Chi tiết quan điểm của VKS nói tòa “sai lầm” khi tuyên nguyên Phó Bí thư Tỉnh đoàn Yên Bái vô tội

Bản án sơ thẩm nhận định cáo trạng cáo buộc Đinh Tiến Hùng không có căn cứ

Như Dân Việt đã đưa tin, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Yên Bái vừa có quyết định kháng nghị đối với bản án hình sự sơ thẩm, xét xử từ ngày 2/11/2023 đến ngày 4/11/2023 và 7/11/2023 của Tòa án nhân dân tỉnh Yên Bái đối với vụ án Lăng Đức Hân và đồng phạm, phạm các tội "Vận chuyển, sử dụng trái phép vật liệu nổ", quy định tại Khoản 4, Điều 305 Bộ luật Hình sự và "Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên", quy định tại Khoản 2, Điều 227 Bộ luật Hình sự.

Trong vụ án này, nguyên Phó Bí thư Tỉnh đoàn Yên Bái Đinh Tiến Hùng là 1 trong 10 bị cáo bị truy tố. Ông Hùng bị Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Yên Bái truy tố tội "Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên". Tuy nhiên, sau quá trình xét xử sơ thẩm, Tòa án nhân dân tỉnh Yên Bái tuyên bố ông Hùng không có tội.

Bản án ngay lập tức gây chú ý trong dư luận, bởi theo nhận định của Hội đồng xét xử (HĐXX) sơ thẩm, các cáo buộc với Đinh Tiến Hùng là không đúng chứng cứ chứng minh.

Về cuộc nói chuyện giữa Đinh Tiến Hùng với Nguyễn Văn Hậu, Nguyễn Trọng Tuấn – Phó Giám đốc Công ty TNHH Tuyên Huy vào ngày 18/10/2020 tại quán cà phê Đồng Tâm (TP.Yên Bái), cáo trạng xác định, tại cuộc gặp này, Đinh Tiến Hùng đặt vấn đề với Tuấn và Hậu với nội dung: Các ông có mỏ, tôi thì có quan hệ, bây giờ đang tiện việc làm đường thì cứ tiến hành khai thác quặng luôn, tôi sẽ đứng ra lo quan hệ, cơ chế, còn Hùng "lùn" đi tìm người về khai thác quặng. Sau khi khai thác và bán quặng, tính toán trừ đi chi phí quan hệ, chi phí sản xuất thì Đinh Tiến Hùng sẽ lấy 1/3, 2/3 còn lại của Công ty Tuyên Huy và Hùng "lùn". Sau khi nghe lời đề nghị của Đinh Tiến Hùng, Hậu và Tuấn đồng ý.

Về tình tiết này, HĐXX nhận định, tại tòa, bị cáo Tuấn khai, tại cuộc gặp ở quán cà phê Đồng Tâm thì chỉ có Hậu nói chuyện với Đinh Tiến Hùng, Tuấn không tham gia, có lúc Tuấn nghe điện thoại nên chỉ nghe bập bõm và cũng không có ý kiến gì. Sau khi ra về được Hậu nói lại nội dung Đinh Tiến Hùng nói.

HĐXX xét thấy, bị cáo Hậu, Tuấn tại cơ quan điều tra và tại tòa nhiều lần thay đổi lời khai, nội dung khai báo về cuộc gặp với Đinh Tiến Hùng còn nhiều mâu thuẫn, do đó cần phải có thêm chứng cứ khác để kiểm tra, đối chiếu các thông tin về nội dung Đinh Tiến Hùng nói tại quán cà phê Đồng Tâm.

Đây là một trong những yêu cầu mà HĐXX đã trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung tuy nhiên Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Yên Bái không thu thập được dữ liệu âm thanh, hình ảnh của buổi nói chuyện; không có người làm chứng; không có chứng cứ nào khác để xác định nội dung cuộc nói chuyện của Đinh Tiến Hùng với Hậu và Tuấn ngày 18/10/2020.

Vì vậy cáo trạng chỉ dựa duy nhất vào lời khai của bị cáo Hậu để xác định Đinh Tiến Hùng có lời nói khởi xướng, đặt vấn đề chia lợi nhuận và việc khai thác quặng trái phép tại mỏ Núi Ngàng là không đúng chứng cứ chứng minh…

Mặt khác, không có tài liệu chứng cứ nào khác thể hiện Đinh Tiến Hùng có hành vi cụ thể nào phù hợp với nội dung trao đổi tại quán cà phê Đồng Tâm ngày 18/10/2020 như cáo trạng truy tố.

Một loạt nhận định được HĐXX đưa ra như: Không có tài liệu, chứng cứ nào chứng minh Đinh Tiến Hùng tham gia chỉ đạo, thúc đẩy việc khai thác trái phép mỏ Núi Ngàng; không có chứng cứ chứng minh Đinh Tiến Hùng có hành vi sắp xếp, bố trí người, phương tiện, vật tư khai thác trái phép quặng; không có chứng cứ chứng minh Đinh Tiến Hùng có hành vi lợi dụng ảnh hưởng, quan hệ cá nhân để tác động, bao che việc khai thác trái phép mỏ Núi Ngàng; không có chứng cứ chứng minh Đinh Tiến Hùng đã nhận được lợi ích gì, do đó cáo trạng truy tố Đinh Tiến Hùng là đồng phạm về tội "Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên" với vai trò là người tổ chức là không có căn cứ.

Quá trình điều tra và tranh tụng tại tòa đã không chứng minh được Đinh Tiến Hùng là đồng phạm về tội "Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên. Tòa án đã 2 lần trả hồ sơ cho Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Yên Bái để bổ sung chứng cứ chứng minh cho việc truy tố Đinh Tiến Hùng, nhưng Viện Kiểm sát đã không bổ sung được chứng cứ gì mới.

Quan điểm của Viện Kiểm sát khi kháng nghị bản án

Sau phiên tòa sơ thẩm, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Yên Bái đã quyết định kháng nghị đối với bản án hình sự sơ thẩm nêu trên. Đề nghị Tòa án nhân dân Cấp cao tại Hà Nội xét xử lại vụ án theo hướng Đinh Tiến Hùng đã phạm tội "Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên"; 2 bị cáo khác đã thực hiện hành vi phạm tội; không cho 1 bị cáo được hưởng các tình tiết giảm nhẹ, áp dụng tình tiết tăng nặng theo quy định.

Phía Viện Kiểm sát cho rằng bản án sơ thẩm đã bỏ lọt người phạm tội khi tuyên bị cáo Đinh Tiến Hùng không phạm tội.

Cụ thể, bản án sơ thẩm được Viện Kiểm sát nhận định không khách quan, toàn diện khi đánh giá cáo trạng chỉ dựa vào lời khai duy nhất của Hậu để xác định Đinh Tiến Hùng có lời nói khởi xướng việc khai thác quặng trái phép tại mỏ núi Ngàng.

Theo Viện Kiểm sát, hồ sơ vụ án ngày 18/10/2020 Đinh Tiến Hùng cùng Hậu và Tuấn gặp nhau tại quán cà phê Đồng Tâm bàn bạc về việc tổ chức khai thác khoáng sản trái phép.

Tuấn có 7 lời khai và 3 bản tự khai; Hậu có 10 lời khai và 2 bản tự khai; tại các biên bản đối chất giữa Tuấn, Hậu với Đinh Tiến Hùng, các bị cáo này đều khai Đinh Tiến Hùng chủ động đặt vấn đề với nội dung mình có quan hệ, các bị cáo kia thì có mỏ, bây giờ đang tiện việc làm đường thì cứ tiến hành khai thác quặng luôn; Đinh Tiến Hùng nói lo "quan hệ, cơ chế"; đề cập thông tin lấy 1/3 lợi nhuận…

Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Yên Bái cho biết, các tài liệu này đều được thu thập theo đúng trình tự pháp luật và có sự tham gia của luật sư bào chữa cho các bị cáo, kiểm sát viên và ghi âm, ghi hình theo quy định, các lời khai nhất quán trong suốt quá trình điều tra vụ án.

Quá trình điều tra đã thu giữ điện thoại của Tuấn, Cơ quan điều tra đã trưng cầu giám định và trích xuất dữ liệu theo quy định của pháp luật, trong đó có tin nhắn giữa Tuấn và Đinh Tiến Hùng về việc hẹn gặp tại quán cà phê Đồng Tâm hồi 8 giờ 48 phút ngày 18/10/2020.

Theo Viện Kiểm sát, việc gặp gỡ ngày 18/10/2020 cũng phù hợp với nhiều tài liệu, chứng cứ khác. Tại phiên tòa sơ thẩm, Hậu giữ nguyên lời khai về cuộc gặp ngày 18/10/2020, Tuấn khai chỉ nghe bập bõm và cũng không có ý kiến gì. "Nội dung khai báo này của Tuấn thực chất là để làm mờ nhạt đi vai trò của bản thân, trốn tránh trách nhiệm, nhưng không vì vậy mà không thể hiện rõ hành vi phạm tội của Đinh Tiến Hùng" – Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Yên Bái nêu.

Từ đó, phía Viện Kiểm sát cho rằng có đủ căn cứ kết luận ngày 18/10/2020 Tuấn, Hậu và Đinh Tiến Hùng đã bàn bạc, thống nhất khai thác khoáng sản trái phép. Việc HĐXX nhận định cho rằng chỉ có lời khai duy nhất của Hậu nên không đủ căn cứ để xác định Đinh Tiến Hùng có lời nói khởi xướng, ăn chia lợi nhuận là không khách quan, toàn diện.

Quyết định kháng nghị của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Yên Bái cũng cho rằng, bản án sơ thẩm đã sai lầm khi nhận định Đinh Tiến Hùng không phải là người thúc đẩy hoạt động khai thác quặng trái phép ở mỏ núi Ngàng, việc khai thác chưa được triển khai trong thực tế, Đinh Tiến Hùng chưa được hưởng lợi gì nên không phạm tội.

Lý giải cho nhận định này, Viện Kiểm sát nêu, kết quả điều tra đã xác định rõ mỏ núi Ngàng của Công ty Tuyên Huy đã hết hạn cấp phép khai thác từ năm 2009. Mặc dù trong thời gian tháng 10/2020, Hân đề xuất việc khai thác nhưng Hậu và Tuấn không đồng ý với lý do mỏ chưa được cấp phép.

"Chỉ đến ngày 18/10/2020, khi Đinh Tiến Hùng hứa hẹn đứng ra lo cơ chế, quan hệ thì Hậu và Tuấn mới đồng ý hợp tác triển khai. Các bị cáo đều khai do biết rõ Đinh Tiến Hùng có "quan hệ lớn", có thể lo "cơ chế, quan hệ", nên mới "tin tưởng và hoàn toàn yên tâm" khai thác" – thông tin trong quyết định kháng nghị nêu.

Phía Viện Kiểm sát cũng cho biết, quá trình điều tra đã trích xuất được tin nhắn thể hiện sự hứa hẹn và tin tưởng vào mối quan hệ của Đinh Tiến Hùng kể cả đến khi vụ án được phát hiện.

"Xuất phát từ đề nghị của Đinh Tiến Hùng, do tin tưởng Đinh Tiến Hùng có "quan hệ lớn", có thể lo "cơ chế, quan hệ", Hậu và Tuấn đã đồng ý hợp tác, tổ chức khai thác khoáng sản trái phép tại mỏ núi Ngàng. Thực tế các bị cáo đã tổ chức khai thác từ ngày 9/11/2020 đến ngày 30/12/2020 với số đá chứa quặng chì kẽm… Do cùng bàn bạc, thống nhất với các bị cáo khác, dẫn đến việc khai thác trái phép khoáng sản tại mỏ núi Ngàng, nên Đinh Tiến Hùng phải đồng phạm chịu trách nhiệm hình sự về tội "Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên". Bản án sơ thẩm đã sai lầm khi cho rằng bị cáo không phạm tội này" – Viện Kiểm sát nhìn nhận.

Ngoài ra, Viện Kiểm sát cũng cho rằng bản án sơ thẩm đã bỏ qua hàng loạt tài liệu, chứng cứ khi nhận định Đinh Tiến Hùng không tham gia và không có vai trò gì trong hoạt động khai thác mỏ trái phép cũng như đối phó với cơ quan chức năng khi hành vi phạm tội bị phát hiện.