Chùa Kim Ngân ở Ninh Bình với truyền thuyết xây trên nền nhà kho cất giữ vàng bạc của nhà Đinh-Lê

Lịch sử chùa Kim Ngân-Chùa Vàng

Tương truyền, chùa Kim Ngân được xây dựng vào thế kỷ X, trên nền nhà kho cất giữ vàng bạc của Triều Đinh-Tiền Lê nên còn được gọi là chùa Kim Ngân (chùa Vàng).

Ngoài ra, ngôi chùa cổ này còn được gọi là chùa Ngần bởi được xây dựng trên địa phận xứ Đồng Ngần, bốn bề là núi non bao bọc tạo thế uy nghi, giáp với Quèn Vông (là nơi thông nhau giữa thành ngoại và thành nội của Kinh đô Hoa Lư).

Theo sử sách, mùa xuân 987, vua Lê Đại Hành lần đầu cày ruộng tịch điền ở núi Đọi được một hũ nhỏ vàng. Lại cày ở núi Bàn Hải, được một hũ nhỏ bạc, nhân đó đặt tên là ruộng Kim Ngân.

Chùa Kim Ngân thuộc vùng bảo vệ đặc biệt của khu di tích Cố đô Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Cũng như các di tích khác trong quần thể di sản Cố đô Hoa Lư.

Kiến trúc ngôi chùa cổ

Chùa Kim Ngân được xây dựng trên khu đất tương đối bằng phẳng, có diện tích khoảng 2.000m2. Đặc biệt, ngôi chùa cổ Kim Ngân với kiến trúc theo kiểu chuôi vồ, quay hướng Tây-Nam.

Với phong cách kiến trúc truyền thống, chùa Kim Ngân được lợp ngói nam, hệ thống cột gỗ đặt trên các chân tảng đá thắt cổ bồng, trên kẻ góc, xà, bẩy được chạm khắc hình con rồng, hoa lá cách điệu,…có giá trị điêu khắc cao.

Bên cạnh đó, khuôn viên chùa Kim Ngân bao gồm các hạng mục công trình như: Tam quan, Thượng điện, nhà Tổ, mộ Tháp, nhà khách…Chùa Kim Ngân nằm cạnh núi Đại Vân, rất gần đền Vua Đinh Tiên Hoàng.

Chùa Kim Ngân cùng với chùa Am Tiên, chùa Duyên Ninh, chùa Cổ Am, chùa Nhất Trụ (tỉnh Ninh Bình), là những chùa cổ thời Đinh-Lê nằm trong khuôn viên kinh thành Hoa Lư còn tồn tại đến ngày nay.

Trong số đó, chùa Duyên Ninh cùng với chùa Kim Ngân nằm ở vị trí thành Tây của kinh đô xưa. Riêng chùa Nhất Trụ, chùa Kim Ngân là nơi thờ phật và các nhà sư thế kỷ X như: Pháp Thuận, Khuông Việt và Vạn Hạnh.

Hiện, trên địa bàn xã Trường Yên (huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình) còn 6 ngôi chùa gồm: Chùa Nhất Trụ, chùa Am Tiên, chùa Kim Ngân, chùa Cổ Am, chùa Bà Ngô và chùa Duyên Ninh.

Tương truyền, mỗi chùa gắn với một sự tích khác nhau như: Cầu phúc thì đến chùa Cổ Am, cầu lộc vào chùa Kim Ngân, cầu danh vào chùa Nhất Trụ, cầu thọ vào chùa Bà Ngô, cầu tài vào chùa Am Tiên còn cầu duyên thì vào chùa Duyên Ninh...

Hàng năm chùa  Kim Ngân tổ chức lễ hội vào rằm tháng Giêng, trong phần hội có tổ chức lễ rước thuyền rồng từ chùa ra bến sông Bồ Đề (Sào Khê). Đây là một lễ hội vừa mang tính Phật giáo vừa mang tín ngưỡng dân gian: Cầu may, cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi.

Chùa Kim Ngân-Chùa Vàng là nơi tu tập của các Phật tử trong vùng, cũng là một trong những địa danh, thắng cảnh được nhiều khách du lịch thăm viếng, vãn cảnh...