chủ đầu tư còn triển khai chính sách hỗ trợ người thuê trả hết tiền thuê 49 năm trong vòng 6 năm; trả trước 30% trong 2 năm đầu và trả tiếp 70% còn lại trong 4 năm tiếp theo.
Một dự án khác là BeeHome, gồm 318 căn hộ cho thuê có thời hạn lộ diện tại quận Tân Bình vào năm 2015, diện tích 30-65 m2 cho thuê có thời hạn theo từng chu kỳ 6 năm hoặc 12 năm. Cách đây 7 năm, giá cho thuê khoảng 2 triệu đồng một tháng, căn hộ 30m2 thuê theo chu kỳ 6 năm có giá thuê khoảng 150 triệu đồng; căn 60m2 có giá thuê khoảng 300 triệu đồng.
Bên cạnh đó, các năm gần đây, TP.HCM cũng xuất hiện loại hình căn hộ văn phòng (officetel) sở hữu có thời hạn tại nhiều dự án khu vực trung tâm nằm xen kẽ chung với căn hộ sở hữu lâu dài cùng một dự án. Khảo sát, giá bán các căn officetel rẻ hơn 20-25% so với giá chung cư sở hữu lâu dài.
Chị Đoàn Thị Như (một hộ dân tại dự án căn hộ Twin Tower, quận Bình Tân) cho biết ly do chị chọn mua căn hộ sở hữu có thời hạn là vì giá thành sản phẩm rẻ.
"Năm 2012, vợ chồng tôi vừa lấy nhau, chuẩn bị sinh con nên cần chỗ ở gấp. Vốn liếng trong tay chỉ hơn 100 triệu đồng, chúng tôi không đủ để mua nhà đất hay căn hộ chung cư sở hữu lâu dài nên đành chọn mua căn hộ có thời hạn. Vợ chồng tôi cũng suy nghĩ là cố gắng làm lụm để vài chục năm nữa sẽ về quê, nên cũng không nhất thiết phải mua căn hộ sở hữu lâu dài", chị Như cho hay.
Qua khảo sát, giá căn hộ sở hữu có thời hạn cũng "nhích nhẹ" theo thời gian. Đơn cử, giá sang nhượng hợp đồng thuê nhà tại dự án Twin Tower khoảng 18-20 triệu đồng một m2, tăng gấp 1,5-1,6 lần so với năm 2013. Giá thuê lẻ các căn hộ Beehome được chào trên thị trường 5-8 triệu đồng một tháng tùy diện tích và nội thất, tăng gấp 2,5-4 lần so với cột mốc năm 2015. Tuy nhiên, mức giá bán các căn hộ sở hữu có thời hạn này vẫn thấp hơn so với mặt bằng chung căn hộ sở hữu lâu dài trên cùng một địa bàn.
Vừa qua, trong văn bản mới gửi Chính phủ và Bộ Xây dựng, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho rằng chung cư sở hữu 49-50 năm đã xuất hiện từ lâu, rải rác ở một số khu vực tại TP.HCM. Loại hình này có một số ưu điểm để thu hút người mua.
Ông Lê Hoàng Châu cho biết căn hộ sở hữu có thời hạn phù hợp với nhu cầu của một bộ phận khách hàng cá biệt như giới trẻ thích trải nghiệm, chuộng thuê thay vì mua nhà. Đồng thời, giá căn hộ sở hữu có thời hạn cũng rẻ hơn căn hộ sở hữu lâu dài 20%.
Theo đó, cùng một khu vực và phân khúc, căn hộ sở hữu có thời hạn (phổ biến 50 năm), có giá thấp hơn trên dưới 20% so với nhà chung cư sở hữu không xác định thời hạn (sở hữu vĩnh viễn). Giá rẻ hơn là do chủ đầu tư nộp tiền thuê đất một lần cho cả chu kỳ thuê 50 năm chỉ bằng khoảng 80% tiền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất ổn định lâu dài.
"Đa số người dân mua nhà chung cư có xu hướng lựa chọn mua căn hộ được sở hữu không xác định thời hạn gắn liền với quyền sử dụng đất ở ổn định lâu dài để hưởng mức gia tăng giá trị tài sản theo thời gian"
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA
Tuy nhiên, Chủ tịch HoREA cho rằng căn hộ sở hữu có thời hạn dù giá rẻ vẫn ít được số đông ưa chuộng vì người dân có tâm lý lựa chọn nhà chung cư sở hữu lâu dài, ổn định. Theo ông, đa số người dân có tâm lý coi nhà ở, trong đó có căn hộ chung cư là tài sản có giá trị lớn dùng để sinh sống, an cư, thụ hưởng và tích lũy. Căn hộ nhà chung cư có thể cho thuê, sử dụng nhà ở hoặc làm tài sản cầm cố, thế chấp để tạo vốn làm ăn.
Trước vấn đề này, nhiều chuyên gia bất động sản cho rằng, không nhất thiết có một loại sở hữu mà nên đa dạng các hình thức sở hữu, có sở hữu lâu dài, có sở hữu 50 năm, 70 năm... để bù hợp với nhu cầu và túi tiền của người dân.
Theo đó, các chủ đầu tư phải công khai minh bạch dự án từ đầu, bảo đảm quyền lợi, nghĩa vụ đối với từng hình thức sở hữu. Việc lựa chọn sở hữu có thời hạn của người dân sẽ góp phần kéo giảm giá nhà, điều tiết thị trường bất động sản.