Phụ phẩm nông nghiệp bị coi là chất thải làm khó người dân chủ động sản xuất thức ăn chăn nuôi

Khó vận chuyển phụ phẩm vì bị coi là chất thải

Theo ông Công, “điểm nghẽn” hiện nay đối với các đơn vị sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, lấy phụ phẩm của ngành này để làm nguyên liệu cho ngành khác nhưng vướng các quy định của Luật Môi trường, Luật Bảo vệ Môi trường.

Ông Nguyễn Trí Công đề xuất tháo gỡ về rào cản chính sách, sự chưa đồng bộ giữa các bộ Luật trong việc coi phụ phẩm của ngành này là nguyên liệu của ngành khác, trong khi Luật Bảo vệ Môi trường có các điều khoản coi đó là “rác thải”.

Lấy ví dụ, ông cho biết: chăn nuôi bò hiện nay đang ở mức tăng trưởng cao nhưng chúng ta lại không có đồng cỏ. Muốn tận dụng phụ phẩm của nông nghiệp trồng trọt làm thức ăn cho bò, nhưng khi đến thu mua tại các nhà máy chế biến nông sản, mua bã, thân, cành cây… lại khó vận chuyển bởi nó được coi là chất thải theo Luật Môi trường.

Luật Chăn nuôi quy định động vật, gia súc gia cầm khi bị dịch bệnh phải đưa đi tiêu hủy bằng hình thức chôn lấp. Hình thức này sẽ mất nhiều thời gian để tiêu hủy, phân hủy hết, trang trại nào muốn hồi phục lại sản xuất phải mất nhiều thời gian lên tới cả chục năm. Ông kiến nghị có thể dùng phương pháp xử lý bằng nhiệt ở nhiệt độ 100 độ C, có thể tái sử dụng vật nuôi đó làm thức ăn cho vật nuôi khác.

Về chăn nuôi bền vững, an toàn, ông Công cho rằng các cơ sở chăn nuôi cần chú trọng ngay từ các khâu đầu vào (thức ăn, vệ sinh môi trường…) để đảm bảo sản phẩm sạch ngay từ quá trình sản xuất. Tiếp đó, các đơn vị phân phối, tiêu thụ sản phẩm ra thị trường cũng phải tham gia chuỗi tuần hoàn này.

“Xu thế trên thế giới, đó là sử dụng thịt mát thay thế cho thịt nóng bởi sẽ bảo quản tốt hơn, hạn chế được những vi sinh vật có hại trong miếng thịt. Có cách nào để quản lý thực phẩm an toàn, các công ty đưa ra thị trường phải đảm bảo, giám sát chất lượng, họ cần chủ động liên kết với các trang trại, các cơ sở sản xuất, chăn nuôi để đảm bảo nguồn nguyên liệu đầu vào sạch”, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi tỉnh Đồng Nai khẳng định.

Quy định cứng nhắc cho mô hình kinh tế tuần hoàn là rào cản khiến hạn chế lan tỏa 

Chia sẻ góc nhìn về kinh tế tuần hoàn (KTTH) từ những kinh nghiệm thực tiễn, ông Hà Văn Thắng  - Chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam cho rằng, KTTH không phải một mô hình lựa chọn mà là tất yếu.

“KTTH là nền tảng của phát triển bền vững, nền tảng của kinh tế xanh. Chính vì vậy, chúng ta không nên tách bạch nhiều quá. KTTH là kết quả của mô hình sản xuất, kinh doanh và dịch vụ tuần hoàn, các mô hình này không bị trói buộc bởi 1 khuôn mẫu nên tìm tiêu chí, quy định cứng nhắc cho mô hình KTTH là rào cản khiến cho tính lan tỏa hạn chế”, ông Thắng nhận định.

Theo đại diện Hội Doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam, mô hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tuần hoàn không bị trói buộc mà tùy thuộc vào điều kiện thực tế của mỗi tổ chức, nông hộ, ở đây tư duy thiết kế là quan trọng nhất.

Tại diễn đàn, ông Thắng kiến nghị các cơ quan quản lý nhà nước nghiên cứu quy định hàng lang pháp lý, khuôn khổ pháp lý cho đổi mới sáng tạo (ĐMST) để ĐMST thực sự đi vào đời sống xã hội, có cơ chế cho câu chuyện thí điểm, thử nghiệm, đánh giá và tổng kết các mô hình ĐMST.

Bên cạnh đó, ông cũng kiến nghị cần có những chính sách phục vụ doanh nghiệp, nông hộ xử lý chất thải chăn nuôi để thí điểm, đánh giá, từ đó lan tỏa mô hình. Ông cũng đề nghị các cơ quan nhà nước, tổ chức tiếp tục hỗ trợ phát triển các mô hình cho các trung tâm vùng lõi do các doanh nghiệp dẫn dắt.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT), Thành viên Tổ 970 ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến góp ý, hiến kế giải pháp của các đại biểu.

Theo ông Tùng, diễn đàn đặt ra vấn đề nông nghiệp tuần hoàn trong chăn nuôi, đánh giá được những thách thức, hiện trạng về các phụ phế phẩm của ngành chăn nuôi. Ngành chăn nuôi với khối lượng chất thải vài trăm triệu tấn/năm (cả chất thải rắn, chất thải lỏng, chất thải không khí), mục tiêu của chúng ta là làm thế nào để sử dụng cho hợp lý để đảm bảo 3 yếu tố: không gây ô nhiễm môi trường; không để hiệu ứng khí nhà kính; tái sử dụng tham gia vào chuỗi tuần hoàn trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ, mang lại hiệu quả kinh tế.

Các tham luận cũng đánh giá những rào cản hiện nay, trước tiên là rào cản từ nhận thức: những người sử dụng phế phẩm để tham gia vào vòng tuần hoàn tiếp theo; nhận thức của những người quản lý; vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm của người tiêu dùng. Ngoài ra, thể chế chưa đồng đều để vận hành những vấn đề này. Khung hành lang pháp lý; quy hoạch của các địa phương về các khu giết mổ, khu chế biến nông sản…

Có những doanh nghiệp trăn trở về các chương trình quốc gia mà chúng ta đã từng làm, vấn đề bây giờ sản xuất ra sản phẩm phân bón từ phụ phẩm ngành chăn nuôi có tiêu thụ được không, trong khi đó giá nhập phân bón từ phế phẩm nhập khẩu rẻ hơn so với chi phí sản xuất; các phụ phẩm làm phân ủ thủ công, công nghệ… có đạt các tiêu chí theo quy định về môi trường, chỉ số an toàn đối với sức khỏe hay không.

“Có nhiều ý kiến quan tâm việc xử lý phân, nước thải… chăn nuôi mà chưa bàn tiếp những vấn đề phế phẩm khác như xương của động vật, sừng của động vật sau khi chế biến sẽ bỏ đi đâu, xử lý như thế nào; các vấn đề ô nhiễm không khí… Đó cũng là những phế phẩm của ngành chăn nuôi cần có giải pháp giải quyết”, ông Tùng nói.

Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, các kiến nghị, đóng góp của các đại biểu tham dự Diễn đàn sẽ được tập hợp để gửi lên các cơ quan quản lý để tham mưu, từ đó có sự điều chỉnh về chủ trương, chính sách quản lý… phù hợp với thực trạng của vấn đề đang được xã hội quan tâm.